Στον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας, ως εργαλείο ενεργειακής διπλωματίας αναφέρεται σε άρθρο του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο προέδρος της Ελληνικός Χρυσός, κ. Χρήστος Μπαλάσκας. 

Σύμφωνα με τον κ. Μπαλάσκα, «Περνάμε σε μια νέα εποχή που γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική η ανάγκη για πιο αποτελεσματική βιώσιμη ανάπτυξη και για αυτονομία της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την προμήθεια ορυκτών πρώτων υλών».

Παράλληλα αναφέρει:

«Η στρατηγική της Ε.Ε. για τη σταδιακή απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα και για τη δραστική μείωση των εκπομπών CO2 έχει φέρει στο επίκεντρο της συζήτησης τις Κρίσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΚΟΠΥ), όπως o χαλκός, το λίθιο, το νικέλιο κ.ά. και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχουν στο ταξίδι της Ευρώπης προς τη βιωσιμότητα.

Σε ένα περιβάλλον έντονων ενεργειακών, γεωπολιτικών, και κλιματικών προκλήσεων, η στροφή στις ΚΟΠΥ είναι το «κλειδί» για την ανάπτυξη αποδοτικότερων τεχνολογιών που σχετίζονται με τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών (net zero), όπως η ηλεκτροκίνηση, η ανάπτυξη νέων δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τεχνολογιών ΑΠΕ, ενώ παράλληλα αποτελούν τη βάση σε πληθώρα έτερων κομβικών τομέων, όπως η ιατρική, η γεωργία, οι κατασκευές, η πληροφορική κ.ά.

Στα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη ΒΑ Χαλκιδική, η Ελληνικός Χρυσός αναπτύσσει μία από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα (1,3 δισ. δολ. μέχρι σήμερα, και πρόσθετες δρομολογημένες επενδύσεις ύψους 1,9 δισ. δολ. τα επόμενα χρόνια, επιπλέον 80 εκατ. ευρώ σε έργα κοινωνικού χαρακτήρα), στη βάση των αρχών της Υπεύθυνης Μεταλλευτικής Δραστηριότητας (Responsible Mining) ενσωματώνοντας στην πράξη τις πλέον υπεύθυνες πρακτικές του κλάδου διεθνώς. Μια στρατηγική επένδυση, η οποία με την έναρξη της εμπορικής παραγωγής του μεταλλείου των Σκουριών από τα τέλη του 2025, ενός μεταλλείου παγκόσμιας κλάσης, σε συνδυασμό με αυτό της Ολυμπιάδας, φιλοδοξεί να καθιερώσει την Ελλάδα την 3η δύναμη στην παραγωγή χρυσού στην Ευρώπη.

Παράλληλα, σημαντική εκτιμάται ότι θα είναι και η συμβολή της επένδυσης στον τομέα των εξαγωγών, οι οποίες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 11 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια, εκτοξεύοντας την ήδη ισχυρή εξαγωγική δυναμική της επένδυσης από 1 δισ. ευρώ που είναι έως σήμερα, και ενισχύοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα της χώρας. ‘Αλλωστε, ο ελληνικός εξορυκτικός κλάδος έχει έντονα εξωστρεφή χαρακτήρα, με τις εξαγωγές του να αντιπροσωπεύουν πάνω από το 65% των πωλήσεών του, αποτελώντας έναν σημαντικό παραγωγικό κρίκο στην Ευρωπαϊκή αλλά και στην παγκόσμια αγορά.

Επομένως, η αξιοποίηση αυτού του συγκριτικού πλεονεκτήματος της Ελλάδας, του τεράστιου και διαφοροποιημένου ανεκμετάλλευτου ορυκτού πλούτου της (το 10% των κρίσιμων πρώτων υλών της Ε.Ε. βρίσκεται στο υπέδαφος της Ελλάδας) ως πηγή οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας, αλλά ταυτόχρονα και ως ισχυρό εργαλείο ενεργειακής διπλωματίας δίνει στη χώρα τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε ισχυρό παίκτη στην παγκόσμια ζήτηση για κρίσιμες και στρατηγικές ορυκτές πρώτες ύλες και σε πρωταγωνιστή στην πράσινη μετάβαση, δίνοντας παράλληλα απαντήσεις στο επίκαιρο ζητούμενο μιας σύγχρονης, βιώσιμης και ανταγωνιστικής».

(Φωτό: ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο προέδρος της Ελληνικός Χρυσός, Χρήστος Μπαλάσκας)

[ΠΗΓΗ: https://www.cnn.gr/, 13/3/2024]

Ο ρόλος της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας και οι στρατηγικές πρώτες ύλες που απαιτούνται για τις ψηφιακές εφαρμογές και τις καθαρές τεχνολογίες που θα οδηγήσουν στην επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης Ποιες κρίσιμες ύλες διαθέτει η χώρα μας

Η  μετάβαση προς μια ευρωπαϊκή οικονομία ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα χρειάζεται την υποστήριξη της εξορυκτικής βιομηχανίας. Ωστόσο, είναι ακόμη μακρύς ο δρόμος για τη διασφάλιση των λεγόμενων κρίσιμων και στρατηγικών Ορυκτών Πρώτων Υλών, οι οποίες απαιτούνται για τις ψηφιακές εφαρμογές και τις καθαρές τεχνολογίες που θα οδηγήσουν στην επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης έως το 2050.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, «πολλές από τις εξαγγελλόμενες πρωτοβουλίες για νέες τεχνολογίες και ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής οδηγούν σε ουτοπικές ποσότητες σε ό,τι αφορά τη ζήτηση». Στόχοι που για να υλοποιηθούν προϋποθέτουν πενταπλασιασμό, δεκαπλασιασμό ή και σε κάποιες περιπτώσεις εκατονταπλασιασμό της σημερινής παραγωγής ενός ορυκτού, όπως επισημαίνει ο ίδος, «δεν μπορεί να θεωρούνται επιτεύξιμοι». Μάλιστα, λόγω της πεπερασμένα διαθεσιμότητας, η απότομη εκτόξευση της ζήτησης θα οδηγήσει σε εξίσου απότομη εκτόξευση των τιμών. «Κατά συνέπεια, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στον σχεδιασμό πολιτικών που θα μπορούσαν να αυξήσουν τη ζήτηση πχ. νικελίου, κοβαλτίου ή λιθίου εκθετικά, ότι ανάλογη θα είναι και η αύξηση της τιμής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομικότατα της συγκεκριμένης τεχνολογικής αλλαγής» υπογραμμίζει.

Σήμερα ο κύριος όγκος των κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών πρώτων υλών εντοπίζεται σε έναν μικρό αριθμό χωρών (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική), γεγονός που απειλεί την ομαλότητα της προμήθειάς τους.

Γι’ αυτό, στα μέσα Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκέντρωσε πιθανούς προμηθευτές και αγοραστές, στο πλαίσιο της αναζήτησης τρόπων αντικατάστασης των προμηθειών γαλλίου και γερμανίου, έπειτα από τους περιορισμούς εξαγωγών της Κίνας. Στο πλαίσιο αυτό, ο όμιλος Mytilineos γνωστοποίησε ότι έχει ξεκινήσει πιλοτικό έργο με ορίζοντα ολοκλήρωσης 18 μηνών, αναζητώντας τον πιο οικονομικό τρόπο εξαγωγής γαλλίου και διασφαλίζοντας την παραγωγή 40 με 45 μετρικών τόνων ετησίως, όση δηλαδή η τρέχουσα ζήτηση στην ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση, η βιομηχανία υποστηρίζει ότι θα χρειαστούν κίνητρα για να καταστεί βιώσιμη η παραγωγή κρίσιμων ορυκτών υλών.

ΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ

Η Ελλάδα είναι αρκετά πλούσια σε ορυκτές πρώτες ύλες, ωστόσο απαιτείται μια νέα προσέγγιση στις έρευνες και στη χαρτογράφηση των κοιτασμάτων αξιολογώντας εκ νέου παλαιότερες εμφανίσεις, αλλά και γνωστά κοιτάσματα καθώς η πράσινη ανάπτυξη θέτει νέα τεχνικοοικονομικά δεδομένα. Στη χώρα μας υπάρχουν κοιτάσματα 10 κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών ενώ υπάρχουν αξιόλογες ενδείξεις για άλλα έξι ή επτά.

Μαγνησίτης (λευκόλιθος) Δολομίτης: Η Ελλάδα παράγει από τον μαγνησίτη τελικά προϊόντα δίπυρης και καυστικής Μαγνησίας καθώς και πυρίμαχες μάζες. Για την παραγωγή μεταλλικού μαγνησίου (Mg) που έχει κατηγοριοποιηθεί από την EE ως κρίσιμη πρώτη ύλη θα απαιτούνταν αλλαγή του ήδη υλοποιούμενου παραγωγικού μοντέλου που εφαρμόζεται επί δεκαετίες από τις δραστηριοποιούμενες εταιρείες (Ελληνικοί Λευκόλιθοι και ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι).

Αντιμονίτης: Εντοπίζεται σε τουλάχιστον δύο διαπιστωμένα κοιτάσματα εντός χαρακτηρισμένων Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων, άνευ εκμετάλλευσης έως σήμερα, για παραγωγή κρίσιμου μετάλλου αντιμονίου (Sb). Εντοπίζονται στην Κέραμο Χίου και στο Καλλυντήρι Ροδόπης. Προγραμματίζεται έρευνα από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027.

Βωξίτης Αλουμίνα Αλουμίνιο: Βρίσκεται σε πλήρη παραγωγική διαδικασία με εγκατεστημένο σύστημα καθετοποιημένης παραγωγής Αl203-Αl (Αλουμίνα- Αλουμίνιο) από τη Mytilineos. Στα «κατάλοιπα» της μεταλλουργίας βωξίτη εμπεριέχονται τα στρατηγικά μέταλλα Σκάνδιο (Sc) και Γάλλιο (Ga) για τα οποία η εταιρεία ανακοίνωσε την έναρξη πιλοτικού έργου εξαγωγής τους.

Νικέλιο (Νi) και κοβάλτιο (Co): Περιέχονται στο μετάλλευμα του λατερίτη, που όμως δεν παράγονται αυτοτελώς. Απαιτείται αλλαγή της μεθόδου από πυρομεταλλουργική σε υδρομεταλλουργική από τον νέο ανάδοχο της νικελοβιομηχανίας ΛΑΡΚΟ ώστε να παραχθούν ξεχωριστά και σε battery grade (class I, καθαρότητα 99,8%). Για παραγωγή αλάτων του θειικού νικελίου και κοβαλτίου (αποτελούν πρώτη ύλη για παραγωγή μπαταριών), ο ανάδοχος θα πρέπει να προχωρήσει και προς αυτήν την κατεύθυνση αλλάζοντας το υπάρχον παραγωγικό μοντέλο.

Χαλκός (Cu): Περιέχεται στα θειούχα κοιτάσματα που εκμεταλλεύεται η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. Μπορεί να παραχθεί υπό προϋποθέσεις από το κοίτασμα των Σκουριών Χαλκιδικής, αν και εφόσον προκριθεί και υλοποιηθεί αντίστοιχο σχέδιο καθετοποιημένης μεταλλουργίας από την εταιρεία. Το θέμα εξετάζεται από επιστημονική επιτροπή μεταλλουργίας.

Κοιτάσματα μαγγανίου (Μn): Τα ιστορικά κοιτάσματα μαγγανίου στην ευρύτερη περιοχή του Νομού Δράμας που αποτέλεσαν στο παρελθόν κύριο μεταλλευτικό κέντρο της Ελλάδας, απαιτούν επικαιροποίηση της έρευνας, εστίαση για παραγωγή Μn battery grade ή ηλεκτρολυτικού Μn και επαναδρομολόγηση με νέα επενδυτικά projects.

Κοιτάσματα ορυκτού χαλαζία για παραγωγή μεταλλικού πυριτίου (silicon Metal): Έχει υποβληθεί Περιβαλλοντική Μελέτη για σχετική μονάδα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας από την εταιρεία ΕΛΛΗΜΕΤ ΑΕ.

ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ

Ενδείξεις «εμφανίσεων» για σπάνιες γαίες (REE): Πανεπιστημιακές έρευνες αναφέρουν κοιτασματολογικούς τύπους που περιέχουν σημαντικές περιεκτικότητες σε Βολφράμιο, Τελλούριο, Ρήνιο, Μολυβδαίνιο, Γάλλιο, Γερμάνιο κ.ά., κυρίως στη Θράκη. Γερμάνιο εντοπίστηκε, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της μισθώτριας εταιρείας, στο κοίτασμα των Μολάων Λακωνίας.

[ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ_ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, της Μάχης Τράτσα, 26/11/2023]

Για τις προοπτικές και τα φλέγοντα ζητήματα που αφορούν στον εξορυκτικό κλάδο στην Ελλάδα και την ΕΕ, μίλησε σε κεντρική ομιλία ο Πρόεδρος του ΣΜΕ Κ.Γιαζιτζόγλου στον 8ο Ελληνικό Κοινοτικό Διάλογο για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, που διοργανώθηκε από το EIT RawMaterials – Regional Center Greece και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος αναφέρθηκε διεξοδικά στα εξής καίρια ζητήματα:

Α. Τόσο οι αρχές όσο και η κοινή γνώμη κοιτάζουν προς την εξορυκτική βιομηχανία αναζητώντας τις πρώτες ύλες που θα επιτρέψουν στην κοινωνία να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα σε ανεκτά επίπεδα.

Μόλις πρόσφατα παρατηρούνται κάποιες πρώτες πολιτικές πρωτοβουλίες Νομοθετικής παρέμβασης, εντούτοις είναι κοινή πεποίθηση όλων όσων δραστηριοποιούνται στον κλάδο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ότι οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες είναι μόνον «ένα μικρό πρώτο βήμα», το οποίο από μόνο του δεν πρόκειται να δώσει καμία λύση.

Β. Η Ελλάδα διαθέτει μια αξιόλογη ποικιλία από ορυκτά, πολλά από τα οποία με σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, ως προς τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Γι΄αυτό και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, αφενός μεν για να αξιολογηθούν εμφανίσεις που έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν, αφετέρου δε για να επαναξιολογηθούν γνωστά κοιτάσματα με τα νέα οικονομικά δεδομένα.

Γ. Στη χώρα μας υπάρχουν κοιτάσματα 10 «κρίσιμων ή / και στρατηγικών ορυκτών» ενώ υπάρχουν αξιόλογες ενδείξεις για άλλα έξι ή επτά. Δεν θα πρέπει όμως σε καμία περίπτωση να περιοριστούμε στα ορυκτά που σήμερα θεωρούμε κρίσιμα και στρατηγικά. Όλες οι πρώτες ύλες είναι κατά μία έννοια κρίσιμες και σίγουρα στρατηγικές τόσο για την εθνική μας οικονομία όσο και για την γεωπολιτική μας θέση ως χώρα.

Δ. Η παγκόσμια κατανάλωση ορυκτών πρώτων υλών αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια με αρκετά αξιόλογους ρυθμούς και υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η τάση αυτή θα συνεχίσει. Εντούτοις τυχόν απότομη και έντονη αύξηση της ζήτησης στο προσεχές μέλλον, κυρίως λόγω της διάχυσης της ψηφιακής τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας, μπορεί οδηγήσει σε έκρηξη τιμών με απρόβλεπτα αποτελέσματα.

Ε. Η ΕΕ τα τελευταία 30 χρόνια γίνεται συνεχώς όλο και λιγότερο ανταγωνιστική για την παραγωγή ορυκτών πρώτων υλών, παρά τη σταθερή αύξηση της ζήτησης για ορυκτές πρώτες ύλες, τις οποίες έχει και τα κοιτάσματα αλλά και την τεχνολογική δυνατότητα να παράξει.

ΣΤ. Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η καθυστέρηση των αδειοδοτήσεων που προκαλούν αβεβαιότητα στις εταιρείες του κλάδου. Επιπλέον, το κανονιστικό πλαίσιο, πολύπλοκο, ασαφές και σε πολλές περιπτώσεις ανεφάρμοστο, επιβαρύνει και το κόστος παραγωγής. Η συμμόρφωση σε τεχνικές απαιτήσεις που δεν ισχύουν σε άλλα μέρη του κόσμου μειώνει ακόμα περισσότερο την ανταγωνιστικότητα.

Αποτέλεσμα; Η ΕΕ χάνει σε ανταγωνιστικότητα απέναντι στους κύριους ανταγωνιστές της σε Ανατολή και Δύση συστηματικά επί δεκαετίες και ο εξορυκτικός κλάδος σε Ελλάδα και ΕΕ συρρικνώνεται αντί να μεγαλώνει.

Πάντως, πολλά από τα προϊντα των εξορύξεων χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, σε «πράσινες» τεχνολογίες και στη βιομηχανία ηλεκτροκίνησης. Χωρίς, λοιπόν, όπως τονίζεται, επάρκεια στις κρίσιμες πρώτες ύλες, η ΕΕ δεν θα μπορέσει να πρωτοστατήσει στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, ούτε θα μπορέσει να καλύψει πλήρως τις αμυντικές της ανάγκες.

Στο μεταξύ, αξίζει να σημειωθεί, ότι σε  πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσαν στις Βρυξέλλες τα μέλη της Ένωσης Ευρωπαϊκών Μεταλλευτικών Βιομηχανιών, Μεταλλευμάτων & Βιομηχανικών Ορυκτών (Euromines) δόθηκε έμφαση στην κρισιμότητα των ορυκτών πρώτων υλών για τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, ο χαλκός και το νικέλιο που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μπαταριών αλλά και σε πλήθος άλλων τομέων, όπως ανάπτυξη δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, πράσινες τεχνολογίες με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μεταλλευτικά, αμυντικές εφαρμογές κ.α , αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία των υπεύθυνων πρακτικών. 

Κοινός τόπος των ομιλητών του Συνεδρίου, μεταξύ των οποίων στελέχη της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας (π.χο Jean-Andre Barbosa, εκπρόσωπος τη Renault) αλλά και της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, ήταν  η επίτευξη μιας βιώσιμης αλυσίδας εφοδιασμού πρώτων υλών η οποία ενσωματώνει κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες πρακτικές. 

Βιώσιμη εξόρυξη ορυκτών και μετάλλων στη μεταλλευτική βιομηχανία​

Σύμφωνα, δε, με όσα αναφέρονται από αναλυτές αλλά και τους οικείους συνδέσμους των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, πολλές μεταλλευτικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας, υιοθετούν και εφαρμόζουν σήμερα καλές πρακτικές, όπως η αξιοποίηση πηγών ενέργειας και πρώτων υλών χωρίς ορυκτά καύσιμα σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού αλλά και η διασφάλιση της ανακύκλωσης των αποβλήτων που είναι πλούσια σε κρίσιμες πρώτες ύλες προκειμένου αυτά να επαναχρησιμοποιούνται. 

Όπως τονίζεται, με τη βοήθεια της τεχνολογικής καινοτομίας, είναι βασικό ζητούμενο σήμερα οι επιχειρήσεις να μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και να βελτιώνουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. 

Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν στελέχη του μεταλλευτικού κλάδου, απαντώντας και στη σχετική έντονη κριτική που δέχονται, η πολυεθνική εταιρεία εξόρυξης Boliden επικεντρώνει τη δραστηριότητά της στην ανάκτηση μετάλλων από ηλεκτρονικά απόβλητα, δίνοντας έμφαση στην αξία της εξοικονόμησης και της αειφορίας. Ειδικά αναφέρουν ότι και στην Ελλάδα, η Ελληνικός Χρυσός, η οποία με τη σφραγίδα της ΕΤΕπ, αναπτύσσει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική (μεταλλευτικά έργα Σκουριών, Ολυμπιάδας, Στρατωνίου-Μαύρων Πετρών), με μητρική την Eldorado Gold, εφαρμόζει τα τελευταία χρόνια τις πλέον πρόσφατες βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του έργου, με κυριότερη την εφαρμογή της μεθόδου Ξηρής Απόθεσης Μεταλλευτικών καταλοίπων μέσω πρότερης αφύγρανσής τους, που πέρα από εξοικονόμηση νερού και τη μείωση της απαιτούμενης επιφάνειας ασφαλούς απόθεσής τους, διασφαλίζει μεταξύ άλλων και τα υψηλότερα δυνατά γεωτεχνικά επίπεδα ασφάλειας κατά την αποθήκευσή τους, αλλά και της μεθόδου της λιθογόμωσης, μέσω της οποίας ανακυκλώνονται τα μεταλλευτικά κατάλοιπα και επαναξιοποιούνται για την ασφαλή πλήρωση των στοών του υπόγειου μεταλλείου μετά το πέρας της αξιοποίησής τους. 

Προώθηση βιωσιμότητας- πράσινη μετάβαση

Όπως αναφέρει ο μεταλλευτικός κλάδος,  η προώθηση της βιωσιμότητας και της κυκλικότητας κρίσιμων πρώτων υλών θα ενδυναμώσει την Ευρώπη,προκειμένου να ανταπεξέρχεται σε πιθανές διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού, οι οποίες μπορούν να ανακύψουν από απρόβλεπτες, εξωγενείς αιτίες, όπως η πανδημική κρίση της Covid-19 προκειμένου να ανταποκρίνεται με αυτονομία και επάρκεια στην αυξανόμενη ζήτηση για ορυκτές πρώτες ύλες,στο δρόμο προς μια ψηφιακή και πράσινη οικονομία.

[ΠΗΓΗ: https://www.energymag.gr/, του Γιώργου Αλεξάκη, 13/11/2023]