Πως η θεωρητική προσέγγιση της Βιώσιμης Ανάπτυξης όπως προκύπτει από τις αρχές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, μετουσιώνεται σε πράξη από μια ελληνική εταιρεία με το όχημα της Παράλληλης Ανάπτυξης

Από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα έγινε κατανοητή στην παγκόσμια κοινότητα η αλληλεπίδραση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης, της κοινωνικής ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και η ανάγκη της ισορροπίας, όσον αφορά τις προσπάθειες επίτευξης των αντίστοιχων στόχων. Αυτό ήταν φυσικό επακόλουθο αφού σε πολλές περιπτώσεις η ανάπτυξη και η ευημερία που κατέγραψαν συγκεκριμένες οικονομίες με την επελαύνουσα παγκοσμιοποίηση των τελευταίων ογδόντα περίπου ετών, προκάλεσαν όχι μόνο των περιβαλλοντικά, αλλά και κοινωνικά προβλήματα, τα περισσότερα των οποίων σχετίζονται με την ισομερή και δίκαιη ανάπτυξη.

Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, άρχισε μια προσπάθεια για να διασφαλιστεί μια μορφή μακροχρόνιας ανάπτυξης σε διεθνές επίπεδο, με σκοπό οι σημερινές αλλά και οι μέλλουσες γενεές να απολαμβάνουν τα ευεργετήματα αυτής της ανάπτυξης μειώνοντας κάθε λογής επιπτώσεις (οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές). Αυτός ο στόχος οδήγησε στον όρο «βιώσιμη ανάπτυξη» και φυσικά ταυτίζεται απόλυτα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης που διαμορφώθηκαν και μορφοποιήθηκαν σταδιακά.

Έχει διαπιστωθεί πως όσον αφορά τη βιώσιμη κοινωνική ανάπτυξη, προϋποθέτει την ύπαρξη κοινωνικής δικαιοσύνης, για παράδειγμα στην πρόσβαση στα κοινά αγαθά. Στην έννοια αυτή της ισότητας εμπίπτει ένα ευρύ φάσμα τομέων χάραξης πολιτικής τόσο με τη μορφή εξασφάλισης πρόσβασης σε βασικές παροχές, όπως καθαρό/πόσιμο νερό, τροφή, εργασία, εκπαίδευση, στέγη, βασικά φάρμακα και καθαρό περιβάλλον, όσο και με την ενθάρρυνση της καταπολέμησης διακρίσεων λόγω φύλου, θρησκείας, φυλής και λοιπών παραγόντων.

Ενώ η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνικής διάστασης της βιώσιμης ανάπτυξης, η εφαρμογή της εξαρτάται και από κάποια επιπλέον συστατικά του κοινωνικού πυλώνα, τα οποία αλληλεξαρτώνται και έχουν ως κοινό παρονομαστή τον ενεργό ρόλο της κοινωνίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κοινωνική συνοχή, η οποία έχει αναχθεί από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σε βασικό κοινωνικό δείκτη με ποικίλες σημασίες και κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει συνδεθεί και με την ανάγκη ενίσχυσης της συμμετοχής ατόμων και ομάδων σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων για την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων. Επιπλέον, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα βιωσιμότητας, είναι εκ των ουκ άνευ για την επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης και της βιώσιμης ανάπτυξης εν γένει.

Συμπερασματικά, παρατηρείται ότι ο κοινωνικός πυλώνας της βιώσιμης ανάπτυξης βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με τους άλλους δύο πυλώνες, τον περιβαλλοντικό και τον οικονομικό. Και εδώ αρχίζει ο ρόλος των επιχειρήσεων.

Ο 21ος αιώνας έθεσε εκ των πραγμάτων την επιχειρηματική κοινότητα στο κέντρο των προκλήσεων για Βιώσιμη Ανάπτυξη, αφού –τουλάχιστον στο Δυτικό κόσμο–, η πλειονότητα των οικονομικών δραστηριοτήτων εκτυλίσσεται στο πλαίσιο λειτουργίας μεγάλων ή μικρών εταιριών, αλλά επιπροσθέτως και επειδή οι επιχειρήσεις καθορίζουν –λίγο ή πολύ– την επιλογή των τεχνολογιών και την ένταση χρήσης των πόρων αυτών των οικονομικών δραστηριοτήτων. Σε αυτό το νέο μέτωπο της Βιώσιμης Ανάπτυξης θα μπορούσαμε να πούμε πως οδηγήθηκαν οι εταιρείες λόγω της κριτικής που είχε ήδη αρχίσει να ασκείται σε αυτές από τις αρχές του εικοστού αιώνα. Με αυτό τον τρόπο αναγκάστηκαν να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους και τις υποχρεώσεις τους απέναντι στις κοινωνίες με τις οποίες αλληλοεπιδρούσαν.

Σήμερα, οι κάθε λογής εταιρείες καλούνται αφενός να επιβιώσουν σε μια ολοένα και πιο απαιτητική οικονομία, –όλο πιο συχνά σε περιόδους ύφεσης–, και αφετέρου ως παράγοντες οικονομικής δραστηριότητας να συμβάλλουν στη Βιώσιμη Ανάπτυξη της περιοχής δραστηριοποίησης τους. Ειδικότερα στην Ελλάδα, οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα κατέχουν την πρώτη θέση σε απασχόληση εργατικού δυναμικού, αποτελώντας την κινητήριο δύναμη της οικονομίας ως προς την επιχειρηματική καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση.

Όλα τα ανωτέρω οδήγησαν μαθηματικά στην ιδέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), η οποία τις τελευταίες δύο-τρεις δεκαετίες γιγαντώνεται σταδιακά, αν και το θέμα των υποχρεώσεων των επιχειρηματιών προς την κοινωνία είχε αναφερθεί από μελετητές, πίσω τη δεκαετία του 1960.

Αν και δεν υπάρχει κάποιος κοινά αποδεκτός ορισμός του όρου, αν θέλαμε να δώσουμε έναν ορισμό, θα μπορούσαμε να πούμε πως, στα πλαίσια της ΕΚΕ μια εταιρεία δεσμεύεται να συμβάλλει στην αειφόρο οικονομική ανάπτυξη και να λειτουργεί κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται ή και να ξεπερνά τις ηθικές, νομικές, εμπορικές και δημόσιες προσδοκίες της κοινωνίας μέσω της οικειοθελούς λήψης πρακτικών και μέτρων (πέρα από απαιτήσεις της νομοθεσίας,) από μέρους της για την κοινωνική ευημερία, την βελτίωση της ποιότητας ζωής, την προστασία του περιβάλλοντος, σε συνεργασία με τους εργαζομένους, τις οικογένειές τους, και την τοπική και την ευρύτερη κοινωνία, και όλα αυτά μέσα από συστηματική και στρατηγική προσέγγιση.

Ερχόμενοι στα δικά μας, Ελληνικός Χρυσός, η οποία είναι γενικώς αποδεκτό πως λόγω μεγέθους και κύκλου εργασιών επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό το αναπτυξιακό προφίλ της περιοχής της ΒΑ Χαλκιδικής στην οποία δραστηριοποιείται, –αλλά όχι μόνο αυτή αφού έχει οικονομικά οφέλη και σε εθνικό επίπεδο–, από πολύ νωρίς ξεκίνησε να εφαρμόζει τη δική της πολιτική ΕΚΕ. Και μάλιστα συνέχισε να την εφαρμόζει και σε εποχές όπου συγκεκριμένες τοπικές πολιτικές μειοψηφίες ήταν αντίθετες στο αναπτυξιακό όραμα για τον τόπο.

Η Ελληνικός Χρυσός πιστεύει ακράδαντα πως ουσιαστικά η ΕΚΕ συμβαδίζει με την έννοια της τριπλής κατεύθυνσης του επιχειρείν, που αποτυπώνεται στις αρχές της τριπλής προσέγγισης, της ιδέας δηλαδή ότι η συνολική επίδοση μιας επιχείρησης πρέπει να υπολογίζεται με βάση τη συνδυασμένη συνεισφορά της στην οικονομική ευημερία, την περιβαλλοντική ποιότητα και το κοινωνικό κεφάλαιο, δηλαδή στο τρίπτυχο άνθρωπος, περιβάλλον, κέρδος.

Έτσι, η Ελληνικός Χρυσός έχει αναπτύξει στο έπακρον την λεγόμενη «Παράλληλη Ανάπτυξη». Η βασική ιδέα στην οποία στηρίζεται η πολιτική ΕΚΕ είναι η αειφόρος ανάπτυξη της εταιρείας και του περιβάλλοντος δραστηριοποίησής της, αφού χωρίς παράλληλη ανάπτυξη και προστασία του περιβάλλοντος η ζημία θα είναι και για τα δύο μέρη νομοτελειακή. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της πολιτικής ΕΚΕ που εφαρμόζει η Ελληνικός Χρυσός είναι πως οι δράσεις της είναι στοχευμένες για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων και την κάλυψη ρεαλιστικών αναγκών, και όχι δράσεις βιτρίνας και δημοσιότητας, τις οποίες δυστυχώς συναντάμε στο πρόγραμμα ΕΚΕ αρκετών εταιρειών.

Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα των δράσεων τις οποίες υλοποίησε πρόσφατα η εταιρεία σε συνεργασία με τοπικούς φορείς θα βοηθήσουν στην πληρέστερη κατανόηση της κατεύθυνσης που ακολουθεί η πολιτική ΕΚΕ της εταιρείας.

Με την σκέψη πως η τουριστική περίοδος συνιστά μια σημαντική εποχική πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους και επαγγελματίες της περιοχής, η εταιρεία φρόντισε τα κάτωθι, που αποτελούν δράσεις προς την κατεύθυνση ενίσχυσης των υποδομών του Δήμου και αύξησης της τουριστικής επισκεψιμότητας:

• Έγινε καθαρισμός των παραλιών του Δήμου Αριστοτέλη, ώστε να είναι έτοιμες για την υποδοχή παραθεριστών την φετινή τουριστική περίοδο. Μάλιστα, οι εργασίες καθαρισμού έγιναν με μηχανήματα του Δήμου, μισθωμένα από την ίδια την εταιρεία (Κόστος 40.000€).
• Έχει δρομολογηθεί η άμεση παράδοση στον Δήμο 600 κάδων αξίας άνω των 100.000€, προκειμένου να μπορεί ο Δήμος να διαχειριστεί τα απορρίμματα που λόγω της πληθυσμιακής αύξησης από τον τουρισμό θα είναι κι αυτά αυξημένα. Αυτή η δράση συμπληρώνει την δωρεά του καινούργιου απορριμματοφόρου που από την Ελληνικός Χρυσός προς τον Δήμο Αριστοτέλη, πέρυσι.
• Έχει εγκριθεί η μεταφορά ογκωδών απορριμμάτων από τη Δημοτική Ενότητα Παναγίας (τοπική κοινότητα Παναγίας και Πυργαδικίων), συνολικού κόστους 25.000€.
• Έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση για επισκευαστικές εργασίες στο χώρο θέας στην Ολυμπιάδα (Κόστος 3.500€
• Καλύφθηκε από την Ελληνικός Χρυσός το κόστος των μελετών για την ανάδειξη της οικίας του Αλέξη Ζορμπά στο Παλαιοχώρι προκειμένου να αξιολογηθεί η δημιουργία επισκέψιμου χώρου/μουσείου (65.000€).
• Χρηματοδοτείται η μελέτη χωροθέτησης καταδυτικού πάρκου στο Στρατώνι, κόστους 30.000 ευρώ.
• Ολοκληρώθηκε με χωματουργικά μηχανήματα και προσωπικό της Ελληνικός Χρυσός η συντήρηση δρόμου προς τους καταρράκτες της Βαρβάρας ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμοι.
• Η εταιρεία στάθηκε χορηγός τοπικών εκδηλώσεων όπως πρωτάθλημα beach volley και η Γιορτή Μυδιού στην Ολυμπιάδα με συνολική δαπάνη 9.000€
• Η ελληνικός Χρυσός προχώρησε σε προμήθεια εξοπλισμού (τραπεζοκαθίσματα, ηχητικό εξοπλισμό κ.λπ.) για τοπικούς συλλόγους (πολιτιστική εταιρεία Αρναίας, σύλλογο επαγγελματιών Στρατωνίου και αθλητικό σύλλογο Στρατονίκης/Σταγείρων) με σκοπό την διευκόλυνση διοργάνωσης εκδηλώσεων. (Συνολικό κόστος 30.000€).

Και αυτά μόνο για την φετινή τουριστική περίοδο.

Ο κατάλογος των δράσεων ΕΚΕ της Ελληνικός Χρυσός είναι μακρύς και προσβάσιμος σε όλους μέσα από την ετήσια απολογιστική Έκθεση Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της εταιρείας. Εκεί μπορεί να βρει κανείς δράσεις που σχετίζονται με την εκπαίδευση, την υγεία, το περιβάλλον, την απασχόληση, ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, τον πολιτισμό και την παράδοση… Πάντοτε εύστοχες και αποτελεσματικές όσον αφορά τους αποδέκτες. Ο συνοπτικός απολογισμός για το 2022 ήταν το λιγότερο εντυπωσιακός… Η εταιρεία προχώρησε το 2022 σε κοινωνικές επενδύσεις συνολικής δαπάνης 1,45 εκατ. ευρώ, για την υλοποίηση 137 συνολικά έργων και δράσεων Εταιρικής Υπευθυνότητας, με επικέντρωση στους εξής στρατηγικούς άξονες: Εκπαίδευση, Περιβάλλον, Υγεία και Αθλητισμός, Κοινοτική Ανάπτυξη, Τέχνες και Πολιτισμός. Από αυτές τις δαπάνες, 1,1 εκατ. ευρώ (75%) επενδύθηκαν αποκλειστικά σε δράσεις και έργα εντός των ορίων του Δήμου Αριστοτέλη!

Συμπερασματικά, αναλύοντας την στάση της εταιρείας απέναντι στην κοινωνία μέσα από την πολιτική ΕΚΕ που εφαρμόζει, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως η Ελληνικός Χρυσός έχει πάει ένα βήμα παραπέρα την έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Συνδυάζοντας τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης με την δικιά της, καινοτόμο αντίληψη περί Παράλληλης Ανάπτυξης, έχει συνθέσει μια πολιτική ΕΚΕ κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της τοπικής κοινωνίας, την οποία εφαρμόζει με επιτυχία, μένοντας προσηλωμένη απαρέγκλιτα στην αρχή της δίκαιης ανάπτυξης.

Και για να καταλάβετε τι θα επακολουθήσει, σημειώστε πως βάσει της νέας επενδυτικής συμφωνίας, θα δρομολογηθούν επενδύσεις 80 εκ. δολάρια σε έργα κοινωνικής υπευθυνότητας, εκ των οποίων τα 15 εκ. δολάρια θα δοθούν εμπροσθοβαρώς στα πρώτα χρόνια του έργου.

Οπότε, φανταστείτε… βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή….