Η βιωσιμότητα: ένα πρόβλημα πόρων

Η βιωσιμότητα αναλύεται με τους όρους των πόρων, δηλαδή αυτό που οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν ως «κεφάλαιο». Το κεφάλαιο που διαθέτουν οι ανθρώπινες κοινωνίες μπορεί να είναι φυσικό (ανανεώσιμοι ή μη ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι, όπως το νερό, το έδαφος, η πανίδα, οι ορυκτές πρώτες ύλες, ο άνθρακας, το πετρέλαιο κτλ) ή τεχvητό: το κεφάλαιο των υποδομών και των παραγόμενων αγαθών, το χρηματικό κεφάλαιο, το ανθρώπινο κεφάλαιο των ικανοτήτων και των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών, το κοινωνικό κεφάλαιο των δικτύων και των σχέσεων.

Η βιωσιμότητα αποκαλείται απόλυτη όταν θεωρούμε ότι το φυσικό κεφάλαιο πρέπει να διατηρηθεί απολύτως στην υφιστάμενη κατάσταση. Αποκαλείται σχετική όταν το σύνολο του φυσικού και τεχνητού κεφαλαίου πρέπει να διατηρηθεί σταθερό ως σύνολο, όταν μπορούμε δηλαδή να υποκαταστήσουμε φυσικό κεφάλαιο με τεχνητό. Η διαφορά μεταξύ σχετικής και απόλυτης βιωσιμότητας δεν είναι απλά ζήτημα βαθμού ή εκτίμησης: εκφράζει μια πραγματική «εννοιολογική τομή»

Απόλυτη ή σχετική βιωσιμότητα;

Α) Η απόλυτη βιωσιμότητα: προτεραιότητα στο περιβάλλον. Οι οπαδοί της απόλυτης βιωσιμότητας θεωρούν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες πρέπει να οριοθετηθούν για να προστατευθεί ο πλανήτης. Ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα από τα είδη που υπάρχουν πάνω στη Γη. Γι’ αυτούς, το περιβάλλον προηγείται.

Προκρίνουν τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς, θεωρούν άβατο τις περιοχές που απειλούνται και τα ζωικά ή φυτικά είδη που βρίσκονται υπό εξαφάνιση και καταλήγουν στη μηδενική ανάπτυξη . Προκρίνουν το περιβάλλον σε σχέση με την ανθρωπότητα, γιατί θεωρούν ότι οι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι σε εξαφάνιση αν δεν προστατεύσουν το πλαίσιο της ζωής τους,τον αέρα που αναπνέουν, τα έδαφος, το νερό. Με τη λογική της απόλυτης βιωσιμότητας, ο πλανήτης προηγείται της ανθρωπότητας. Οι βιολόγοι και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τάσσονται κατά πλειοψηφία υπέρ της απόλυτης βιωσιμότητας.

Β) Η σχετική βιωσιμότητα: προτεραιότητα στην ανθρωπότητα. Οι οπαδοί της σχετικής βιωσιμότητας θεωρούν, αντιθέτως, ότι το περιβάλλον (η φύση) είναι προϊόν των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με αυτούς, δεν υφίσταται πάνω στη γη φυσικό περιβάλλον που να μην έχει ανθρωποποιηθεί. Η φύση είναι κοινωνική κατασκευή που εξαρτάται από τις περιοχές, τις εποχές και τις προτεραιότητες που καθορίζουν οι κοινωνίες.

Μεταξύ των οπαδών της απόλυτης και της σχετικής βιωσιμότητας, η ενοιολογική τομή προσδιορίζεται από τον βαθμό εμπιστοσύνης τους απέναντι στην τεχνική πρόοδο.

Η ιδέα της απόλυτης βιωσιμότητας έχει αποδειχθεί και ουτοπική και ανιστόρητη. Και τούτο γιατί στην πιο ακραία περίπτωση, όπως αποδίδεται από τις ομάδες των οικολόγων, και «οικολογούντων» σημαίνει όποια απλή δραστηριότητα μπορεί να διατηρηθεί εσαεί. Ο εξορυκτικός τομέας (μεταλλεία και λατομεία) θεωρείται από τους οικολόγους σαν μη βιώσιμη, εφόσον εκμεταλλεύεται περιορισμένους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και σύμφωνα με την πεποίθησή τους ότι οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι πρέπει να προστατεύονται προς όφελος των επερχόμενων γενεών.

Ωστόσο, αν η πρώιμη ανθρωπότητα δεν είχε αναπτύξει εξορυκτικές δραστηριότητες, τότε το ανθρώπινο γένος δεν θα είχε εξελιχθεί στην σημερινή ανεπτυγμένη μορφή του, αλλά θα παρέμενε ως ένα τροφοσυλλεκτικό είδος, παρόμοιο των πιο κοντινών «συγγενών» του, ων χιμπαντζήδων και των γοριλών. Η παραγωγή π.χ. λίθινων εργαλείων οδήγησε το είδος να γίνει κυνηγός. Η επακόλουθη ανακάλυψη πρώτων υλών για κατασκευαστικούς σκοπούς και μετάλλων για την παραγωγή εργαλείων, μηχανημάτων, κτλ οδήγησε στην ανάπτυξη του ανθρώπινου γένους, των κοινοτήτων του και του πολιτισμού, όπως τον βιώνουμε σήμερα. Αν θεωρήσουμε ότι ο ορυκτός πλούτος θα πρέπει να προστατεύεται προς όφελος των επερχόμενων γενεών, τότε λογική συνέπεια είναι ότι ποτέ δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, καθώς μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι πάντα πρόκειται να υπάρχει μία επόμενη γενεά. Επίσης, στο μέλλον μπορεί να μην υπάρχει ζήτηση για συγκεκριμένα υλικά ή αυτά να έχουν απωλέσει την αξία τους .Με αυτόν τον τρόπο, θα έχει χαθεί η ευκαιρία για την αποκομιδή οφέλους κατά την εποχή που αυτά θα απέδιδαν σημαντικά οφέλη.

Οι οικολογικές ομάδες συχνά προτείνουν την ανάπτυξη άλλων δραστηριοτήτων σαν εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με τον εξορυκτικό τομέα, θεωρώντας αυτές ως βιώσιμες. Προτείνουν π.χ. την ανάπτυξη τουριστικών, αλιευτικών, αγροτικών και μεταποιητικών δραστηριοτήτων. Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι με βάση τον αυστηρό ορισμό που δίνουν στον όρο «βιωσιμότητα» και αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι βιώσιμες και οδηγούν σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα:

• Μια απλή τρομοκρατική πράξη μπορεί εύκολα να καταστρέψει το τουριστικό δυναμικό μιας χώρας, όπως το είδαμε να συμβαίνει πρόσφατα στην Ινδονησία και την Τουρκία. Καθώς η μόδα αλλάζει, κάποιες περιοχές χάνουν την ελκυστικότητά τους για τους τουρίστες. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργεί ο τουρισμός είναι εποχιακές και στην πλειονότητά τους ανειδίκευτες και κακοπληρωμένες.
• Η αλιεία στην Μεσόγειο έχει προκαλέσει την μείωση του πληθυσμού των ψαριών και αν συνεχισθεί με τους σημερινούς ρυθμούς τότε πολλά είδη θα κινδυνεύσουν με εξαφάνιση.
• Η γεωργία, όπως εφαρμόζεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, είναι βιώσιμη μόνο χάρις στις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την χρήση χημικής λίπανσης. Όταν ή Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίσει να κόψει τις επιδοτήσεις του γεωργικού τομέα στην Ελλάδα, κάτι που θα συμβεί με την είσοδο των νέων χωρών στην Ένωση, τότε το όλο γεωργικό εποικοδόμημα θα κινδυνεύσει με κατάρρευση. Επιπρόσθετα οι μεγάλες ποσότητες χημικών λιπασμάτων, που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη των φυτών, προκαλούν σημαντική μόλυνση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων (π.χ. απαράδεκτα μεγάλη περιεκτικότητα σε νιτρικά άλατα, όπως επιβεβαιώνει έρευνα του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών).
• Οι βιομηχανικές δραστηριότητες απαιτούν πρώτες ύλες και ενέργεια και δημιουργούν επίσης απόβλητα. Δεν διαφέρουν και πολύ από τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Επιπλέον τα προϊόντα που παράγονται μπορεί είτε να βρεθούν εκτός μόδας, είτε να αντικατασταθούν από κάτι τεχνολογικά καλύτερο και η επιχείρηση να πάψει να είναι βιώσιμη.

Η ανάπτυξη στα πλαίσια της ανάπτυξης των ορυκτών και ενεργειακών πόρων περιλαμβάνει:

• Οικονομική υπευθυνότητα: Μέτοχοι, εργοδότες και εργαζόμενοι, τοπικές κοινότητες, κοινωνία
• Περιβαλλοντική υπευθυνότητα: Η κοινωνία νοιάζεται περισσότερο με τα αποτελέσματα της μεταλλευτικής δραστηριότητας σε σχέση με τα προϊόντα της
• Διαχείριση των φυσικών πόρων: Συνετή και αποτελεσματική χρήση
• Υποχρέωση προς την κοινωνία: Κατανεμημένοι στόχοι εταιρικής ευθύνης
• Διαχείριση των προϊόντων: Ορθολογική διαχείριση παραγόμενου προϊόντος
• Κοινωνική εξουσιοδότηση και δημόσια υποχρέωση λογοδοσίας: Ασκείται μεταλλευτική δραστηριότητα με τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας

[ΠΗΓΗ: Διαδικτυακή Πλατφόρμα Εκπαίδευσης, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κ. Θ. Παπαβασιλείου]

Τις καταθέσεις έχει βάλει στο στόχαστρο το υπουργείο Οικονομικών στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει πρόσθετα φορολογικά έσοδα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του μνημονίου για φέτος και τα επόμενα χρόνια. Αυτό που μέχρι το 2010 ήταν άβατο, δηλαδή οι καταθέσεις των φορολογούμενων και το τραπεζικό απόρρητο, έχει ουσιαστικά εξελιχθεί σε έναν εργαλείο καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και αύξησης των φορολογικών εσόδων.

Η πολιορκία των καταθέσεων γίνεται με τέσσερα όπλα ορισμένα από τα οποία είναι άμεσης εφαρμογής και άλλα μεσομακροπρόθεσμου ορίζοντα. Ας τα δούμε αναλυτικά:

–Καταθεσιολόγιο. Πρόκειται για τη διασταύρωση που κάνει το υπουργείο Οικονομικών με ειδικό λογισμικό μεταξύ των καταθέσεων των φορολογούμενων από το 2002 και μετά, με τα εισοδήματα που έχουν δηλώσει οι φορολογούμενοι στις φορολογικές τους δηλώσεις. Ουσιαστικά γίνεται υπολογισμός των “πρωτογενών” καταθέσεων που έγιναν στους τραπεζικούς λογαριασμούς περίπου 1,2 εκατ. φορολογούμενων που εμφανίζονται να έχουν “διακινήσει” σημαντικά ποσά (άνω των 100.000 ευρώ) και αυτές οι πρωτογενείς καταθέσεις συγκρίνονται με τα ποσά που δήλωσε στη φορολογική του δήλωση κάθε φορολογούμενος. Υπολογίζεται ότι περίπου 250.000 φορολογούμενοι θα εντοπισθούν με αποκλίσεις, κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι θα κληθούν για παροχή εξηγήσεων από τη φορολογική διοίκηση, επιβολή πρόσθετων φόρων και προστίμων.

–Εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων. Οι φορολογούμενοι που θα εντοπισθούν από το καταθεσιολόγιο, αλλά και γενικά οι φορολογούμενοι που έχουν κεφάλαια τα οποία δεν έχουν δηλώσει στο παρελθόν και είναι κατατεθειμένα σε τράπεζα ή μετρητά και βρίσκονται στην Ελλάδα ή το εξωτερικό έχουν τη δυνατότητα να τα νομιμοποιήσουν καταβάλλοντας φόρο που φθάνει ακόμη και το 62%. Ο φόρος υπολογίζεται με βάση την κλίμακα φορολόγησης που ίσχυε κατά το έτος που αποκτήθηκε το εισόδημα και επιβάλλεται πρόσθετος φόρος.

–Πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών ΟΟΣΑ. Εντός του 2017 η ελληνική εφορία θα λάβει στοιχεία από περίπου 100 χώρες για τις καταθέσεις που διαθέτουν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας σε αυτές τις χώρες. Θα αποσταλούν στοιχεία που αφορούν στο ύψος των καταθέσεων αλλά και το εισόδημα από τόκους, έσοδα από πώληση κινητών περιουσιακών στοιχείων κλπ. Με βάση αυτά τα στοιχεία θα γίνουν διασταυρώσεις προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτά τα ποσά δικαιολογούνται από τις φορολογικές τους δηλώσεις.

–Περιουσιολόγιο. Εντός του 2017 θα ξεκινήσει και η οικοδόμηση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου. Στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα θα καταγραφούν όλα τα ακίνητα αλλά και κινητά περιουσιακά στοιχεία κάθε φορολογούμενου, μεταξύ των οποίων και οι καταθέσεις. Αν και η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζει ότι το περιουσιολόγιο θα χρησιμοποιηθεί μόνο για τον έλεγχο πόθεν έσχες και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, υπάρχουν φόνοι ότι τελικά πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την επιβολή ενός φόρου περιουσίας που θα βαρύνει τελικά και τις καταθέσεις.

[ΠΗΓΗ: http://www.capital.gr/, του Σπύρου Δημητρέλη, 22/01/2017]

Όπως γνωρίζει η… μισή Ελλάδα, η Ελληνικός Χρυσός προσέφυγε εμπρόθεσμα στο Συμβούλιο Επικρατείας για την ακύρωση της «απόφασης Σκουρλέτη», δηλαδή της απόρριψης της αίτησης θεραπείας της 2-11-2016 με Αρ. Πρωτ.:ΔΜΕΒΟ/Α/Φ.10.ΤΜ.6/182906/3369.

Στο μπλογκ του Τόλη, όμως, ζουν στο δικό τους, όμορφα πλασμένο «αγωνιστικό antigold» κόσμο… Το πήραν είδηση μόλις χθές και αμέσως βρήκαν ευκαιρία για σπέκουλα:

«Η άλλοτε λαλίστατη εταιρεία που ανακοίνωνε με τυμπανοκρουσίες κάθε προσφυγή της κατά πράξης της Διοίκησης – και μάλιστα έβγαινε στα κανάλια και προεξοφλούσε την απόφαση του δικαστηρίου – αυτή τη συγκεκριμένη προσφυγή την έχει κρατήσει ως επτασφράγιστο μυστικό. Εμμέσως πλην σαφώς, η Ελληνικός Χρυσός παραδέχεται ότι η απόφαση Σκουρλέτη δεν μπορεί να ακυρωθεί. Άλλωστε εάν η διοίκηση και η νομική ομάδα της εταιρείας πίστευαν ότι ήταν δυνατόν να κερδηθεί αυτή η υπόθεση, θα είχαν προσφύγει και κατά της πρώτης απόφασης Σκουρλέτη (απόφαση επιστροφής προσαρτήματος μεταλλουργίας 5-7-2016). Δεν το έπραξαν και προτίμησαν την αίτηση θεραπείας».

Στο ανωτέρω απόσπασμα συμπυκνώνεται όλη η αστήρικτη επιχειρηματολογία του «κινήματος» ενώ παράλληλα διαφαίνεται και η απέλπιδα προσπάθεια να εφευρεθούν περαιτέρω έωλα επιχειρήματα, τραβηγμένα και αυτά από τα… μαλλιά…

Το ότι τα ΜΜΕ τόσο τα φιλικά όσο και τα αντίθετα με την επένδυση δεν ανακοίνωσαν με τυμπανοκρουσίες την προσφυγή της εταιρείας κατά της απόρριψης αίτησης θεραπείας, δεν χρειάζεται και… μυαλό Αϊνστάιν για να το καταλάβει κανείς… Επρόκειτο για μια τυπική νομική κίνηση με συγκεκριμένη προθεσμία… Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη το γνώριζαν αυτό (εκτός ίσως από τους antigold μπλόγκερ). Το ότι η εταιρεία δεν προσέφυγε κατά της πρώτης απόφασης Σκουρλέτη είναι επίσης γνωστό και στις πέτρες… Προτιμήθηκε να δοκιμαστεί αρχικά η ήπια οδός της αίτησης θεραπείας, η οποία προφανώς προσέκρουσε στις γνωστές ιδεοληψίες και «κόκκινες γραμμές» και απορρίφθηκε. Τι δεν καταλαβαίνετε;

Τα υπόλοιπα που αναφέρονται στο «συγκλονιστικό» άρθρο του antigoldgr.org/blog είναι ο γνωστός σανός για τα antigold πλήθη…

Απορεί κανείς με την επιμονή αυτών των ανθρώπων στη ρήξη και αντιπαράθεση, όταν η λύση είναι τόσο κοντά…