Η ζωή του Χρήστου Ζαφειρούδα από τη Μεγάλη Παναγία, ενός από τα δέκα μαντεμοχώρια της Βόρειας Χαλκιδικής, περιστρέφεται από τη στιγμή που γεννήθηκε γύρω από τις στοές του Μάντεμ Λάκο. Ο πατέρας του Γιάννης, μεταλλωρύχος, πέθανε σχετικά νέος από πνευμοκονίαση ή αλλιώς χαλίκωση, τη νόσο των μεταλλωρύχων , που κατέτρωγε τα πνευμόνια όσων εργάζονταν με πρωτόγονο προστατευτικό εξοπλισμό την εποχή εκείνη στις στοές. Μαθητής ακόμα, παρακολουθούσε τις μάχες σώμα με σώμα στα χωράφια και τα δάση ανάμεσα στους αστυνομικούς και τους συγχωριανούς του, στη μεγάλη απεργία των μεταλλείων, το 1978, για καλύτερα μεροκάματα και όταν του δινόταν η ευκαιρία πετούσε και καμία πέτρα στις αύρες… Με το που πάτησε τα 18, κατέβηκε και ο ίδιος στις στοές, όπου σκάβει επί 26 χρόνια και προετοιμάζει την τρίτη γενιά μεταλλωρύχων: σπουδάζει μεταλλειολόγο την κόρη του με προοπτική να συνεχίσει την παράδοση κάτω από τη γη , ενώ αιτήσεις για τις σήραγγες έχουν καταθέσει και περιμένουν να προσληφθούν και άλλα στενά συγγενικά του πρόσωπα. Αν φυσικά συνεχίσει να λειτουργεί η επιχείρηση.

Ο Χρήστος Ζαφειρούδας είναι ένα τυπικό δείγμα οικογένειας στη Βόρεια Χαλκιδική, όπου η ζωή των ανθρώπων, αιώνες τώρα ήταν και παραμένει δεμένη με τα μεταλλεία. Χίλιες εννιακόσιες οικογένειες έχουν ανθρώπους τους που δουλεύουν στην επένδυση του χρυσού και σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της εταιρείας πρόκειται να προσληφθούν άλλοι 700 από τις… 7.000 αιτήσεις που εκκρεμούν. «Μόνο τα τρία τελευταία χρόνια δόθηκαν για μισθούς στην περιοχή μας από τα μεταλλεία 60 εκατ. ευρώ, ενώ το ελληνικό κράτος εισέπραξε 48 εκατ. από ασφαλιστικές εισφορές» λέει. Τούτες τις ώρες οι στοές βράζουν . Στις σήραγγες συσσωρεύεται καθημερινά ένταση. Στα μαντεμοχώρια ο πυρετός του χρυσού ανεβαίνει, καθώς οι τοπικές κοινωνίες διαβλέπουν τον κίνδυνο να αναγκαστεί η εταιρεία να εγκαταλείψει την περιοχή, κάτι που θεωρούν ότι θα σημάνει την οικονομική καταστροφή. «Τα περί αειφόρου ανάπτυξης σε βάθος εικοσαετίας και τα δήθεν προγράμματα δεν τα παίρνει κανείς στα σοβαρά, τα δοκιμάσαμε στο παρελθόν και απέτυχαν. Προσωπικά, το 2003 έφυγα από ένα πρόγραμμα και επέστρεψα στο μεταλλείο γιατί ήθελα να δουλέψω» τονίζει. «Αφού θέλουν να κλείσουν την επιχείρηση και να μας χρηματοδοτήσουν από το ΕΣΠΑ, γιατί δεν χρηματοδοτούν τους 7.000 συντοπίτες μας που περιμένουν να πιάσουν δουλειά στα μεταλλεία» λένε οι άνθρωποι στα χωριά.

Οι μεταλλωρύχοι εμφανίζονται αποφασισμένοι, μετά και την κόκκινη κάρτα που έδειξε η κυβέρνηση στην επένδυση της Ελληνικός Χρυσός , η οποία δηλώνει ότι είναι πέρα για πέρα νόμιμη και συνεχίζει κανονικά τις δραστηριότητές της, να φτάσουν στα άκρα. «Άλλα μας είπε ο κ. Λαφαζάνης όταν μας δέχθηκε και άλλα είπε στη βουλή λέει ο Ζαφειρούδας», που εκπροσωπεί τους εργαζομένους στις στοές. Ως πρώτο βήμα των δυναμικών κινητοποιήσεων που σχεδιάζουν, αποφάσισαν αντι-συγκέντρωση την Κυριακή στις Σκουριές, όπου θα βρεθούν απέναντι στο αντιμεταλλευτικό μπλοκ, που προγραμματίζει δική του συγκέντρωση, για να πιέσει την κυβέρνηση να μην υποχωρήσει στην προεκλογική δέσμευση για άμεσο κλείσιμο της επένδυσης και απαγόρευση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Σε απόσταση είκοσι χιλιομέτρων, στην Ιερισσό, προμαχώνα των αντιδρώντων, οι πρώην εξεγερμένοι κατά της εξόρυξης του χρυσού τελούν σε κατάσταση αναμονής. Ανέδειξαν το θέμα και έχουν τώρα στην κυβέρνηση φίλιες δυνάμεις, από τις οποίες περιμένουν να κάνουν πράξη τις δεσμεύσεις τους, να βάλουν δη λαδή λουκέτο στην επένδυση. Παραμένουν όμως με το όπλο παρά πόδα , για να αποτρέψουν την πιθανότητα της κυβερνητικός κωλοτούμπας, και σ’ αυτό το πλαίσιο διοργανώνουν τη συγκέντρωση την Κυριακή στις Σκουριές όπου θα βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο με εξαγριωμένους μεταλλωρύχους. «Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα με αυτούς τους ανθρώπους, είμαστε ανοιχτοί σε κάθε συζήτηση με τον οποιονδήποτε, με το ψωμί μας όμως δεν θα αφήσουμε να παίξει κανένας, και όσον αφορά στο περιβάλλον, την προστασία του οποίου επικαλούνται, τους λέμε ότι δεν είμαστε λιγότερο ευαίσθητοι εμείς που ζούμε καθημερινά με τα παιδιά μας σ’ αυτό» τονίζει ο μεταλλωρύχος.

Τούτες τις μέρες που η αγωνία κορυφώνεται, ο Ζαφειρούδας, ως πρόεδρος των Υπογειτών , μοιράζεται τις δραστηριότητες στον συνδικαλισμό και στις στοές. Γιατί κάτω από την επιφάνεια της γης, η μεταλλευτική δραστηριότητα συνεχίζεται κανονικά. Οι εκσκαφείς σκάβουν στις Σκουριές για τη διάνοιξη σηράγγων που θα προσεγγίσουν το μεγάλο κοίτασμα για την εξόρυξη χαλκού και χρυσού. Στην Ολυμπιάδα δουλεύουν για να φτάσουν στο εκεί κοίτασμα που περιέχει χρυσό, άργυρο, μόλυβδο και ψευδάργυρο και στη θέση Μαύρες Πέτρες ξεδιαλέγουν από το μετάλλευμα όλα τα παραπάνω πλην του χρυσού. Υπερσύγχρονα μηχανήματα καταβροχθίζουν καθημερινά χιλιάδες τόνους χώματος με εκμεταλλεύσιμες ποσότητες ευγενών και λιγότερο ευγενών μετάλλων. Τζιράρονται στις σήραγγες πολλών χιλιομέτρων εκατομμύρια ευρώ το εικοσιτετράωρο και μαζί με τα μπάζα που αποτίθενται στο ύπαιθρο, διαχέεται και στις τοπικές κοινωνίες οικονομικό οξυγόνο που επί αιώνες την κρατούν στη ζωή. Από τους Αρχαίους Μακεδόνες ακόμη, την εποχή του Γεώργιου (Αλέξη) Ζορμπά, μέχρι τον… πατέρα του Χρήστου Ζαφειρούδα και τον ίδιο σήμερα.

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12/02/2015

Τα μάθατε τα νέα; Η πίσσα ασφαλτόστρωσης περιέχει αρσενικό!!! Τουλάχιστον αυτό ισχυρίζονται τα 80 περίπου άτομα που έχουν αποκλείσει το δρόμο προς το εργοτάξιο των Σκουριών. Ευκαιρία βρήκαν οι αντιδρώντες στην επένδυση για επαναστατική γυμναστική… Ποιος είναι αυτός που τους ξεσήκωσε όμως; Απαιτούν μάλιστα και την παρουσία εισαγγελέα! Αλήθεια τι θα κάνει ο εισαγγελέας; Θα δοκιμάσει τη πίσσα να δει αν περιέχει αρσενικό;

Στο σημείο υπάρχουν αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες το μόνο που κάνουν είναι να ελέγχουν αν είναι υπέρβαρα ή όχι τα φορτία των φορτηγών που κατευθύνονται προς τις Σκουριές.

Από τη μεριά μας, προτείνουμε από σήμερα να απαγορευτεί κάθε είδους ασφαλτόστρωσης στην Ελλάδα… ή να γίνεται πάντα με την παρουσία εισαγγελέα, ο οποίος θα εγγυάται ότι η πίσσα δεν περιέχει αρσενικό(!!!).  Στα σοβαρά, πάντως, μπορώ να σκεφτώ μια χρήση της πίσσας αν περισσέψει… Αλλά χρειάζονται και πούπουλα…

Οι κάτοικοι του Νεοχωρίου κλήθηκαν από το τοπικό συμβούλιο προκειμένου ο δήμαρχος Αριστοτέλη Χρ. Πάχτας να τους ανακοινώσει ότι στο νερό του δικτύου της περιοχής εντοπίστηκε μεγάλη συγκέντρωση αρσενικού. Εδώ και δεκαπέντε μέρες οι κάτοικοι είχαν αντιληφθεί το πρόβλημα στο νερό διαμαρτυρόμενοι για την μυρωδιά του. Βέβαια, κάποιοι έσπευσαν να συνδέσουν το θέμα με τις εξορύξεις, προσπαθώντας να προσθέσουν ακόμα ένα σαθρό επιχείρημα στον χάρτινο πύργο αοριστολογίας και λασπολογίας που κτίζουν – κινδυνεύοντας κάθε στιγμή να πέσει να τους πλακώσει.

Κατ’ αρχάς το νερό στο Νεοχώρι προέρχεται από γεώτρηση και όχι από επιφανειακά ρέοντα ύδατα ώστε να επιμολυνθούν από ανθρωπογενείς δράσεις. Μετά, είναι γνωστό τοις πάσι πως το αρσενικό περιέχεται φυσικά στα πετρώματα. Για την ακρίβεια, ανευρίσκεται σε όλα σχεδόν τα θειούχα ορυκτά χαλκού, μολύβδου και ψευδαργύρου. Παράλληλα φυσικές πηγές αρσενικού στο περιβάλλον συνδέονται κυρίως με ηφαιστειογενείς δράσεις και με τη σήψη της φυσικής ύλης.

Για την ιστορία, τώρα, πριν από μερικά χρόνια ίσχυσε στην ΕΕ νέο ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ύπαρξης αρσενικού στο πόσιμο νερό το οποίο ορίστηκε στα 10 μg/l (Οδηγία 98/83/ΕΚ) – το όριο αυτό έχει ορίσει και ο ΠΟΥ. Το προηγούμενο όριο που ίσχυε ως τότε ήταν της τάξεως των 50 μg/l. Η οδηγία του 1998 έδινε στα κράτη μέλη προθεσμία 5 χρόνια να εναρμονιστούν. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας το νερό περιείχε αρσενικό σε ποσότητες κάτω από 50 μg/l και δεν μίλαγε κανένας. Με τη νέα οδηγία το κράτος και συνεπώς η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να φροντίσει τα όρια να πέσουν στα 10 μg/l. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα της αναμπουμπούλας στους οικισμούς Νικήσιανης, Γεωργιανής και Αγίου Χριστοφόρου του δήμου Παγγαίου, μετά την απαγόρευση της κατανάλωσής του για οικιακή χρήση με απόφαση της διεύθυνσης Υγείας της Περιφέρειας Καβάλας λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε αρσενικό, αφού διαφορετικές μετρήσεις της περιεκτικότητας δεν συμφωνούσαν (Δείτε εδώ).

Πάντως το πρόβλημα στην βόρεια Ελλάδα είναι γενικότερο και είχε παρουσιαστεί σε άρθρο στο Βήμα_Science από το 2007 (Δείτε εδώ). Σκεφθείτε ότι σε κάποιες περιοχές της Βόρειας Χιλής, που υδρεύονταν από ποτάμια μολυσμένα με αρσενικό τα οποία ξεκινούν από τις Ανδεις, από το 1958 ως το 1970 (ώσπου να διαγνωστεί το πρόβλημα), έπιναν νερό με μέσα επίπεδα αρσενικού της τάξεως των 870 μg/l (!!!).

Επί της ουσίας τώρα, πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα του αρσενικού στο πόσιμο νερό; Με διάφορους τρόπους: Μπορεί κατ’ αρχάς να γίνει άλλη γεώτρηση ή να έρθει νερό από αλλού αν αυτό είναι εφικτό. Επίσης υπάρχει η λύση των φίλτρων στο κεντρικό αντλιοστάσιο της περιοχής ή στις βρύσες των καταναλωτών. Η πιο απλή λύση είναι η αραίωση του νερού με άλλης προέλευσης νερό, απαλλαγμένο από αρσενικό, ώστε η περιεκτικότητα σε αρσενικό να πέσει κάτω από 10 μg/l, που θεωρείται και το ασφαλές όριο.