Περίπου 110-120 μεταλλευτικοί χώροι, που ανήκουν στη δικαιοδοσία του Δημοσίου και η συντριπτική πλειονότητα των οποίων βρίσκεται στη Βόρεια Ελλάδα, περιμένουν την αξιοποίησή τους και, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, η συνολική αξία των μεταλλευμάτων που περικλείουν ξεπερνάει τα 40 δισ. ευρώ και πιθανόν να φτάνει τα 80 δισ. ευρώ! Η πλήρης καταγραφή των χώρων θα έχει ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2013, αλλά ήδη η εικόνα είναι αρκετά καθαρή και αξιοποιήσιμη, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει η απαιτούμενη πολιτική βούληση. Ήδη τα τελευταία χρόνια η αρμόδια διεύθυνση μεταλλευτικών και βιομηχανικών ορυκτών του υπουργείου Ανάπτυξης μελετάει και ξεκαθαρίζει αρχεία, τα παλαιότερα των οποίων ανάγονται στη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους τη δεκαετία του 1820. Όπως προκύπτει από την πλήρη καταγραφή των 80 πρώτων μεταλλευτικών χώρων, εκ των οποίων πάνω από το 60% βρίσκεται στη Μακεδονία και στη Θράκη, και ιδιαίτερα στους Νομούς Έβρου, Ροδόπης, Χαλκιδικής, Σερρών και Κιλκίς, τα βασικά ορυκτά που υπάρχουν στο υπέδαφος της χώρας και μπορούν να αξιοποιηθούν είναι ενώσεις χρυσού, μεικτά θειούχα (μόλυβδος, ψευδάργυρος, άργυρος), ενώσεις χαλκού, σιδηρομεταλλεύματα, βωξίτης, λευκόλιθος και λιγνίτης. Σήμερα και για όσο διάστημα παραμένει στη γη όλη αυτή η περιουσία έχει μηδενική αξία, αφού παραμένει αναξιοποίητη, ενώ οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών δημιουργούν πρόσθετες δυσκολίες. Οι επιστήμονες γεωλόγοι στην πλειοψηφία τους θεωρούν υπερβολικές τις αντιδράσεις που υπάρχουν και επικαλούνται τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, επισημαίνοντας αφενός ότι η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ και αφετέρου ότι σε κάθε περίπτωση υποχρέωση της πολιτείας είναι να ασκεί συστηματικούς ελέγχους. Οι ίδιοι σημειώνουν ότι, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στην περίπτωση των υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), που απαιτούνται πολλά χρόνια για να εισπράξει έσοδα το ελληνικό Δημόσιο, οι μεταλλευτικοί χώροι αποδίδουν αμέσως, μόλις παραχωρηθούν σε επενδυτές. Το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα τις τελευταίες εβδομάδες με αφορμή την επένδυση στα Μεταλλεία Χαλκιδικής, που αναμένεται να προχωρήσει άμεσα, μετά το πράσινο φως που άναψε το Συμβούλιο της Επικρατείας, απορρίπτοντας την προσφυγή κατοίκων κατά της περιβαλλοντικής μελέτης που συνέταξε η Ελληνικός Χρυσός και ενέκρινε το υπουργείο Περιβάλλοντος.

[ΠΗΓΗ: ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ]

10. Ακούγονται πολλά για την αέρια ρύπανση. Έχει εξετάσει το θέμα το Συμβούλιο Επικρατείας;

Σε όλες τις μελέτες που εκπονήθηκαν και σε όλα τα μοντέλα διασποράς αέριων ρύπων που δοκιμάστηκαν, τα προβλεπόμενα όρια αέριων ρύπων και αιωρούμενων σωματιδίων είναι κάτω από τα θεσμοθετημένα όρια τόσο της ελληνικής όσο και της κοινοτικής νομοθεσίας. Και τα περί όξινης βροχής είναι επίσης αβάσιμα, όπως προκύπτει από την απόφαση του ΣτΕ.

Στο άρθρο 24 της απόφασης του ΣτΕ υπάρχει πλήρης ανάλυσης του θέματος: «Επειδή, για την εκτίμηση των επιπτώσεων που αναμένονται να προκληθούν από την κατασκευή και λειτουργία του έργου στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον εκπονήθηκε ειδική μελέτη, η οποία παρατίθεται στο Παράρτημα ΧΙ της Μ.Π.Ε. Η μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθήθηκε περιλαμβάνει την καταγραφή όλων των πηγών ατμοσφαιρικών εκπομπών από όλες τις δραστηριότητες, λαμβανομένων υπ’ όψιν και των υφιστάμενων πηγών ρύπανσης, ανά χρονική περίοδο του έργου, την ανάλυση των επικρατουσών μετεωρολογικών συνθηκών και ορισμού των μετεωρολογικών σεναρίων με προσθήκη και δυσμενούς σεναρίου ανέμου ισχυρής εντάσεως και την εφαρμογή μοντέλου εκτίμησης της διασποράς-διάχυσης των ατμοσφαιρικών ρύπων τόσο σε επίπεδο της κάθε περιοχής επέμβασης όσο και της συνδυαστικής επίδρασης όλων των δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή του έργου. Σύμφωνα με την αξιολόγηση των πορισμάτων ως προς τις σωρευτικές επιπτώσεις του έργου κατά τη φάση μέγιστης ανάπτυξης των δραστηριοτήτων (6-13ος χρόνος λειτουργίας), οι συνολικές εκπομπές των αέριων και σωματιδιακών ρύπων δεν υπερβαίνουν τα θεσμοθετημένα όρια, ενώ δεν προέκυψε μεταφορά αξιοσημείωτων συγκεντρώσεων πάνω από κατοικημένες περιοχές και τον λιμένα Στρατωνίου (βλ. Κεφάλαιο 7.11), προτείνεται δε πληθώρα μέτρων τόσο κατά τη φάση ανάπτυξης όσο και κατά τη λειτουργία των έργων, τα οποία θα αναστρέψουν μερικώς τις επιπτώσεις αυτές (βλ. Κεφάλαιο 8). Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τη Μ.Π.Ε. και επισημαίνεται και στις απόψεις της Δ/νσης Μεταλλευτικών & Βιομηχανικών Ορυκτών, η πυρομεταλλουργική διεργασία βασίζεται στην τήξη των συμπυκνωμάτων και όχι σε καύση, στη δε μελέτη περιγράφονται οι εφαρμοζόμενες από τον προτεινόμενο σχεδιασμό του έργου βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές που επιτυγχάνουν ελαχιστοποίηση των εκλυόμενων ρύπων τόσο στο εργοστάσιο μεταλλουργίας όσο και στη μονάδα θειικού οξέως. Εξ άλλου, στις σχετικές ενστάσεις που διατυπώθηκαν κατά το στάδιο της διαβούλευσης η παρεμβαίνουσα επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι οι επιπτώσεις από την έκλυση διοξειδίου του θείου (SO₂) έχουν αναλυθεί διεξοδικά με την κατάρτιση μοντέλου ατμοσφαιρικής ρύπανσης για διάφορα σενάρια εκπομπών και πνοής ανέμου, από τα αποτελέσματα δε της εκτίμησης προκύπτει ότι οι τιμές που αναμένεται να προκύψουν θα είναι τάξεις μεγέθους χαμηλότερες από τις οριακές τιμές που τίθενται από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία, ενώ ως προς τον ισχυρισμό περί δημιουργίας όξινης βροχής παρατήρησε ότι αυτός δεν έχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση και ότι σε καμία περιοχή της χώρας δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ αυτό το φαινόμενο, ακόμα και σε περιοχές με υψηλές εκπομπές SO₂ από καύση π.χ. θερμικές μονάδες ενέργειας. Ως προς τη διαπίστωση υψηλών τιμών αρσενικού (As) στην περιοχή, η παρεμβαίνουσα επεσήμανε ότι αυτές μετρήθηκαν σε περιοχές παλαιών διάσπαρτων αποθέσεων, οι οποίοι θα αποκατασταθούν στο πλαίσιο του έργου, ενώ παράλληλα ο προτεινόμενος σχεδιασμός ενσωματώνει μεθόδους ασφαλούς αποθήκευσης του As προκειμένου τα φαινόμενα αυτά να μην διαιωνιστούν».

Από άρθρο του Γ. Σκαμπαρδώνη στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Τα λοιπά σχόλια περιττεύουν.

[…Προχτές σε μια παρέα μαλώναμε για τις Σκουριές. Η ομήγυρη είχε διχαστεί, είτε για λόγους ιδεολογικούς, προκατάληψης κι εμμονής, είτε γιατί οι περισσότεροι είχαν πληροφόρηση από τα μπαρ και απ’ ό,τι λέει ο καθείς ένθεν και ένθεν στα κανάλια και τα πεζοδρόμια. Είτε γιατί έτσι του έχει φανεί του μπαρμπα Στεφανή. Άλλοι βγάζουν απωθημένα, άλλοι μισούν το κέρδος, άλλοι έχουν μια ξωτική άποψη για τους χρυσοθήρες ή τους αγωνιστές με τις κουκούλες, άλλοι έχουνε σπίτι στη Χαλκιδική και δεν τους αρέσει η ιδέα των Σκουριών, άλλοι απεχθάνονται, απλώς, τον Πάχτα και την πολιτεία του, άλλοι λένε πως είναι οικολόγοι, άλλοι κάτι άκουσαν στο ασανσέρ και σχημάτισαν άποψη. Έτσι, όμως, κανείς δεν μπορεί να έχει πραγματική και σε βάθος γνώση τους θέματος, οπότε n συζήτηση γίνεται συνοικιακή και για να περνάει η ώρα. Συνεπώς, αναρωτιέσαι: πώς φτάσαμε, με τόσα μέσα, σε μια τόσο βαθιά άγνοια Καταρχήν, βέβαια, το ερώτημα είναι πόσοι από μας θέλουμε πραγματικά να ξέρουμε, να μάθουμε, ή αντίθετα (οι περισσότεροι) έχουμε ιδεολογική, δηλαδή προτηγανισμένη άποψη, χωρίς γνώση των όντως δεδομένων, και επιλέγουμε, αποσπασματικά, εκείνη την εκδοχή που ταιριάζει με την από τα πριν εμμονή μας. Δεν θέλουμε να μάθουμε καμιά αλήθεια, αλλά να επικυρώσουμε την ήδη κεκτημένη σοφία μας περί των πάντων, που στηρίζεται σε πέντε αλύγιστα κλισέ, της μιας ή της άλλη πλευράς. Διότι το θέμα συνήθως, δεν είναι τι υπάρχει εκεί έξω, αλλά το τι εγώ ή εσύ θέλεις και μπορείς να δεις. Οπότε, καθόμαστε και κοιτάζουμε και ανακυκλώνουμε τις βεβαιότητές μας με καταλύτη τη θεληματική ημι άγνοια…].

Θεωρούμε σημαντικό να αναδημοσιεύσουμε ένα εξαιρετικό κείμενο του Δόκτωρος Γεωλογίας Κου Νικολάου Αρβανιτίδη, το οποίο βρήκαμε και στην σελίδα της Πρωτοβουλίας Πολιτών Δήμου Αριστοτέλη και στο προσωπικό blog του Κου Αρβανιτίδη.

” Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο όφελος από τις μεταλλευτικές επενδύσεις, όπως αυτή της Χαλκιδικής, είναι η απασχόληση δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση. Μπορεί να προκύπτουν η μια ή άλλη δυνατότητα παραγωγικής οικονομίας και φορολογικών ή άλλων εισφορών για την χώρα, όμως οι σημερινές και αυριανές εργασιακές θέσεις μαζί με την πολλαπλάσια αναπτυξιακή δυναμική που αποκτά η περιοχή, έχουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Αφορούν στην αντιμετώπιση της ανεργίας, προσδίδουν ελπίδα δημιουργίας στους νέους, και καταλήγουν στο οικογενειακό εισόδημα και στη βελτίωση του επιπέδου ζωής. Αξίες, δικαιώματα και προσδοκίες που πρέπει να αποτελούν αυτονόητες έννοιες αλλά απουσιάζουν ολοένα και περισσότερο από την καθημερινή ζωή. Στις «μεταλλευτικές» κοινωνίες της ΒΑ Χαλκιδικής δεν χρειάζεται πλέον να περιμένουν άλλο. Εκεί τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους και οι πολίτες έχουν βρει την λύση, έχουν κάνει τις επιλογές τους, κρατάνε τις εξελίξεις στα χέρια τους και λένε ΝΑΙ στην λειτουργία των μεταλλείων. Γιατί ζουν το αποτέλεσμα και ξέρουν ότι το αύριο θα είναι καλύτερο. Ήδη η μεταλλευτική επένδυση απασχολεί 719 εργαζόμενους, μεταξύ των οποίων 77 επιστήμονες (μηχανικοί, γεωλόγοι, δασολόγοι, αρχαιολόγοι)), 341 ειδικά καταρτισμένοι τεχνίτες, 235 μεταλλωρύχοι και εργάτες επιφανείας και 66 διοικητικοί και οικονομικοί υπάλληλοι. Και το εκπληκτικό είναι ότι το 60% περίπου στο σύνολο των εργαζομένων είναι νεότεροι των 40 χρονών. Ακόμη πιο εντυπωσιακό το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό μεταξύ των επιστημόνων ανέρχεται στο 75%. Ποια λοιπόν υγιώς σκεπτόμενη και προοδευτική κοινωνία μπορεί να αγνοήσει και να ακυρώσει τα δεδομένα αυτά? Τι άλλο μπορεί να συγκριθεί με τον ανθρωπισμό που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα? Τελικά σε αυτή τη χώρα όλα, τα πάντα πρέπει να γίνονται αντίθετα από τη λογική και ανάποδα από την πρακτική που εφαρμόζονται στον υπόλοιπο κόσμο? Και φυσικά πως μπορούν «μακρινοί» πρυτάνεις και καθηγητές, δήμαρχοι, βουλευτές, περιφερειάρχες και άλλοι, να επιδιώκουν την επιστροφή της περιοχής και της χώρας στο αναπτυξιακό τέλμα? Γιατί κανονικά θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, όταν για παράδειγμα οι τελειόφοιτοι γίνονται επαγγελματίες και εργαζόμενοι. Αυτή άλλωστε είναι η κανονική ροή των πραγμάτων. Εκτός και αν πιστέψουμε στα αριστερά κόμματα (αλήθεια αυτά δεν είναι θεωρητικά υπέρ των εργαζομένων) που στην προκείμενη περίπτωση έχουν μπερδέψει όρους και έννοιες, όπως είναι η ιστορική συνθηματολογία περί εργατικής αλληλεγγύης ή το άλλο περί πάλης ενάντια στην αστική τάξη. Τελικά είναι μάλλον δύσκολο να καταλάβει κάποιος με ποιους είναι κάθε φορά. Το σίγουρο είναι ότι η δύναμη των εργαζομένων στην ΒΑ Χαλκιδική μεγαλώνει και επεκτείνεται. Έχουν καταλάβει ότι τα αποκαλούμενα κόμματα των εργαζομένων δεν είναι ούτε θα είναι δίπλα τους αλλά μάλλον απέναντι τους. Γι’ αυτό όταν μετρούν τους φίλους τους αυτά βρίσκονται έξω από τους υπολογισμούς που κάνουν. Και φυσικά οι πολιτικοί σκέφτονται μόνο την πολιτική, ενώ νυν και εκκολαπτόμενοι εξουσιάρχες προτιμούν να αγοράζουν πολιτικό μέλλον. Τουλάχιστον έτσι νομίζουν.”