Έλληνες ανθρακωρύχοι που εργάστηκαν στο Βέλγιο από τη δεκαετία του ’50 και μετά καθώς και Έλληνες δεύτερης και τρίτης γενιάς βρέθηκαν στην εκδήλωση στο Blegny.
Βρέθηκαν ξανά στις υπόγειες στοές του βελγικού ανθρακωρυχείου Blegny, θυμήθηκαν τις ατέλειωτες ώρες που πέρασαν στο σκοτάδι με μόνο φως εκείνο πάνω στο κράνος τους, ένιωσαν την υγρασία να διαπερνάει το κορμί τους για ακόμη μία φορά…
Ήταν μια επίσκεψη-φόρος τιμής στους ανθρακωρύχους του Βελγίου, οι οποίοι ποτέ δεν γιόρτασαν την εργατική Πρωτομαγιά. Την ξενάγηση οργάνωσε το Ελληνικό και Διαπολιτιστικό Κέντρο των Βρυξελλών, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 60 χρόνια από την υπογραφή της ελληνοβελγικής σύμβασης εργασίας, με βάση την οποία Έλληνες ανειδίκευτοι εργάτες στέλνονταν οργανωμένα για εργασία στα ορυχεία του Βελγίου.
Για τον εορτασμό των 60 χρόνων, αρκετές είναι οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο Βέλγιο, από την Ελληνική Κοινότητα και το Ελληνικό Κέντρο, υπό την αιγίδα της πρεσβείας της Ελλάδας.
Περισσότερα από 40 άτομα, Έλληνες πρώτης, δεύτερης, ακόμη και τρίτης γενιάς, αλλά και Βέλγοι πολίτες συμμετείχαν στην ιδιότυπη πρωτομαγιάτικη εκδρομή, τιμώντας τους ανθρώπους που εργάστηκαν κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες για να δώσουν ενέργεια στην Ευρώπη των προηγούμενων δεκαετιών.
Όμως για τον 79χρονο Αντώνη Τσιμόπουλο, τον 77χρονο Αποστόλη Πεχλεβανίδη και τον συνομήλικό του Γιώργο Σαρακιανό, η επίσκεψη αυτή ήταν πιο προσωπική: και οι τρεις πέρασαν χρόνια της ζωής τους βγάζοντας κάρβουνο σε παρόμοια υπόγεια άλλων ανθρακωρυχείων.
Περπατώντας ξανά ανάμεσα στους σταλακτίτες της στοάς, οι ηλικιωμένοι θυμήθηκαν λεπτομέρειες της παλιάς ζωής τους, όταν μόλις 22 ετών κατέβαιναν με το ασανσέρ περίπου ένα χιλιόμετρο κάτω από την επιφάνεια της γης σε ανθρακωρυχεία της Βαλλωνίας…
Η ιστορία τους δεν διαφέρει από εκείνη των περίπου 10-15.000 Ελλήνων που από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 έπαιρναν τον δρόμο της ξενιτιάς. Οπως είπαν, η μετανάστευση ήταν η μόνη τους επιλογή. «Η φτώχεια ήταν μεγάλη στην Ελλάδα. Μετά τον στρατό, ήθελα να φύγω, δεν υπήρχε κάτι να κάνω. Ήθελα να πάω στη Γερμανία, αλλά χρειαζόταν μέσον. Εγώ δεν είχα. Όταν έμαθα ότι μπορούσα να έρθω στο Βέλγιο, δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά», λέει στο «Έθνος» ο Αντώνης Τσιμόπουλος από το Πλατανόρεμα Κοζάνης.
«Ήμουν αποφασισμένος να αντέξω. Πολλοί δεν τα κατάφεραν, έφυγαν τη δεύτερη μέρα. Εγώ δεν είχα άλλη επιλογή», μας λέει ο Αποστόλης Πεχλεβανίδης από το Σιδηρόκαστρο Σερρών, που περιγράφει πώς επιτήδειοι συμπατριώτες μας κατάφερναν να βγάζουν κέρδος σε βάρος εκείνων που δεν είχαν πού την κεφαλήν κλίναι.
«Έφτιαξα ένα κοστούμι να φοράω πριν φύγω από την Ελλάδα. Κατάφερα να το ξεπληρώσω με τα χρήματα που έβγαλα στο Βέλγιο. Τόση φτώχεια υπήρχε», λέει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σαρακιανός που κατάγεται από τον Άγιο Νικόλαο Χαλκιδικής. Η πιο δυνατή τους ανάμνηση ήταν όταν στοιβάχτηκαν για πρώτη φορά στο ασανσέρ που θα τους οδηγούσε στο υπόγειο όπου θα δούλευαν. «Ηταν τόσο γρήγορα, που ένιωθες την καρδιά σου να μετακινείται», είπαν.
Αναμνήσεις
Με αφορμή την ξενάγηση, οι τρεις ανθρακωρύχοι θυμήθηκαν με ευγνωμοσύνη τα χρόνια που έμειναν στα υπόγεια. Κι ας έβγαιναν τόσο μαύροι που ούτε οι γυναίκες τους δεν τους αναγνώριζαν, ας αρρώστησαν από τις συνθήκες εργασίας -του κύριου Γιώργου του λείπει μισό δάκτυλο από εργατικό ατύχημα-, ας περνούσαν τις ώρες τους με τα ποντίκια που τους «έσωζαν» όταν υπήρχε διαρροή γκαζιού. Οι ίδιοι νιώθουν ικανοποίηση που κατάφεραν να ζήσουν μια καλή ζωή μετά και να βοηθήσουν την οικογένειά τους…
Oι αριθμοί
10-15.000 Ελληνες υπολογίζεται ότι εργάστηκαν συνολικά στις υπόγειες στοές του Βελγίου ως ανθρακωρύχοι.
155 ανθρακωρυχεία λειτουργούσαν στο Βέλγιο τη δεκαετία του ’50.
10-12 μέτρα σε ένα δευτερόλεπτο! Με αυτήν την ταχύτητα κατέβαινε το ασανσέρ στις στοές.
Η σύμβαση εργασίας του 1957: Κάρβουνο και εισιτήρια τρένου μπόνους στον μισθό
«Συνηθίζουν να λένε οι ανθρακωρύχοι ότι μας πούλησαν για μερικά κιλά κάρβουνο. Το λένε γιατί η Ελλάδα λάμβανε κάποια χρήματα και κάποια κιλά κάρβουνο για κάθε εργάτη. Δεν είναι έτσι», εξηγεί στο «Έθνος» ο Σάκης Δημητρακόπουλος, πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου και γιος ανθρακωρύχου ο ίδιος.
«Οι εργαζόμενοι λάμβαναν, πέραν του μισθού, κάρβουνο για τις ανάγκες της οικογένειάς τους και 12 εισιτήρια τρένου για όλο το Βέλγιο. Για την Ελλάδα, αυτό που είχε σημασία, ήταν ότι η ανεργία μειώθηκε και πως για πολλά χρόνια, το συνάλλαγμα των Ελλήνων μεταναστών συνέβαλλε καθοριστικά στη μείωση του ελλείμματος του ελληνικού ισολογισμού», λέει.
Η ελληνοβελγική σύμβαση εργασίας υπογράφηκε το 1957. Νωρίτερα, οι Ιταλοί ήταν οι περισσότεροι εργάτες των ορυχείων. Ένα δυστύχημα στο Μαρσινέλ του Βελγίου που κόστισε τη ζωή σε 262 εργάτες -ανάμεσά τους και έξι Έλληνες-, έκανε τους Ιταλούς εργάτες να μην επιθυμούν να μεταναστεύουν. Και τότε ήταν που οι βελγικές Αρχές στράφηκαν προς την Ελλάδα.
«Τα συνδικάτα φρόντιζαν ώστε όλοι οι εργαζόμενοι -ανεξαρτήτως καταγωγής- να έχουν ίσα δικαιώματα», εξηγεί ο Σ. Δημητρακόπουλος.
Πολλοί μετανάστες που άντεξαν, απέκτησαν -μετά τα πρώτα πέντε χρόνια που υποχρεωτικά εργάζονταν στις στοές- μια καλή ζωή…
Στα σύνορα Βελγίου-Αυστραλίας
Η οικογένεια της Φρειδερίκης Κότσογλου είχε στις αρχές του ’60 πέντε παιδιά. Ήθελαν να πάνε στην Αυστραλία, αλλά οι ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνταν ήταν πολύ αυστηρές. Η μικρή της αδερφή ήταν άρρωστη, οπότε η οικογένεια «κόπηκε» για τη μακρινή ήπειρο.
Ενημερώθηκε ωστόσο ότι υπήρχε το ενδεχόμενο του Βελγίου. «Είναι κοντά στην Αυστραλία;», ρώτησε ο πατέρας της. «Είναι», απάντησε η υπεύθυνη του γραφείου εργασίας στην Κοζάνη. Και κάπως έτσι βρέθηκαν στο Βέλγιο.
Ο Αποστόλης Πεχλεβανίδης θυμάται ότι «τα χρήματα που πήρα από το πρώτο βδομαδιάτικο ήταν περισσότερα από εκείνα που είχα με κόπο μαζέψει για το ταξίδι στο Βέλγιο»
[ΠΗΓΗ: http://politesaristoteli.blogspot.gr, από το http://www.ethnos.gr/, της Μαρίας Ψαρά, 2/5/2017]