Πριν από αρκετά χρόνια στην Ιερισσό υπήρχε μόνο ένα δημοτικό σχολείο, το σημερινό 1ο Δημοτικό. Εκεί πήγαινα και εγώ.
Ο πιο όμορφος χώρος του για μένα ήταν… η αυλή του! Εκεί, κατά τις ώρες των διαλειμμάτων και όχι μόνο, βγάζαμε την αστείρευτη παιδική μας ενέργεια. Όμως παρότι ο χώρος αυτός ήταν (και εξακολουθεί να είναι ευτυχώς) τεράστιος, δε μας έφτανε! Έτσι καθότι και η περίφραξη του ήταν μόνιμα σχεδόν τρύπια σε διάφορα σημεία της, το σκάγαμε και βγαίναμε έξω προς τις πλευρές των λόφων που ήταν χτισμένο το παλιό χωριό. Εκεί η φαντασία μας έβρισκε… “τροφή” γιγαντώνονταν, μας έπαιρνε στη χούφτα της και μας μετέφερε σ’ ένα δικό της κόσμο, μακριά από τις σχολικές αίθουσες και τους αυστηρούς τότε δασκάλους.
Σε αυτόν το χώρο, δύο σημεία μου τραβούσαν περισσότερο την προσοχή: α) ένα πέτρινο γεφύρι και β) ένας γκρεμισμένος πύργος.
Τότε θυμάμαι, με τα παιδικά μου μάτια έβλεπα το γεφύρι μεγαλύτερο απ’ ότι είναι σήμερα. (Το γεφύρι μίκρυνε ή εγώ μεγάλωσα;) Όμως, παρά το πραγματικό του μικρό μέγεθος, εξακολουθεί να με ελκύει με τη μοναδική για τον τόπο μας ομορφιά του. Το γεφύρι αυτό χτίστηκε πάνω από ένα μικρό ποταμάκι, το επίσημο όνομα του οποίου είναι «Σουίλος» όπως αναφέρεται και σε χάρτες της Γ.Υ.Σ. Στα λατινικά σημαίνει χοιρομέρι, αλλά σε πολλές περιοχές της χώρας μας ονομάζονται έτσι τα αποστραγγιστικά κανάλια, μια ιδιότητα που του ταιριάζει. Εμείς το ξέρουμε με την ονομασία «Σκατόλακας». Δυστυχώς δεν κατάφερα να μάθω ποια εποχή χτίστηκε το γεφυράκι. Η αρχιτεκτονική του όμως θυμίζει κατασκευή ρωμαϊκής εποχής.
Αυτό το φανταστικό γεφυράκι δεν έχει αναδειχθεί ενώ θα μπορούσε με πολύ λίγα χρήματα, να καθαριστεί ο χώρος γύρω του ο οποίος φαίνεται σωστός σκουπιδότοπος και να γίνει επισκέψιμο, ειδικά από τουρίστες που ψάχνουν να βρουν αξιοθέατα στην περιοχή μας.
Δίπλα στο γεφύρι υπάρχει ακόμη και ο γκρεμισμένος πύργος του «Κουτσακίου». Το «Κουτσάκι» ήταν ένα σύνολο χωραφιών της Μονής Ιβήρων, κατάλοιπο των μεγάλων ιδιοκτησιών της μονής του Κολοβού, η οποία ενσωματώθηκε στην νεότερη Μονή Ιβήρων. Στα χωράφια αυτά χτίστηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος, η Ιερισσός, μετά την καταστροφή του παλιού οικισμού από τον σεισμό του 1932. Ο πύργος χτίστηκε μεταξύ των ετών 1259 και 1283. Πυρπολήθηκε το 1821, δεν επισκευάστηκε και σωζόταν ερειπωμένος αλλά ολόκληρος, μέχρι τη δεκαετία του 1920, οπότε κατεδαφίστηκε με δυναμίτη, προκειμένου να κτισθεί με τις πέτρες του το νέο σχολείο του χωριού.
Μετά από σχετικά πρόσφατο ανασκαφικό καθαρισμό του “τύμβου” που είχε δημιουργηθεί, αποκαλύφθηκε η βάση του πύργου σε ύψος τριών μέτρων και βρέθηκε ότι ήταν χτισμένος με οικοδομικό υλικό προερχόμενο από την αρχαία Άκανθο. Επρόκειτο για έναν από τους μεγαλύτερους και ισχυρότερους γνωστούς μετοχικούς πύργους της Χαλκιδικής και θα μπορούσε και αυτός με τη σειρά του να αναδειχθεί περισσότερο, αν γινόταν ένα καθάρισμα της περιοχής γύρω απ’ αυτόν.
Για να επισκεφτείτε το μέρος όπου βρίσκονται αυτά τα αξιόλογα κτίσματα δε χρειάζονται ιδιαίτερες οδηγίες. Απλώς φτάνοντας στο 1ο Δημοτικό σχολείο ακολουθούμε τον χωμάτινο δρόμο που περνάει περιφερειακά από αυτό και κατευθύνεται προς το παλιό χωριό. Μόλις φτάσουμε στην πίσω πλευρά του σχολείου πηγαίνουμε προς τα δεξιά και σε 50-60 μέτρα θα τα βρούμε μπροστά μας!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ευχαριστώ τον Καραστέργιο Χρήστο για τη βοήθεια στην ανεύρεση των ιστορικών πληροφοριών του κειμένου μου. Κύτταρο. Πολιτισμική Ομάδα Ιερισσού
[ΠΗΓΗ: https://aetoshal.blogspot.com/, κείμενο: Κώστας Υψηλάντης, 14/5/2024]