Το Τριώδιο είναι η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, η οποία ξεκινάει πάντα από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, ενώ κλείνει την ημέρα του Μεγάλου Σάββατου (δηλ. μια μέρα πριν από την Κυριακή του Πάσχα). Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για μια κινητή χρονική περίοδο, που εξαρτάται από το πότε πέφτει το Πάσχα κάθε χρόνο.
Το Τριώδιο για το 2024 ανοίγει στις 25 Φεβρουαρίου και κλείνει στις 04 Μαΐου και στην ουσία η διάρκειά του είναι 10 εβδομάδες. Μέσα σε αυτή την περίοδο συμπεριλαμβάνονται πολλές γιορτές, όπως είναι η Τσικνοπέμπτη, η Κυριακή της Αποκριάς, η Καθαρά Δευτέρα, η μεγάλη Σαρακοστή, η Κυριακή των Βαΐων, η Μεγάλη Εβδομάδα κ.ά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη συγκεκριμένη περίοδο οι διατροφικές συνήθειες αλλάζουν, αν σ’ ενδιαφέρει να τηρήσεις τα χριστιανικά έθιμα και τις παραδόσεις. Για παράδειγμα, όλη η Σαρακοστή είναι περίοδος νηστείας, την Τσικνοπέμπτη υπάρχει το έθιμο της κρεατοφαγίας, η Κυριακή της Αποκριάς είναι η τελευταία μέρα κατανάλωσης κρέατος, των Βαΐων εθιμοτυπικά βάζουμε στο τραπέζι μας ψάρια και θαλασσινά
Το Τριώδιο έχει λάβει την ονομασία του από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, το τριώδιο, το οποίο περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στις εκκλησίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι ύμνοι αυτοί στον Κανόνα έχουν τρεις ωδές σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ύμνους της εκκλησίας και πλήρεις κανόνες της Εκκλησίας , οι οποίοι έχουν εννέα ωδές. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο αυτό, και κατ’ επέκταση και η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, ονομάστηκαν Τριώδιο.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουν συνδέσει το Τριώδιο με τις Απόκριες και τα καρναβαλικά έθιμα, λόγω της σύνδεσης που έχουν κάνει οι άνθρωποι και το ξεφάντωμα πριν από τη μεγάλη Νηστεία της Σαρακοστής. Η άλλη του όμως διάσταση, είναι βαθιά εκκλησιαστική και σηματοδοτεί την εισαγωγή στη διαδικασία του εξαγνισμού του ανθρώπου μέσω της σαρανταήμερης ψυχοσωματικής νηστείας που ξεκινάει αυστηρά αμέσως μετά τις Απόκριες, αλλά και σταδιακά μας προετοιμάζει η Εκκλησία ήδη από την 1η εβδομάδα του Τελώνου και Φαρισαίου σταδιακά.
Για την Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, η περίοδος του Τριωδίου είναι μια κινητή περίοδος, η οποία διαιρείται σε τρεις μικρότερες, δηλαδή Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου (προπαρασκευαστικές εβδομάδες), Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου (Μεγάλη Σαρακοστή) και Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο (Μεγάλη Εβδομάδα) πριν την Ανάσταση.
Κάθε Κυριακή των πρώτων τριών εβδομάδων έχει τη δική της σημειολογία. Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι οι γνωστές εξής: α) Τελώνου και Φαρισαίου (Η έννοια της μετάνοιας και ταπείνωσης σε αντίθεση με την έπαρση και αυτοδικαίωση) β) Ασώτου ( Η επιστροφή στην πατρική εστία) γ) Απόκρεω (Το Ευαγγέλιο της Κρίσεως και όλοι θα κριθούμε κατά πόσο στεκόμαστε ή όχι στις ανάγκες των συνανθρώπων και δ) Τυροφάγου (Η ανάμνηση της Εξορίας από την αληθινή και πραγματική μας πατρίδα όλων τον Παράδεισο).
Την πρώτη εβδομάδα γίνεται «κατάλυση στα πάντα», δηλαδή τρώγεται ελεύθερα κάθε φαγητό ακόμα και την Τετάρτη και Παρασκευή. Για το λόγο αυτό ονομάζεται «ελεύθερη» ή «αμολητή».
Την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου γίνεται «κατάλυση στα πάντα» όλες τις ημέρες εκτός της Τετάρτης και Παρασκευής όποτε απέχουμε ακόμα και από τα λαδερά φαγητά όπως και τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής. Την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, κατά την οποία καταναλώνονται κρεατικά, δεδομένου ότι μετά από τρεις ημέρες αρχίζει ουσιαστικά η νηστεία της Σαρακοστής. Η τρίτη εβδομάδα του Τριωδίου είναι αυτή της Τυροφάγου ή Τυρινής, οπότε όλες τις ημέρες γίνεται κατάλυση σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα του αυγού, των ψαριών και φυσικά του ελαιόλαδου, απαγορεύεται όμως η κρεατοφαγία. Τέλος, την τρίτη Κυριακή της Αποκριάς, πριν από την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής, δηλαδή της νηστείας των σαράντα ημερών που προηγείται του χριστιανικού Πάσχα.
[ΠΗΓΗ: https://ergoxalkidikis.gr/, 25/2/2024]