Ο χαλκός έχει αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή της πράσινης μετάβασης και αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο αφού –για παράδειγμα–, ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο χρειάζεται 2,5 φορές περισσότερο χαλκό από ένα όχημα με κινητήρα εσωτερικής καύσης. Η μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική χρειάζεται δύο φορές περισσότερο χαλκός ανά μεγαβάτ ισχύος, από ό,τι στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο ή άνθρακα, ενώ η αντίστοιχη τιμή για την αιολική ενέργεια εκτοξεύεται στο πενταπλάσιο της συμβατικής διαδικασίας. Έτσι, χάρη στην υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα και τη χαμηλή αντιδραστικότητα, ο χαλκός είναι το βασικό υλικό που χρησιμοποιείται σε όλη την σχετική τεχνολογία. Αλλά με την ενεργειακή μετάβαση, θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χαλκός.
Η S&P Global εκτιμά ότι μέχρι το 2035 η ζήτηση θα ξεπεράσει κατά πολύ την προσφορά. Σύμφωνα με την έκθεση της εταιρείας ερευνών, το 2022 χρειαστήκαμε περίπου 25 εκατομμύρια μετρικούς τόνους χαλκού και μέχρι το 2035 θα έχουμε φτάσει στο σημείο να χρειαζόμαστε 50 εκατομμύρια. Το 2050 που αποτελεί το σημείο επίτευξης των μηδενικών ρύπων παγκοσμίως, θα καταναλώνουμε περισσότερο χαλκό από όσο έχουμε καταναλώσει από το 1900 μέχρι το 2021.
Η ζήτηση για κρίσιμα μέταλλα, όπως ο χαλκός, αναμένεται να εκτιναχθεί καθώς εκτος του ότι σε όλο τον κόσμο υιοθετούνται τεχνολογίες καθαρότερης ενέργειας, παράλληλα τα κράτη ανταγωνίζονται για να αναπτύξουν τις δικές τους εφοδιαστικές αλυσίδες. Εν τω μεταξύ, μια σειρά από σημαντικές αστοχίες σε βασικές εκμεταλλεύσεις εξόρυξης χαλκού φαίνεται να μειώνουν τα επίπεδα προσφοράς του μετάλλου για το επόμενο έτος, διαψεύδοντας τους αναλυτές που είχαν προβλέψει ένα μεγάλο πλεόνασμα μέχρι το 2024.
Από την άλλη, δεν είναι ούτε εύκολο ούτε σύντομα εφικτό να αναπτυχθούν νέα ορυχεία χαλκού για να καλύψουν τη ζήτηση. Όπως δήλωσε και ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας της εξόρυξης Robert Friedland, ιδρυτής της εταιρείας Ivanhoe Mines, οι τιμές του χαλκού σχεδόν πρέπει να διπλασιαστούν, προκειμένου να ωθήσουν τις εταιρείες εξόρυξης να αναπτύξουν νέα ορυχεία. Κατά λέξη, δήλωσε πριν από έναν περίπου μήνα: «Πιθανώς χρειαζόμαστε επίπεδα περίπου στα 15.000 δολάρια ανά τόνο, σταθερά για μεγάλο χρονικό διάστημα, προτού η βιομηχανία μπορέσει πραγματικά να προετοιμαστεί και να κατασκευάσει αυτά τα τεράστια ορυχεία», εξηγώντας πως αν επαληθευτούν οι προβλέψεις για τις τιμές του χαλκού, οι οποίες θα κυμανθούν στα 9.000 δολάρια ανά μετρικό τόνο το 2024, αυτά τα επίπεδα τιμών δεν είναι αρκετά για να ωθήσουν την εξορυκτική βιομηχανία να αναλάβει τους κινδύνους ανάπτυξης τεράστιων ορυχείων έντασης κεφαλαίου – ειδικά στη Λατινική Αμερική.
Άρα, η ζήτηση θα πρέπει να ικανοποιηθεί από τα υπάρχοντα ορυχεία, τουλάχιστον μέχρι μια θεαματική αύξηση της τιμής του μετάλλου.
Στην Ελλάδα όμως θα μπορούσαμε να πούμε πως βρισκόμαστε σε πλεονεκτική θέση.
Στη χερσόνησο της Χαλκιδικής, στη Βόρεια Ελλάδα, έχει εντοπιστεί ένα πλούσιο πορφυριτικό κοίτασμα χρυσού-χαλκού, το οποίο, σύμφωνα με τη Μελέτη Σκοπιμότητας, μπορεί να δώσει κατά μέσο όρο (εκτός των 140.000 ουγγιών χρυσού), 30.400 τόνους χαλκού ετησίως. Λαμβάνοντας υπόψη πως η ζωή του του μεταλλείου θα είναι περίπου 20 έτη, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία αυτού του έργου για την τοπική και εθνική οικονομία. Το κοίτασμα αυτό έχει εντοπιστεί στην περιοχή των Σκουριών, των Μεταλλείων Κασσάνδρας, τα οποία διαχειρίζεται η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός, θυγατρική του καναδικού εξορυκτικού ομίλου Eldorado Gold.
Το έργο βρίσκεται στην διαδικασία της τελικής κατασκευαστικής φάσης και θα συνδυάσει την επιφανειακή με την υπόγεια εξόρυξη, υιοθετώντας τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνολογίες για την προστασία του περιβάλλοντος. Πρόκειται για ένα παγκόσμιας κλάσης έργο, εξαρχής σχεδιασμένο στη βάση των αρχών της υπεύθυνης μεταλλευτικής δραστηριότητας. Για την ανάπτυξη του έργου προβλέπεται η υιοθέτηση των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνολογιών που θα διασφαλίσουν έναν μακροχρόνιο θετικό αντίκτυπο για όλους, όπως το ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Αποβλήτων & Υδάτων, η Λιθογόμωση, η Παράλληλη Αποκατάσταση και η Περιβαλλοντική Παρακολούθηση.
Για το συγκεκριμένο έργο θα πραγματοποιηθούν €1,2 εκ. νέες επενδύσεις. Οι κατασκευαστικές εργασίες των Σκουριών ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2023 και θα διαρκέσουν περί τα 2 έτη, προκειμένου το μεταλλείο να τεθεί σε παραγωγική λειτουργία, φάση κατά την οποία αναμένεται να δημιουργηθούν περί τις 1.500 πρόσθετες θέσεις εργασίας, που θα αφορούν αποκλειστικά τη μεταλλευτική δραστηριότητα, επιπλέον των 1.000 που αφορούν την διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών.
Με την ολοκλήρωση του έργου και την έναρξη της εξόρυξης, η θέση της Ελλάδας σαν Ευρωπαϊκή εξορυκτική δύναμη θα αναβαθμιστεί σημαντικά, συνυπολογίζοντας και τις κατευθύνσεις της Πράξης για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, η οποία ψηφίστηκε πρόσφατα από την Ε.Ε. και προωθεί την απεξαρτοποίηση της Ευρώπης από τρίτες χώρες όσον αφορά την προμήθεια Κρίσιμων Πρώτων Υλών, όπως ο χαλκός.