Η εργασία στα μεταλλεία, εξ ορισμού, είναι μια από τις δυσκολότερες εργασίες, που υπάρχει, αν όχι η δυσκολότερη, εξαιτίας της ποικιλομορφίας των δυσχερειών που δύναται να εμφανιστούν μέσα στις εξορυκτικές στοές.

Στις μέρες μας ο τομέας της υγείας και της ασφάλειας σ’ ένα μεταλλευτικό εργοτάξιο είναι το “Α και το Ω”. Από εκεί αρχίζει η βιωσιμότητα ενός έργου, και χάρη σ’ αυτήν εξασφαλίζεται η ομαλή παραγωγική διάρκεια του μέχρι και την ολοκλήρωση του.

Σ΄ αυτή την κατεύθυνση συμβάλλει τα μέγιστα η χρησιμοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, κατά την διάρκεια της εξόρυξης, όπως και η διαρκής εκπαίδευση των εργαζομένων στους κανόνες ασφαλείας που απαιτούνται με σκοπό την αυστηρή όσο και απαρέγκλιτη τήρηση τους.

Το 2023 ήταν μια πολύ καλή χρονιά στο κομμάτι της υγείας και της ασφάλειας για τις Ελληνικές εξορυκτικές εταιρίες. Όπως αναφέρεται και στην σελίδα 7 της “Απολογιστικής Έκθεσης” του 2023 για λογαριασμό του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) η χρονιά εξελίχθηκε και ολοκληρώθηκε χωρίς κανένα θανατηφόρο δυστύχημα, ενώ ταυτόχρονα 13 από τα 28 μέλη του συνδέσμου δεν είχαν ούτε ένα ατύχημα στις εγκαταστάσεις τους.

Το εξίσου πού σημαντικό προς αυτή την κατεύθυνση είναι το γεγονός, πως σύμφωνα πάντα με την Έκθεση του ΣΜΕ, την τελευταία 6ετία το 50% των μελών του επιτυγχάνει το στόχο του μηδενισμού των ατυχημάτων. Απώτερος στόχος; Και οι 28 εταιρείες του κλάδου να φτάσουν στο ίδιο επίπεδο. Κανένα ατύχημα ή δυστύχημα σε κάθε εργασιακό έτος για πολλά συναπτά εργασιακά έτη.

Η εμπειρία έχει δείξει, πως ο μοναδικός δρόμος για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι ένας. Η διαρκής επένδυση στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού των μεταλλευτικών εταιριών.

Μια πρόγευση μας είχε δοθεί στην “Απολογιστική Έκθεση” 2022, όπου καταγράφονταν η ετήσια αύξηση σε ποσοστό 7% σε σχέση με τις ώρες που αφιέρωσαν οι εταιρείες του κλάδου για την εκπαίδευση των εργαζομένων τους σε νέες δεξιότητες και εφαρμογές που αφορούν την καλυτέρευση του επιπέδου της υγιεινής και της ασφάλειας εντός των χώρων εργασίας.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων είναι η “Ελληνικός Χρυσός”. Το μαρτυρούν οι ίδιοι οι αριθμοί που δίνει στη δημοσιότητα μέσω των εκθέσεων κοινωνικών επιδόσεων κάθε τριμήνου/ έτος.

Η “Ελληνικός Χρυσός” για το 2023 δαπάνησε επιπλέον 2,5 εκατομμύρια ευρώ για την αναβάθμιση κάθε είδους εξοπλισμού, που συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας του προσωπικού της και παράλληλα αφιέρωσε 26.449 ώρες στην εκπαίδευση των εργαζομένων, έτσι ώστε στο πλαίσιο της πρόληψης να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν μέσα σε ένα μεταλλείο.

Για να αντιληφθεί κάποιος πόσο μεγάλη είναι έμφαση που δίνεται στον τομέα της ασφάλειας από την “Ελληνικός Χρυσός” και πόσο μεγάλος αντίστοιχα είναι ο αριθμός “ωρών εκπαίδευσης” αρκεί να αναφέρουμε πως για το 2022 και τα 30 μέλη (τότε) του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) δαπάνησαν όλοι μαζί 43.152 ώρες για την εκπαίδευση των εργαζομένων τους.

Πρέπει να σημειωθεί πως όπως αποκάλυψε στην τηλεοπτική εκπομπή του ΑΝΤ1 “Brave New Greece” o Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Λειτουργιών της “Ελληνικός Χρυσός” Μιχάλης Παπασωτηρίου, η εταιρεία έχει δαπανήσει πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ για τη δημιουργία κέντρου εκπαίδευσης (training center), όπου σε εργαζόμενους κάθε ειδικότητας τους παρέχεται η δυνατότητα να εκπαιδευτούν σε εικονικό – ψηφιακό επίπεδο για να αντιμετωπίσουν με απόλυτη επιτυχία τυχόν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης στην πραγματικότητα.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα απαιτητικής εκπαίδευσης είναι το πρόγραμμα “FLAIM TRAINER”. Το πρόγραμμα δημιουργεί ρεαλιστικά σενάρια κινδύνου από πρόκληση πυρκαγιάς εντός του μεταλλείου και ιδιαίτερα στα υπόγεια, όπου δεν μπορούν να επιχειρήσουν Πυροσβεστική Υπηρεσία και ΕΚΑΒ, καθώς το πεδίο ευθύνης τους περιορίζεται στην επιφάνεια.

Οι εκπαιδευόμενοι – εργαζόμενοι του προγράμματος καλούνται να εκπαιδεύσουν τόσο τα αντανακλαστικά, όσο και τον τρόπο σκέψης τους. Στο πρόγραμμα “FLAIM TRAINER” έχουν ήδη εκπαιδευτεί τα μέλη των σωστικών συνεργείων και των ομάδων πυρασφάλειας της “Ελληνικός Χρυσός”.

[ΠΗΓΗ: https://politesaristoteli.blogspot.com/, 25/7/2024]

Την πρόθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ξεπεράσει τον σκόπελο της γραφειοκρατίας στις αδειοδοτήσεις στον εξορυκτικό κλάδο εξέφρασε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου.

Η υφυπουργός, στο πλαίσιο ίου 9ου Οικονομικού Φόρουμ που πραγματοποιείται στους Δελφούς, υπογράμμισε πως «απαιτείται συντόμευση στους χρόνους αδειοδότησης των εξορυκτικών έργων. Δεν ξέρω πώς θα εφαρμόσουμε το CRM για αδειοδότηση σε 2 χρόνια, αλλά πρέπει να το κάνουμε», ενώ πρόσθεσε ότι φέτος δεσμεύτηκαν 15 εκατ. ευ ρώ για έρευνα από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.

Η κυρία Σδούκου εξειδικεύοντας τόνισε πως για να ξεκλειδώσει η εθνική μεταλλευτική στρατηγική χρειάζεται εξορθολογισμός στους ρυθμιστικούς κανόνες, όπως είναι ο μεταλλευτικός κώδικας.

«Απαιτείται συντόμευση στους χρόνους αδειοδότησης των εξορυκτικών έργων». Συμπλήρωσε λέγοντας πως «δεν θέλουμε να χάσουμε καθόλου χρόνο σε αυτή την προσπάθεια, η στρατηγική αυτονομία περνάει μέσα από την αυτάρκεια».

Κάνοντας λόγο για μία ολιστική αλυσίδα αξίας πρώτων υλών, που περιλαμβάνει εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση πρώτων υλών, ώστε η Ε.Ε. να πετύχει τους στόχους της για περιβαλλοντικά ουδέτερη οικονομία μέχρι το 2050, σημείωσε πως «η ώρα των πρώτων υλών έχει έρθει για την Ε.Ε. και η Ελλάδα με τα αποθέματα ορυκτού πλούτου που διαθέτει μπορεί να πρωτοστατήσει σε αξιόπιστες και ασφαλείς επενδύσεις. Η Ε.Ε. κινήθηκε πιο γρήγορα από ό,τι συνήθως για την υιοθέτηση της νέας λίστας CRM (Critical Raw MaTerials), που χρησιμοποιούνται σε τομείς όπως η βιομηχανία, η άμυνα και οι τηλεπικοινωνίες. Η ελληνική γη έχει κρυμμένα όλα αυτά που θέλουμε και θα πρέπει να δούμε πώς θα τα αξιοποιήσουμε».

2.020 ημέρες!

Να σημειωθεί ότι η γραφειοκρατία αδειοδότησης ταλαιπωρεί επί μακρόν τον εξορυκτικό κλάδο. Για παράδειγμα, η αδειοδότηση ενός λατομείου (μαρμάρων) απαιτεί 101 υπογραφές, 57 δημόσια έγγραφα και 2.020 ημέρες που μεσολαβούν από την αίτηση μέχρι την έκδοση άδειας εκμετάλλευσης λατομείου.

Προς επίρρωσιν της σημασίας του εξορυκτικού κλάδου στην Ελλάδα ο Χρήστος Μπαλάσκας, Vice PresidenT, Commercial, Growth and External Relations της Eldorado Gold και πρόεδρος της Hellas Gold, χαρακτήρισε «χρυσή ευκαιρία» το νέο πλαίσιο για την εξόρυξη, επισημαίνοντας ότι ο ανεξερεύνητος ορυκτός πλούτος της Ελλάδας αξιολογείται στα 72 δισ. ευρώ.

Εστιάζοντας στη ζήτηση των πρώτων υλών ο Αντώνης Αντωνίου Λατούρος, πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Λατομείων Aggregates Europe  UEPG, ανέφερε πως ο κατασκευαστικός τομέας χρειάζεται ετησίως 40 δισ. τόνους πρώτων υλών, 18 εκ των οποίων παράγονται στην Κίνα.

Ο Διονύσιος Γκούτης, γενικός διευθυντής της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, εκτίμησε ότι πρέπει να κάνουμε πιο ανταγωνιστικό το πλεονέκτημα του ορυκτού πλούτου, ώστε να είναι αξιοποιήσιμα τα αποθέματα π.χ. βωξίτη και χαλκού και να προσελκύσουμε επενδύσεις.

Ο Αθανάσιος Κεφάλας, πρόεδρος της Imerys Greece S.A., υποστήριξε ότι απαιτείται στήριξη της εξορυκτικής αλυσίδας αξίας με διασφάλιση «ανεκτού κόστους ενέργειας» και αποδοχή από τους καταναλωτές ότι «η ακριβή ενέργεια θα οδηγήσει και σε ακριβότερα προϊόντα».

Αντίστοιχα, ο Ευθύμιος Βιδάλης, πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ελληνικού Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), τόνισε πως η αυτάρκεια σε πρώτες ύλες τείνει να γίνει δόγμα στη μεταποίηση και υπάρχει μετατόπιση από την ανταγωνιστικότητα στην αυτάρκεια σε πρώτες ύλες, συμπληρώνοντας πως απαιτείται ολιστική και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση.

Επενδυτικό κλίμα

Από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου, διευθύνων σύμβουλος της Geohellas και πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, διαπίστωσε πως βελτιώνεται το επενδυτικό κλίμα στην Ελλάδα, μίλησε ωστόσο για «κανονισμολαγνεία» της Ε.Ε., που αυξάνει το κόστος παραγωγής εντός ευρωπαϊκών συνόρων, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού.

Ο Δημήτριος Λιανός, διευθυντής Εργοστασίου της Heidelberg MaTerials Hellas SA, είπε «”ναι” στην ανάπτυξη και την πράσινη μετάβαση», πρόσθεσε όμως πως δεν είναι οι κανόνες ίδιοι για όλους, αναφέροντας ως παράδειγμα την παράνομη λατόμευση. Συμπλήρωσε πως «η Ελλάδα πρέπει να καταφέρει να απορροφήσει τα κονδύλια της πράσινης μετάβασης».

Ο Μαρκ Ραχωβίδης, επίτιμος πρόεδρος του Euromines, αντιπροσωπευτικού φορέα της ευρωπαϊκής μεταλλευτικής βιομηχανίας, μίλησε για «κυριαρχία» της Κίνας και τόνισε πως Κίνα και Ρωσία χρησιμοποιούν ως όπλο τις πρώτες ύλες για γεωπολιτικά παιχνίδια, κάτι το οποίο μπορεί να ανατραπεί με κεφάλαια και πολιτική υποστήριξη.

Με τέσσερις πυλώνες ο σχεδιασμός του ΥΠΕΝ

Το σχέδιο δράσης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον εξορυκτικό κλάδο το 2024 και το EU CRM Act περιλαμβάνει:

1: ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟ των ρυθμιστικών κανόνων. Ο Ελληνικός Μεταλλευτικός Κώδικας, παρά τη σχετικά ικανοποιητική εφαρμογή του όλα αυτά τα χρόνια, χρήζει επικαιροποίησης. Μετράει 50 χρόνια ζωής. Το υπουργείο έχει ξεκινήσει να δουλεύει τον εκσυγχρονισμό του.

2: ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΗ των χρόνων αδειοδότησης εξορυκτικών έργων. Με την εφαρμογή του CRM Act θα πρέπει όλες οι αδειοδοτικές διαδικασίες να ολοκληρώνονται σε δύο περίπου χρόνια.

3: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ των όρων και των κανόνων της εξορυκτικής δραστηριότητας εντός των περιοχών Natura 2000 με εφαρμογή των πλέον αυστηρών κανόνων της Ε.Ε.

Η εξορυκτικό διαδικασία δεν πρέπει να αναπτύσσεται εις βάρος του περιβάλλοντος. Παράλληλα όμως ένα μεγάλο εύρος ορυκτών πόρων δεσμεύεται εντός αυτών των περιοχών χωρίς προοπτικές αξιοποίησης και μάλιστα σε κρίσιμα ορυκτά όπως ο βωξίτης.

4: ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΈΡΕΥΝΑ για εντοπισμό και αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων ΟΠΥ και ιδιαίτερα κρίσιμων. Ήδη για φέτος το υπουργείο δέσμευσε 15 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει την έρευνα της ΕΑΓΜΕ πάνω στις κρίσιμες πρώτες ύλες.

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, της Λέττας Καλαμαρά, 13/4/2024]