Τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να έχουν αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούμε, αλλά στην κεντρική Αφρική η μεγαλύτερη κληρονομιά τους είναι ο πόλεμος για την απόκτηση του κολτανίου, απαραίτητου για τη λειτουργία τους.
Περισσότεροι από 4 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στην κεντρική Αφρική στον πόλεμο για την απόκτηση του κολτανίου ένα ανθεκτικό στη θερμότητα ορυκτό μετάλλευμα που χρησιμοποιείται ευρέως στα κινητά τηλέφωνα, τους φορητούς υπολογιστές και άλλα ηλεκτρονικά είδη. Το κοβάλτιο βρίσκεται στα ηλικίας τριών δισεκατομμυρίων ετών εδάφη της Rift Valley, μια περιοχή της Αφρικής.
Η λέξη κολτάν είναι συντομογραφία των ονομασιών Κολόβιο (σήμερα Νιόβιο), και Ταντάλιο. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σκληρό μείγμα οξειδίων (Nb2O5 , Ta2O5 ). Το ορυκτό κολτάν είναι γνωστό στη βιομηχανία και ως Τανταλίτης. Είναι ένα θαμπό μαύρο μεταλλικό μετάλλευμα από το οποίο εξάγονται τα στοιχεία νιόβιο (πρώην κολόμβιο) και ταντάλιο. Το ταντάλιο από κολτάν χρησιμοποιείται για την παρασκευή πυκνωτών τανταλίου, που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικά προϊόντα, όπως κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, συσκευές υψηλής τεχνολογίας κλπ. Η εξόρυξη του κολτανίου γινόταν και πριν από τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο (σε Καναδά, Βραζιλία, Αυστραλία, Κίνα, Ταϊλάνδη, Νότια Αφρική, Αίγυπτο), αλλά η ζήτηση εκτοξεύτηκε, κυρίως, την τελευταία δεκαετία, λόγω των εφαρμογών του στην υψηλή τεχνολογία. Η εφαρμογή των πυκνωτών τανταλίου από κολτάν μας επέτρεψε να ελαχιστοποιήσουμε τις διαστάσεις των κινητών τηλεφώνων μας και να μεγαλώσουμε τη διάρκεια ζωής των μπαταριών τους. Η υπερβολική και ξαφνική ζήτηση ανάγκασε τις βιομηχανίες να στραφούν προς την οικονομική εξόρυξη του μεταλλεύματος. Και τι πιο οικονομικό και εύκολο από το να στραφούν προς τις Αφρικανικές χώρες….Το 80% των κοιτασμάτων αυτού του ορυκτού βρίσκονται στη Λαϊκή δημοκρατία του Κονγκό (DRC). Αυτή η ορεινή περιοχή ζούγκλας είναι το πεδίο μάχης αυτού που έχει ονομαστεί ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος της Αφρικής, έναν πόλεμο του Κογκολέζικου στρατού ενάντια σε έξι γειτονικές χώρες και των πολυάριθμων οπλισμένων φατριών.
Ο πόλεμος άρχισε το 1998 όταν οι κογκολέζικες επαναστατικές δυνάμεις, με την υποστήριξη της Ρουάντας και της Ουγκάντας, κατέλαβαν το ανατολικό Κονγκό και κινήθηκαν προς τις στρατηγικές περιοχές μεταλλείας, επιτιθέμενοι στους πληθυσμούς αυτών. Ο στρατός της Ρουάντα έκανε σύντομα τζίρο πάνω από 20 εκατομμύρια δολάρια μηνιαίως από το εμπόριο κοβαλτίου.
Ακόμη και σήμερα, ο πόλεμος συνεχίζεται παρά τη συμφωνία ειρήνης που υπογράφτηκε το καλοκαίρι του 2002. Συμφωνία η οποία και υπογράφτηκε έπειτα από τη δολοφονία του προέδρου του Κονγκό Laurent Kabila, τον Ιανουάριο του 2001, και μετά από πίεση που ασκήθηκε από τη Νότια Αφρική. Αλλά ενώ τα ξένα στρατεύματα έχουν επίσημα αποσυρθεί από το Κονγκό, οι εσωτερικές φατρίες παραμένουν στον πόλεμο.
Το κολτάνιο έχει μετασχηματίσει την οικονομία του Κονγκό. Οι αγρότες που μετατοπίζονται από τα εδάφη τους δεν έχουν άλλη επιλογή εκτός από το να συμμετέχουν στις “ταξιαρχίες” εξαγωγής του. Η διαδικασία είναι όμοια με τη εξόρυξη χρυσού. Το κολτάνιο βρίσκεται σκάβοντας κοιλώματα στις κοίτες των ποταμών, με τους εργάτες να ξύνουν τις βρωμιές για να βρουν το μετάλλευμα.
Το κολτάνιο καταλήγει από τα ορυχεία σε ειδικά ανταλλακτήρια που ελέγχονται και φορολογούνται από τους αντάρτες. Οι ξένοι έμποροι αγοράζουν έπειτα το μετάλλευμα και το στέλνουν στο εξωτερικό, συνήθως μέσω της Ρουάντα. Όλη η ποσότητα αγοράζεται από τρεις εταιρίες: Cabot (Αμερικάνικη), HC Starc (Γερμανική) και Nigncxia (Κινέζικη) που είναι και οι μόνες εταιρίες με την ικανότητα να μετατρέπουν το κολτάνιο σε σκόνη τανταλίου.Η σκόνη αυτή πωλείται έπειτα στη Nokia, τη Motorola, την Compaq, τη Sony και άλλους κατασκευαστές για χρήση στα κινητά τηλέφωνα καθώς και άλλα προϊόντα.