Σε πόλη της Χαλκιδικής βρισκόταν ένα από τα πιο σημαντικά νομισματοκοπεία της αρχαιότητας, που μάλιστα έγινε ευρύτερα γνωστή και για το τετράδραχμο που κυκλοφόρησε με ένα λιοντάρι που κατασπαράσσει έναν ταύρο.

Ο λόγος για την αρχαία Άκανθος, που υπήρξε κορυφαία πόλη – λιμάνι της ανατολικής Χαλκιδικής και μια από τις πιο σημαντικές ολόκληρης της Μακεδονίας. Κατέχει μία προνομιακή θέση ανάμεσα σε δύο θαλάσσιες ακτές, δίπλα στην Ιερισσό και στον οδικό άξονα προς Ουρανούπολη – Άγιο Όρος.

Η Άκανθος, αποικία των Ανδρίων κατά τον Θουκιδίδη (IV 84.1) ή Ανδρίων και Χαλκιδαίων κατά τον Πλούταρχο (Αιτίαι Ελλήνων 30), αναπτύσσεται γύρω στα μέσα του 7ου αι. π.Χ. σε θέση προϊστορικής εγκατάστασης. Η πόλη είναι γνωστή από την ευρεία κυκλοφορία των νομισμάτων της κατά την αρχαιότητα. Ως κύρια πηγή πλούτου της πόλης πρέπει να θεωρηθεί η γεωργία.

Ιστορικά, ή Άκανθος κάνει την εμφάνισή της κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων, όταν βρίσκεται στην πλευρά των Περσών, πρώτα το 490 στην πλευρά του Μαρδόνιου και ύστερα το 480 π.Χ. στην πλευρά του Ξέρξη, τον οποίο και βοηθά στην κατασκευή της διώρυγας στη χερσόνησο της Ακτής. Αργότερα συμμετείχε στη Δηλιακή Συμμαχία και βοήθησε τους Αθηναίους στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Μετά την ειρήνη του Νικία το 421 π.Χ., η Άκανθος απόλαυσε μια μικρή περίοδο ανεξαρτησίας μέχρι την εξάπλωση των Μακεδόνων και τέθηκε τελικά τον 4ο αι. π.Χ. υπό τον έλεγχό τους. Η πόλη λεηλατήθηκε από τους Ρωμαίους περίπου το 200 π.Χ. (Λίβιος, 31.45.15 κ.ε.), ωστόσο το λιμάνι της συνέχισε να λειτουργεί. Στην αυτοκρατορική περίοδο η πόλη έγινε ρωμαϊκή περιφέρεια (conventus των ρωμαίων πολιτών).

Το νομισματοκοπείο

Σημαντική θέση στην ιστορία της πόλης καταλαμβάνουν τα νομίσματα που κυκλοφόρησε. Θεωρούνται από τα αρχαιότερα και πλέον καλαίσθητα ελληνικά νομίσματα της αρχαιότητας. Η Ακανθος έκοψε νομίσματα για πρώτη φορά το 530 π.Χ., με πρότυπο τον ευβοϊκό σταθμητικό κανόνα του αργύρου. Το τετράδραχμό της φέρει παράσταση λιονταριού που κατασπαράζει ένα βόδι, τον περίφημο ταυροκτόνο λέοντα. Στην πίσω πλευρά υπάρχει ένα έγκοιλο τετράγωνο διαιρεμένο σε τέσσερα όμοια τετραγωνίδια. Αργότερα, στο ίδιο νόμισμα προστέθηκε η επιγραφή «ΑΚΑΝΘΙΟΝ» στην πίσω όψη, μαζί με κάποια σύμβολα (άνθος ακάνθου, κ.ά.). Σε άλλα τετράδραχμα το λιοντάρι κατασπαράσσει έναν κάπρο -ίσως αυτά να κόπηκαν στα Στάγειρα, το λιμάνι των οποίων ονομαζόταν Κάπρος.

Στις δραχμές της Ακάνθου απεικονίζεται ταύρος γονυπετής, να στρέφει την κεφαλή προς τα πίσω. Στα τετρώβολα εικονίζεται πάλι λέων ή ταύρος. Σε διώβολα, η κεφαλή της Αθηνάς. Σε οβολούς η κεφαλή λέοντος αντωπού. Να σημειωθεί ότι όλα αυτά τα νομίσματα ήταν ασημένια. Μετά τα 424 π.Χ., όταν η Ακανθος προσχώρησε στο στρατόπεδο των Λακεδαιμονίων, άρχισε να κόβει ασημένια νομίσματα βάσει του φοινικικού σταθμητικού κανόνα. Και σ’ αυτά υπάρχει το λιοντάρι που κατασπαράσσει ταύρο, ενώ στην πίσω όψη υπάρχει η επιγραφή «ΑΚΑΝΘΙΟΝ» και το όνομα του εκάστοτε κυβερνήτη. Τετράδραχμα, τετρώβολα και τριώβολα φέρουν εμπρός ταύρο. Τα διώβολα εικονίζουν εμπρός την κρανοφόρο Αθηνά, με την επιγραφή «ΑΚΑΝ». Αυτά συνέχισαν να εκδίδονται έως το 400 π.Χ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με τα νομίσματα της Ακάνθου και κυρίως για το τετράδραμο με το λιοντάρι και τον ταύρο παρουσιάζει το άρθρο του αρχαιολόγου και ακαδημαϊκού Γιώργου Μπακαλάκη, στο «Μακεδονικό Ημερολόγιο» του 1959. (Διαβάστε το εδώ)

[ΠΗΓΗ: https://thesstoday.gr/, με πληροφορίες-φωτογραφίες: Δήμος Αριστοτέλη, Οδυσσεύς / Υπουργείο Πολιτισμού, Κύτταρο. Πολιτισμική Ομάδα Ιερισσού, 3/2/2024]