Ο νόμος της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες είναι μια καλή αρχή για τη διασφάλιση ενός πιο βιώσιμου εφοδιασμού, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση της δημόσιας αποδοχής.
Η έγκριση της Πράξης περί κρίσιμων πρώτων υλών κατέκτησε μια πρωτιά: Είναι η πρώτη φορά σε μια γενιά που οι ευρωπαίοι υπεύθυνοι για την χάραξη της πολιτικής θα έχουν δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο για να ενθαρρύνουν την εξερεύνηση και εξόρυξη των δικών της ορυκτών και μεταλλικών πόρων από την Ευρώπη, ουσιαστική απαίτηση για την επιχειρούμενη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Από τις μπαταρίες για ηλεκτρικά οχήματα έως την αποθήκευση ενέργειας για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι κρίσιμες πρώτες ύλες (CRM) είναι βασικά ορυκτά που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στις νέες τεχνολογίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την παροχή εξυπνότερων τεχνολογικών λύσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει επίσης ότι είναι ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση μιας ισχυρής βιομηχανικής βάσης, η οποία παράγει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων και εφαρμογών που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή.
Από τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μέχρι την παροχή ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος, η αξιόπιστη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε ορισμένες πρώτες ύλες είναι το κλειδί για το μέλλον της Ευρώπης. Ό,τι δεν έχει ήδη αναπτυχθεί για να μας προσφέρει ένα πιο βιώσιμο μέλλον θα πρέπει να εξορυχθεί. Από όλα αυτά που χρειαζόμαστε μέχρι αυτά που είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε
Η Ευρώπη θα είναι ευάλωτη εάν θέλει να γίνει «πράσινη» και να συνεχίσει να καινοτομεί, να ανταγωνίζεται στην παγκόσμια σκηνή και να προσελκύει επενδύσεις. Διότι ενώ καταναλώνει το 27% της τρέχουσας παγκόσμιας προσφοράς CRM, εξορύσσει μόνο το 3% των τρεχουσών αναγκών της για CRM.
Με την παγκόσμια ζήτηση να αναμένεται να αυξηθεί έως και 500% έως το 2050, η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται μόνο στις εισαγωγές, σε μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά. Δεν μπορεί να συνεχίσει να βασίζεται σε εξωτερικούς προμηθευτές για τις μελλοντικές της ανάγκες. Πρέπει να εξασφαλίσει μικρότερες και πιο ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού και έτσι πρέπει να εισάγει εσωτερικά, να ανακυκλώνει και να αντλεί περισσότερους από τους δικούς της πόρους για να καλύψει την αναμενόμενη ζήτηση.
Πέρα από την οικονομική και περιβαλλοντική επιτακτική ανάγκη, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια διχογνωμία. Ο δημόσιος διάλογος δεν έχει ακόμη μετατοπιστεί και να εστιαστεί από αυτό που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής γνωρίζουν ότι χρειαζόμαστε, σε αυτό που η κοινωνία είναι έτοιμη να υποδεχθεί.
Πολλές κοινότητες εξακολουθούν να έχουν αρνητικές αντιλήψεις για την εξόρυξη και τον εξορυκτικό τομέα. Αυτό που μπορεί να είναι επωφελές για την κοινωνία γενικά δεν θεωρείται απαραίτητα σωστό από κάποιους που έχουν στο μυαλό τους – και είναι φυσικό– την εξόρυξη του περασμένου αιώνα και τις πρακτικές της. Τότε που έννοιες όπως κοινωνική αποδοχή, περιβαλλοντική προστασία και εταιρική ευθύνη ουσιαστικά δεν υπήρχαν. Σήμερα, ενώ –όσον αφορά την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας για την Ευρώπη– μας ενθαρρύνει το πλαίσιο που περιγράφεται στην Πράξη για τις CRM, βρισκόμαστε στην αρχή ενός μακρύτερου ταξιδιού. Απαιτείται οικοδόμηση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας με εκείνους που θα επηρεαστούν περισσότερο από την καθημερινότητα της εξόρυξης.
Αν λοιπόν έχουμε ανάγκη περισσότερα ορυχεία εντός Ε.Ε., οι γειτονικές κοινότητες πρέπει να είναι οι πρώτες που θα αισθανθούν και θα δουν τα οφέλη.
Δουλεύοντας σκληρότερα για να μετριάσεις τις ανησυχίες
Πέρα από το νέο πλαίσιο πολιτικής, ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, της εξορυκτικής βιομηχανίας, των ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να ενωθούν για να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των τεχνικών και εμπορικών προκλήσεων για την εισαγωγή νέων ορυχείων στην αγορά. Πρέπει να εξασφαλιστεί η λεγόμενη «κοινωνική άδεια» για να λειτουργήσει η Πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Σε πολλά μέρη ο μεταλλευτικός κλάδος έχει μια κληρονομιά. Θα χρειαστεί χρόνος για να καταλάβει η κοινωνία τον ουσιαστικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η εξόρυξη στο βιώσιμο μέλλον της Ευρώπης. Και να κατανοήσει και τις αλλαγές που έχουν γίνει, διότι τις τελευταίες δεκαετίες η εξόρυξη έχει αλλάξει σημαντικά. Οι σημαντικές επενδύσεις σε νέες καινοτομίες και τεχνολογίες δείχνουν ότι η βιώσιμη εξόρυξη είναι εφικτή. Για παράδειγμα, η χρήση στόλων ηλεκτρικών μεταφορών, η μείωση των αποβλήτων, η ανακύκλωση, η αύξηση της ασφάλειας, κ.ά. είναι όλα παραδείγματα καλύτερων πρακτικών.
Σε κάθε περίπτωση, η αξιοπιστία εξαρτάται από μια διαφανή και υπεύθυνη προσέγγιση για τον τρόπο με τον οποίο δεσμευόμαστε και μοιραζόμαστε πληροφορίες.
Η δημόσια αποδοχή είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ότι θα αναπτυχθούν αρκετά νέα έργα εξόρυξης. Διαφορετικές ομάδες ενδιαφερομένων πρέπει να συνεργαστούν για να βρουν και να δημιουργήσουν κοινωνική συναίνεση. Και ο μεταλλευτικός κλάδος πρέπει να αποδείξει ότι η εξόρυξη του εικοστού πρώτου αιώνα μπορεί να προσφέρει τα ορυκτά που χρειάζονται, σε κλίμακα, με πλήρως διαφανή και υπεύθυνο τρόπο, στα υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα με ελάχιστες επιπτώσεις. Διότι οι βιομηχανίες οι οποίες βασίζονται σε CRM, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε επαρκή και οικονομικά προσιτά αποθέματα για να μπορέσει η οικονομία της Ευρώπης να συνεχίσει να αναπτύσσεται, να καινοτομεί και να παραμείνει ανταγωνιστική.
Το παράδειγμα της Ελληνικός Χρυσός στην Ελλάδα
Παρ’ ότι πιθανώς να μην το περίμενε κανείς η Ελλάδα έχει να επιδείξει λαμπρά παραδείγματα σε αυτόν τον τομέα, και μάλιστα πριν από την ψήφιση της Πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες.
Η Ελληνικός Χρυσός, η θυγατρική εταιρεία της Eldorado Gold, η οποία διαχειρίζεται τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στην Χαλκιδική, πρωτοπορεί στο θέμα των σχέσεων με την τοπική κοινωνία και σε θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Από τη στιγμή που ανέλαβε τη διαχείριση των Μεταλλείων Κασσάνδρας αναγνώρισε τη σημασία της οικοδόμησης ανθρώπινων, ισχυρών και υγιών σχέσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής της εξόρυξης, από την εξερεύνηση έως το κλείσιμο και την αποκατάσταση. Κατανοώντας ότι οι κοινότητες που περιβάλλουν τις εξορυκτικές δραστηριότητες επηρεάζονται άμεσα από αυτές, δεσμεύτηκε εξ’ αρχής να ενθαρρύνει και να στηρίζει τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
Έτσι, η τοπική κοινωνία ενθαρρύνεται να συμμετέχει στον εποικοδομητικό διάλογο χτίζοντας με αυτό τον τρόπο σχέσεις που βασίζονται στην εμπιστοσύνη, την ειλικρίνεια και τη διαφάνεια. Για παράδειγμα, έχει δημιουργηθεί Μηχανισμός Αναφορών, ο οποίος βάζει μπροστά την ανοιχτή και διαφανή επικοινωνία για να μπορούν να εγείρονται παράπονα, στα οποία η εταιρεία ανταποκρίνεται άμεσα και σε κάθε περίπτωση.
Αρχή της εταιρείας αποτελεί ο ανοικτός και ειλικρινής διάλογος. Η στρατηγική και ο σχεδιασμός των έργων που υλοποιεί η εταιρεία για την κοινωνία είναι προϊόν διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους. Υπάρχει πλάνο επικοινωνίας με τα ενδιαφερόμενα μέρη, υποστηρίχθηκε από την εταιρεία η ίδρυση Επιτροπής Κοινοτήτων Ενδιαφέροντος (Community of interest Committee). Η Επιτροπή συστάθηκε και λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2023 και επιπλέον υπάρχει και Κέντρο Πληροφοριών Έργου / Γραφείο διασύνδεσης προκειμένου να παρέχεται εύκολη πρόσβαση χωρίς αποκλεισμούς σε πληροφορίες που αφορούν στη δραστηριότητα για όλους τους κοινωνικούς εταίρους.
Εξ άλλου, μια ματιά στο κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα της εξορυκτικής δραστηριότητας στην περιοχή σε βάθος 25ετίας, προδίδει τις προθέσεις της εταιρείας: επενδύσεις 3,1 δις δολάρια, 3.000 θέσεις εργασίας, 90% θέσεις εργασίας με εντοπιότητα, 2 δις ευρώ κρατικά έσοδα και 80 εκατ. δολάρια σε κοινωνικές επενδύσεις στις τοπικές κοινότητες.
Τέλος, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της Ελληνικός Χρυσός και της επιτρέπει να δημιουργεί και να προσφέρει βιώσιμη αξία μακροπρόθεσμα για τα ενδιαφερόμενα μέρη σε εταιρικό, τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Πέρα από την επίτευξη συμμόρφωσης με την ισχύουσα νομοθεσία, η πολιτική της για την ΕΚΕ προωθεί την διαρκή συμμόρφωση με διεθνείς πρωτοβουλίες και βέλτιστες πρακτικές. Τέτοιες διεθνείς νομοθετικές και κανονιστικές απαιτήσεις προβλέπονται από το τρίπτυχο Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση (ESG) για βιώσιμες και υπεύθυνες επενδύσεις.
Ενδεικτικοί παράμετροι ESG, που περιλαμβάνονται σε καθένα από αυτούς τους τρεις άξονες, είναι αντίστοιχα οι:
- Περιβάλλον: Διαφύλαξη και Διαχείριση Υδάτινων Πόρων, Ρύπανση & Απόβλητα, Αποκατάσταση Γης, Κλιματική Αλλαγή
- Κοινωνία: Εργατικά και Ανθρώπινα Δικαιώματα, Κοινωνικές Ευκαιρίες και Ανάπτυξη Τοπικών Κοινοτήτων, Υγεία και Ασφάλεια
- Εταιρική Διακυβέρνηση: Πολιτικές και Διαδικασίες, Πολιτικές κατά της Δωροδοκίας και κατά της Διαφθοράς, Κανονιστική Συμμόρφωση
Καταλαβαίνει κανείς από τα παραπάνω πως για την Ελληνικός Χρυσός η λέξη «βιωσιμότητα» αποτελεί τον έναν και μοναδικό γνώμονα στην αναπτυξιακή της πορεία. Μια ελληνική μεταλλευτική εταιρεία που μπήκε δυνατά στη νέα εποχή της εξόρυξης και πρωτοπορεί.
Αλήθεια, ποιος είπε πως η Ελλάδα βρίσκεται στην… «άκρη» της Ευρώπης;
[Με πληροφορίες από euronews.com]