ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ: ΤΙ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ – ΤΑ ΕΘΙΜΑ, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥ

Τι γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα και ποια είναι η ιστορία πίσω της είναι κάτι που μας ενδιαφέρει σήμερα, ανήμερα της αργίας.

Η Καθαρά Δευτέρα, λοιπόν, αποτελεί το τέλος της Αποκριάς και σηματοδοτεί την αγνότητα, καθώς είναι η πρώτη μέρα της Σαρακοστής, δηλαδή της μεγάλης νηστείας του Πάσχα που διαρκεί 40 μέρες όσες και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Η Καθαρά Δευτέρα είναι κινητή γιορτή, η οποία εξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα. Συγκεκριμένα πέφτει κάθε χρόνο στο ξεκίνημα της 7ης εβδομάδας, δηλαδή 48 μέρες πριν το Ορθόδοξο Πάσχα και προφανώς, πάντοτε ημέρα Δευτέρα.

Η ονομασία της Καθαράς Δευτέρας

Η ονομασία της προέρχεται από τους Χριστιανούς, γιατί με την έναρξη της νηστείας «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά. Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώμε λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), ταραμά και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης, συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.

Από παλιά, η Καθαρά Δευτέρα πέρασε στη συνείδηση του λαού σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί την Καθαρά Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση-Απόδοση και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. Για παράδειγμα: «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».

Κούλουμα

Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας στην ύπαιθρο είναι γνωστός και ως «Κούλουμα». Η λέξη Κούλουμα χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, η προέλευση της όμως δεν είναι ξεκάθαρη. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, προέρχεται από μία άλλη λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα», δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό, επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού, όμως, επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι.

Τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας

Ο βλάχικος γάμος της Θήβας, πανάρχαιο έθιμο που πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης, η οποία στη πραγματικότητα είναι άνδρας.

Το έθιμο του Αγά –με ρίζες στην Τουρκοκρατία– αναβιώνει στα Μεστά και στους Ολύμπους της Χίου. Ο Αγάς, αυστηρός δικαστής, δικάζει και καταδικάζει με χιούμορ και πειράγματα τους θεατές του εθίμου.

Στην Αλεξανδρούπολη, ένας κάτοικος μεταμφιέζεται σε Μπέη και περιδιαβαίνει την πόλη μοιράζοντας ευχές για το καλό.

Στο Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων στην Κάρπαθο ανταλλάσσονται απρεπείς χειρονομίες μεταξύ των θεατών, και γι’ αυτό οδηγούνται στο «δικαστήριο» από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες), προς απονομή δικαιοσύνης από τους σεβάσμιους του νησιού.

Το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος συναντάμε στο Γαλαξίδι, με τους καρναβαλιστές να χορεύουν κυκλωτούς χορούς αλευρωμένοι και μουτζουρωμένοι!

Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη –η αναβίωση ενός πραγματικού γάμου που άφησε εποχή κατά τον 14ο αιώνα– συντελείται κάθε Καθαροδευτέρα με έντονη σατυρική διάθεση και πειράγματα για τη νύφη.

Το έθιμο του Αχυρένιου Γληγοράκη στη Βόνιτσα, όπου ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε γάιδαρο γυρνάει σε όλο το χωριό για να καταλήξει σε μια φλεγόμενη βάρκα ανοιχτά της θάλασσας.

Η λαγάνα

Η ιστορία της λαγάνας ξεκινάει από την αρχαιότητα και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται» δηλαδή «Λαγάνες γίνονται». Αλλά και ο Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει ότι η λαγάνα είναι «Το γλύκισμα των φτωχών».

Το έθιμο της λαγάνας δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου στο διάβα των αιώνων και σήμερα παρασκευάζεται με μεράκι από τους αρτοποιούς της κάθε συνοικίας, πάντα τραγανή, νόστιμη και πασπαλισμένη με σουσάμι έχοντας μια ξεχωριστή γεύση. Καταναλώνεται κατά το έθιμο πάντα την Καθαρή Δευτέρα, που είναι η πρώτη μέρα της Σαρακοστής.

Ο χαρταετός

Το όνομα «Χαρταετός» ποικίλει από χώρα σε χώρα. Στη Γερμανία λέγεται ντράχεν που σημαίνει δράκος, στην Ιαπωνία τάκο που σημαίνει χταπόδι, στο Μεξικό παραλότε που σημαίνει πεταλούδα, στην Αγγλία κάιτ που είναι το όνομα ενός πουλιού, και στην Ελλάδα χαρταετός.

Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι υπάρχει μια εκδοχή που αναφέρει ότι ο μηχανικός Αρχύτας (440 – 360 π.Χ.) από την αρχαία ελληνική πόλη του Τάραντα στην Νότια Ιταλία, που ασχολήθηκε με πτήσεις, χρησιμοποίησε τον χαρταετό για τις μελέτες του, όλοι γνωρίζουμε ότι ο χαρταετός ξεκίνησε από την Ανατολική Ασία και συγκεκριμένα από την Κίνα 2.000 χρόνια πριν. Οι Κινέζοι έφτιαχναν χαρταετούς από μπαμπού, μετάξι, χαρτί και τον χρησιμοποιούσαν για να διώξουν τα κακά πνεύματα.

Με το πέρασμα των χρόνων ο χαρταετός έγινε γνωστός στην Ιαπωνία, στην Ταϊλάνδη, στο Αφγανιστάν και στην Ευρώπη.

Ο συμβολισμός του πετάγματος του χαρταετού στην ελληνική χριστιανική παράδοση είναι αρκετά συναφής με τον κινεζικό. Συμβολίζει το πέταγμα της ανθρώπινης ψυχής προς τον ουρανό και το Θεό. Μάλιστα οι άνθρωποι παλιότερα πίστευαν ότι όσο πιο ψηλά πετάξει ο χαρταετός τόσο πιο πιθανό ήταν ο Θεός να εισακούσει τις προσευχές τους και να τις πραγματοποιήσει.

[ΠΗΓΗ: https://www.newshub.gr/, 18/3/2024]

Γ. ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ (HELLENIQ ENERGY):”ΤΟ ΚΑΡΤΕΛ ΤΟΥ ΟΠΕΚ ΩΧΡΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ ΚΙΝΑΣ ΣΤΙΣ ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ”

Το καρτέλ του ΟΠΕΚ στο πετρέλαιο, όπως το γνωρίζαμε μέχρι τώρα, δεν μπορεί να συγκριθεί με το πώς η Κίνα έχει “κλειδώσει” ηγετική θέση στη διαδικασία παραγωγής “πράσινων τεχνολογιών” και ελέγχου των κρίσιμων πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για την πράσινη μετάβαση.

Καμπανάκι για τις συνθήκες μονοσήμαντης εξάρτησης του παγκόσμιου συστήματος ενέργειας από την Κίνα έκρουσε ο ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της HelleniQ  Energy Γιώργος Αλεξόπουλος,  μιλώντας χθες σε ημερίδα που διοργάνωσε το ΙΟΒΕ για την πορεία υλοποίησης των έργων του RRF και του REPower EU.  Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Αλεξόπουλος, το καρτέλ του ΟΠΕΚ στο πετρέλαιο, όπως το γνωρίζαμε μέχρι τώρα, δεν μπορεί να συγκριθεί με το πώς η Κίνα έχει “κλειδώσει” ηγετική θέση στη διαδικασία παραγωγής “πράσινων τεχνολογιών” και ελέγχου των κρίσιμων πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για την πράσινη μετάβαση.

Ήδη, το θέμα έχει αναδείξει ο αμερικανικός παράγων. Τον περασμένο Νοέμβριο, σε συνέδριο του Economist, στην Αθήνα, το ζήτημα των κρίσιμων πρώτων υλών έθεσε και ο Francis Fannon, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδιος για ενεργειακά θέματα. Για να επιτευχθεί ο στόχος για μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να δημιουργηθούν νέες εφοδιαστικές αλυσίδες που θα αντιμετωπίσουν την πρόκληση της Κίνας, σύμφωνα με τον πρώην υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ. Σημείωσε ότι η Κίνα, αν και δεν έχει τέτοια ατζέντα για το κλίμα, ελέγχει 70% έως 90% των μεταλλευμάτων και σπάνιων γαιών για τη μετάβαση στην καθαρή οικονομία. Όπως είπε, οι κυβερνήσεις πρέπει να επιδείξουν ρεαλισμό. Σημείωσε ότι δεν έχουν γίνει επενδύσεις στις σπάνιες γαίες, με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να υστερούν έναντι της Κίνας, και τόνισε ότι απαιτούνται κίνητρα για τον ιδιωτικό τομέα.

Παράλληλα, στο φόντο της ανακοίνωσης του Critical Raw Materials Act τον Μάρτιο του 2023, με το οποίο η ΕΕ έθεσε σαφή κριτήρια για για την αυτονομία της όσον αφορά τις πρώτες ύλες που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας, όπως το λίθιο και το κοβάλτιο, ο Georg Riekeles, αναπληρωτής διευθυντής στο  European Policy Center (EPC), ανέφερε ότι η Κίνα είναι στρατηγικά προετοιμασμένη για την πράσινη μετάβαση και την εποχή μηδενικών εκπομπών, σε αντίθεση με την Ευρώπη.

«Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε ειλικρινείς στο ότι ως Ευρώπη βρισκόμαστε εκεί που ήταν η Κίνα πριν από 15 με 20 χρόνια περίπου», τόνισε χαρακτηριστικά, μιλώντας σε σχετική εκδήλωση του EURACTIV. «Τα σχέδια της Κίνας για την «καθαρή» τεχνολογία, είτε πρόκειται για μπαταρίες υδρογόνου, είτε για αιολική και ηλιακή ενέργεια, είτε για στρατηγικές για πρώτες ύλες, αναπτύχθηκαν πριν από 15, 20 χρόνια», πρόσθεσε.

Σημειώνεται ότι πριν λίγες μέρες τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας, ως εργαλείο ενεργειακής διπλωματίας αναφέρεται σε άρθρο του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο προέδρος της Ελληνικός Χρυσός, κ. Χρήστος Μπαλάσκας τόνισε ότι  γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική η ανάγκη για πιο αποτελεσματική βιώσιμη ανάπτυξη και για αυτονομία της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την προμήθεια ορυκτών πρώτων υλών.   

Όπως ανέφερε, “η στρατηγική της Ε.Ε. για τη σταδιακή απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα και για τη δραστική μείωση των εκπομπών CO2 έχει φέρει στο επίκεντρο της συζήτησης τις Κρίσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΚΟΠΥ), όπως o χαλκός, το λίθιο, το νικέλιο κ.ά. και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχουν στο ταξίδι της Ευρώπης προς τη βιωσιμότητα.  

Σε ένα περιβάλλον έντονων ενεργειακών, γεωπολιτικών, και κλιματικών προκλήσεων, η στροφή στις ΚΟΠΥ είναι το «κλειδί» για την ανάπτυξη αποδοτικότερων τεχνολογιών που σχετίζονται με τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών (net zero), όπως η ηλεκτροκίνηση, η ανάπτυξη νέων δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τεχνολογιών ΑΠΕ, ενώ παράλληλα αποτελούν τη βάση σε πληθώρα έτερων κομβικών τομέων, όπως η ιατρική, η γεωργία, οι κατασκευές, η πληροφορική κ.ά. “

Υπενθύμισε, δε, ότι στα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη ΒΑ Χαλκιδική, η Ελληνικός Χρυσός αναπτύσσει μία από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα (1,3 δισ. δολ. μέχρι σήμερα, και πρόσθετες δρομολογημένες επενδύσεις ύψους 1,9 δισ. δολ. τα επόμενα χρόνια, επιπλέον 80 εκατ. ευρώ σε έργα κοινωνικού χαρακτήρα), στη βάση των αρχών της Υπεύθυνης Μεταλλευτικής Δραστηριότητας (Responsible Mining) ενσωματώνοντας στην πράξη τις πλέον υπεύθυνες πρακτικές του κλάδου διεθνώς. 

Συνολικά, φέτος ο  Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) με αφορμή  τη συμπλήρωση των πρώτων 100 χρόνων λειτουργίας του αναδεικνύει με μια καμπάνια σε όλη τη χώρα την αξία των ορυκτών πρώτων υλών. Μάλιστα, ήδη, στην πρώτη εκδήλωση, πριν ένα μήνα περίπου, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου, κ. Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου, αναφέρθηκε στη συμβολή της δραστηριότητας των ελληνικών εξορυκτικών επιχειρήσεων για την κοινωνικό- οικονομική ανάπτυξη της χώρας, την τόνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και της απασχόλησης, μέσα από τη δημιουργία δεκάδων χιλιάδων καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας και την εισροή συναλλάγματος λόγω του εξαγωγικού προσανατολισμού του μεταλλευτικού κλάδου– σε περιόδους που ήταν ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα της χώρας καθώς επίσης και στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας και καινοτομίας.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Γιαζιντζόγλου επισήμανε ότι καθίσταται σημαντική η συνδρομή των ελληνικών εξορυκτικών επιχειρήσεων για την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή πολιτική δεν είναι καθόλου ευνοϊκή για τον κλάδο. Επιπλέον, όπως είπε, με σημαντικό όπλο στη φαρέτρα τους την έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, οι μεταλλευτικές επιχειρήσεις συμβάλλουν στη βελτίωση των πρακτικών εξόρυξης, επιτυγχάνοντας από τη μια μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και από την άλλη βέλτιστη αξιοποίηση στην παραγωγή ενέργειας, συνεισφέροντας κυρίως στον ενεργειακό εφοδιασμό  σε εθνικό επίπεδο αλλά και στο έργο της απεξάρτησης της Ευρώπης από τρίτες χώρες σε σχέση με τις ορυκτές πρώτες ύλες και τις σπάνιες γαίες.

Όπως επισήμανε στην ίδια εκδήλωση και ο κ. Αθανάσιος Κεφάλας, Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής των 100 Χρόνων του ΣΜΕ, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, «η ενεργειακή μετάβαση, η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, οι πράσινες και νέες τεχνολογίες, είναι όλες δραστηριότητες εντάσεως ζήτησης ορυκτών».

Ο δρόμος φαίνεται ωστόσο να είναι μακρύς και οι δραστηριότητες αυτές είναι μέρος μιας μακροπρόθεσμης προσπάθειας για υιοθέτηση βιώσιμων εναλλακτικών.

[ΠΗΓΗ: https://www.energymag.gr/, του Γιώργου Αλεξάκη, 15/3/2024]

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΡΑΤΩΝΙΟΥ

Για ακόμη μια χρόνια το Δημοτικό καρναβάλι Στρατωνίου είναι γεγονός! Η συνήθεια που έγινε λατρεία! Σας περιμένουμε και φέτος με κέφι και διάθεση να ντυθουμε, να χορέψουμε και να περάσουμε αξέχαστα!

[ΠΗΓΗ: https://ergoxalkidikis.gr/, 14/3/2024]

ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Στην Ουρανούπολη βρέθηκε νωρίς το μεσημέρι της Πέμπτης ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, όπου τον υποδέχτηκε ο Δήμαρχος Αριστοτέλη κ. Στέλιος Βαλιάνος, με αφορμή την πρώτη επίσκεψη του κ. Χριστοδουλίδη στο Άγιον Όρος με την ιδιότητα του Προέδρου.

«Είναι χαρά μου να σας υποδέχομαι κύριε Πρόεδρε στη Γη που γέννησε τον Αριστοτέλη, αλλά και στην πύλη του Αγίου Όρους, σε έναν τόπο δηλαδή που συνδυάζει τέτοιες οικουμενικές μοναδικότητες», σημείωσε ο κ. Βαλιάνος και πρόσθεσε: «Ο τόπος μας έχει δώσει αίμα στον Κυπριακό Αγώνα. Υπάρχει ο Βασίλης Τσιπινιάς από την Μεγάλη Παναγία ο οποίος σκοτώθηκε στο Μέτωπο το 1974 και μάλιστα υπάρχει σχετικό μνημείο στην Μεγάλη Παναγία, το είχαν χρηματοδοτήσει δήμοι από την Κύπρο με τους οποίους είχε αδελφοποιηθεί ο τότε δήμος Μεγάλης Παναγίας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ένας συμπολεμιστής του, έλεγε να κάνουν πίσω και ο Τσιπινιάς απάντησε πως αν δεν τελειώσουν οι σφαίρες του δεν θα φύγει από το μέτωπο. Και έμεινε και σκοτώθηκε.»

Ο κ. Βαλιάνος δώρισε στον κ. Χριστοδουλίδη ένα πιστό αντίγραφο της θαυματουργού εικόνας της Παναγίας της Παραμυθίας, που φυλάσσεται στην Ι.Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.

«Είναι η πρώτη μου επίσκεψη στην περιοχή με την ιδιότητα του Προέδρου και είμαι βέβαιος ότι στο μέλλον η κυπριακή παρουσία στον τόπο σας θα ενισχυθεί», σημείωσε ο από την πλευρά του ο κ. Χριστοδουλίδης.

[ΠΗΓΗ: https://ergoxalkidikis.gr/, 14/3/2024]