Οι κάτοικοι του Νεοχωρίου κλήθηκαν από το τοπικό συμβούλιο προκειμένου ο δήμαρχος Αριστοτέλη Χρ. Πάχτας να τους ανακοινώσει ότι στο νερό του δικτύου της περιοχής εντοπίστηκε μεγάλη συγκέντρωση αρσενικού. Εδώ και δεκαπέντε μέρες οι κάτοικοι είχαν αντιληφθεί το πρόβλημα στο νερό διαμαρτυρόμενοι για την μυρωδιά του. Βέβαια, κάποιοι έσπευσαν να συνδέσουν το θέμα με τις εξορύξεις, προσπαθώντας να προσθέσουν ακόμα ένα σαθρό επιχείρημα στον χάρτινο πύργο αοριστολογίας και λασπολογίας που κτίζουν – κινδυνεύοντας κάθε στιγμή να πέσει να τους πλακώσει.

Κατ’ αρχάς το νερό στο Νεοχώρι προέρχεται από γεώτρηση και όχι από επιφανειακά ρέοντα ύδατα ώστε να επιμολυνθούν από ανθρωπογενείς δράσεις. Μετά, είναι γνωστό τοις πάσι πως το αρσενικό περιέχεται φυσικά στα πετρώματα. Για την ακρίβεια, ανευρίσκεται σε όλα σχεδόν τα θειούχα ορυκτά χαλκού, μολύβδου και ψευδαργύρου. Παράλληλα φυσικές πηγές αρσενικού στο περιβάλλον συνδέονται κυρίως με ηφαιστειογενείς δράσεις και με τη σήψη της φυσικής ύλης.

Για την ιστορία, τώρα, πριν από μερικά χρόνια ίσχυσε στην ΕΕ νέο ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ύπαρξης αρσενικού στο πόσιμο νερό το οποίο ορίστηκε στα 10 μg/l (Οδηγία 98/83/ΕΚ) – το όριο αυτό έχει ορίσει και ο ΠΟΥ. Το προηγούμενο όριο που ίσχυε ως τότε ήταν της τάξεως των 50 μg/l. Η οδηγία του 1998 έδινε στα κράτη μέλη προθεσμία 5 χρόνια να εναρμονιστούν. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας το νερό περιείχε αρσενικό σε ποσότητες κάτω από 50 μg/l και δεν μίλαγε κανένας. Με τη νέα οδηγία το κράτος και συνεπώς η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να φροντίσει τα όρια να πέσουν στα 10 μg/l. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα της αναμπουμπούλας στους οικισμούς Νικήσιανης, Γεωργιανής και Αγίου Χριστοφόρου του δήμου Παγγαίου, μετά την απαγόρευση της κατανάλωσής του για οικιακή χρήση με απόφαση της διεύθυνσης Υγείας της Περιφέρειας Καβάλας λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε αρσενικό, αφού διαφορετικές μετρήσεις της περιεκτικότητας δεν συμφωνούσαν (Δείτε εδώ).

Πάντως το πρόβλημα στην βόρεια Ελλάδα είναι γενικότερο και είχε παρουσιαστεί σε άρθρο στο Βήμα_Science από το 2007 (Δείτε εδώ). Σκεφθείτε ότι σε κάποιες περιοχές της Βόρειας Χιλής, που υδρεύονταν από ποτάμια μολυσμένα με αρσενικό τα οποία ξεκινούν από τις Ανδεις, από το 1958 ως το 1970 (ώσπου να διαγνωστεί το πρόβλημα), έπιναν νερό με μέσα επίπεδα αρσενικού της τάξεως των 870 μg/l (!!!).

Επί της ουσίας τώρα, πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα του αρσενικού στο πόσιμο νερό; Με διάφορους τρόπους: Μπορεί κατ’ αρχάς να γίνει άλλη γεώτρηση ή να έρθει νερό από αλλού αν αυτό είναι εφικτό. Επίσης υπάρχει η λύση των φίλτρων στο κεντρικό αντλιοστάσιο της περιοχής ή στις βρύσες των καταναλωτών. Η πιο απλή λύση είναι η αραίωση του νερού με άλλης προέλευσης νερό, απαλλαγμένο από αρσενικό, ώστε η περιεκτικότητα σε αρσενικό να πέσει κάτω από 10 μg/l, που θεωρείται και το ασφαλές όριο.

 Οι δεύτεροι “προγραμματίζουν” να συνεχίσουν να λειτουργούν τα μεταλλεία,για ένα διάστημα, με την σημερινή παραγωγική διαδικασία και να κλείσουν όταν δεν θα είναι βιώσιμα. “Όταν δεν θα έχουν κέρδος” λέει η κ. Ιγγλέζη. 

 Οι τρίτοι συμφωνούν με την επ’ αόριστον λειτουργία, αλλά ακριβώς όπως λειτουργούν σήμερα και αποκλείουν την επέκτασή τους και την ανάπτυξη της μεταλλουργίας χρυσού.

 Η δεύτερη και η τρίτη άποψη πρακτικά ταυτίζονται αφού φυσικά θα κλείσουν, έτσι και αλλιώς, τα μεταλλεία όταν πάψουν να είναι βιώσιμα.  

Να συζητήσουμε, λοιπόν, με αυτούς που συμφωνούν με την σημερινή λειτουργία. Τί γίνεται σήμερα; Σήμερα (δηλαδή εδώ και σαράντα χρόνια) κυανιούχο νάτριο χρησιμοποιείται  όπου εφαρμόζεται η διαδικασία της διαφορικής επίπλευσης, δηλαδή χρησιμοποιείται στο εργοστάσιο εμπλουτισμού του Στρατωνίου. 

Αφού συμφωνούμε στη σημερινή χρήση, δεν μπορεί να διαφωνήσουμε στην μεταφορά του εργοστασίου εμπλουτισμού στο Μαντέμ Λάκκο, δηλαδή σε πιό ασφαλή θέση, και στη συνέχιση της σημερινής χρήσης του κυανιούχου νατρίου και μάλιστα σε μικρότερες ποσότητες, λόγω εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων. Αν συμφωνούμε μέχρι εδώ, δεν θα διαφωνήσουμε πουθενά, όσον αφορά την χρήση του κυανιούχου νατρίου.Δεν θα διαφωνήσουμε, γιατί η χρήση  του κυανιούχου νατρίου καί απαγορεύεται καί αποκλείεται στην πράξη από τις εγκεκριμένες μεθόδους. 

Για να καταλαβαίνει ο κόσμος, αλλά και η ίδια η κυρία Ιγγλέζη τι λέει:

Κυανιούχο νάτριο ΔΕΝ χρησιμοποιείται και ΔΕΝ πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ποτέ, όπου από την διαδικασία εμπλουτισμού προκύπτει ένα και μόνο προϊόν και άρα δεν εφαρμόζεται διαφορική επίπλευση. Επομένως κυανιούχο νάτριο ΔΕΝ χρησιμοποιείται στο εργοστάσιο εμπλουτισμού της Ολυμπιάδας και ΔΕΝ πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ούτε στο εργοστάσιο εμπλουτισμού των Σκουριών. 

Όσον αφορά την μεταλλουργία χρυσού.

Στην εγκεκριμένη από τα αρμόδια όργανα της Ελληνικής Πολιτείας μεταλλουργική μέθοδο flash smelting δεν προβλέπεται και δεν μπορεί να προκύψει χρήση κυανιούχου νατρίου, γιατί πρόκειται για καθαρά πυρομεταλλουργική μέθοδο, ενώ το κυανιούχο νάτριο χρησιμοποιείται σε υδρομεταλλουργικές μεθόδους.

Αυτό το δεδομένο πιστοποιείται και από το Συμβούλιο της Επικρατείας και την πρόσφατη απόφαση 1492 του Απριλίου του 2013. Άρθ. 13 της απόφασης 1492 , σελ. 26-29:«Για την πρόκριση της τελικώς επιλεγείσης μεθόδου της ακαριαίας τήξης «flash smelting» ελήφθησαν μεταξύ άλλων υπ’ όψιν ότι η μέθοδος αυτή δεν απαιτεί χρήση κυανίου ή άλλων ενώσεών του και θεωρείται από τεχνολογικής απόψεως η “state of the art” μέθοδος και από περιβαλλοντικής απόψεως η καθαρότερη πυρομεταλλουργική. ……Η τυχόν εφαρμογή άλλης μεθόδου ή η ουσιώδης ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τροποποίησή της σε οποιοδήποτε στάδιο θα πρέπει να στηρίζεται σε νέα έγκριση περιβαλλοντικών όρων.» Δηλαδή νέα αδειοδότηση.

Ακόμη πιό απλά:Η σημερινή χρήση του κυανιούχου νατρίου μεταφέρεται από το Στρατώνι στο Μαντέμ Λάκκο. Τα εργοστάσια του Στρατωνίου και της Ολυμπιάδας κλείνουν. Στο εργοστάσιο εμπλουτισμού των Σκουριών και στη Μεταλλουργία Χρυσού ΔΕΝ θα χρησιμοποιηθεί ούτε γραμμάριο κυανιούχου νατρίου. Δηλαδή το κυάνιο δεν θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή χρυσού. Αν υπάρχει, λοιπόν, κάποιος που φοβάται τόσο πολύ το κυάνιο και γνωρίζει ότι κάποιος βλάφτηκε από αυτό τα τελευταία σαράντα χρόνια, θα πρέπει να είναι αντίθετος με την σημερινή λειτουργία και να επιμένει μόνο στην παραγωγή χρυσού.

Αυτά ακριβώς λένε οι σελίδες 5.7-7, 5.5-4, 5.8-8, 5.2-24, 5.8-2, 5.7-3, 5.5-3 και 5.2-23 που επικαλείται η κ. Βουλευτής για όποιον ξέρει να διαβάζει Ελληνικά. Αυτά καταλαβαίνουμε και όσοι ασχολούμαστε εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια με το ζήτημα.

Βέβαια η κ. Ιγγλέζη δικαιολογημένα δεν τα γνωρίζει, αφού μόλις πριν ένα χρόνο άλλη ήταν η δουλειά της, αλλά και σήμερα δεν τα χρειάζεται αφού έχει τα σκονάκια των “καθηγητών”.

Να πούμε τώρα για το νέο παραμυθάκι της σκόνης.Μετά το μύθο του κυανίου, εφευρέθηκε το παραμυθι της σκόνης στις Σκουριές.

Κάποιοι, ή δεν καταλαβαίνουν τι διαβάζουν, ή σκοπίμως τα παραποιούν. Χρησιμοποιούν τους γενικούς πίνακες  για το μοντέλο υπολογισμού των πραγματικών αέριων εκπομπών στις Σκουριές και τους παρουσιάζουν ως δεδομένα. Δε χρησιμοποιούν τον πίνακα με τις πραγματικές τιμές αερίων εκπομπών , που προκύπτει από τους παραπάνω πίνακες και παρουσιάζεται στη ΜΠΕ. Από τον πίνακα των εκπομπών πάσης φύσεως στην ατμόσφαιρα των Σκουριών, για όποιον καταλαβαίνει τι διαβάζει, προκύπτει ότι:

το σύνολο των αέριων εκπομπών είναι 0,10 τόνοι την ώρα ή 100 κιλά την ώρα. Η σκόνη που σηκώνει η κυρία Ιγγλέζη και οι μεγάλοι “καθηγητές” που διακινούν το ίδιο παραμύθι, είναι 2162 τόνοι την ώρα!  Δηλαδή 21.620 φορές περισσότερη!!! Σε λίγα χρόνια θα έχουν εξαερώσει σε σκόνη ολο τον Κάκαβο μαζί με τις εγκαταστάσεις των μεταλλείων!!! Ένα μικρό αυτοκίνητο που κινείται επί μία ώρα σε χωματόδρομο, παράγει περισσότερα από 100 κιλά σκόνη. Εδώ προκύπτει ένα παράδειγμα της ζημιάς που προκαλεί η παραπληροφόρηση. Ασχολούμενοι με το παραμύθι της σκόνης από την εξόρυξη, παραβλέπουμε το πραγματικό πρόβλημα της σκόνης από την κίνηση των βαριών οχημάτων μεταφοράς. Όλα τα σχετικά νοικοκυρεμένα μεταλλεία, όπως το μεταλλείο Γερακινής, καταβρέχουν συνεχώς τους χωματόδρομους, αλλά δεν είναι φυσικά η άριστη λύση. Όσο με αφορά, θα αφήσω την κ. Ιγγλέση να κυνηγάει το φάντασμα της σκόνης από την εξόρυξη και θα   επιμένω να ασφαλτοστρωθούν οι βασικοί δρόμοι επιφανειακής μεταφοράς.

Για το παραγόμενο θειϊκό οξύ δέν χρειάζεται να πούμε τίποτε.  Αυτό δεν πετιέται αλλά πουλιέται.

Ως Νομαρχιακή Παράταξη, ψηφίζοντας θετικά, θέσαμε αυστηρούς όρους για την λειτουργία των μεταλλείων.  Περιμένοντας τους στρατοδίκες, τύπου Αποστολίδη, που θα μας στείλουν εξορία στα ξερονήσια, είμαστε έτοιμοι να θέσουμε και άλλους όρους. Μπορούμε να το κάνουμε γιατί δεν διαβάσαμε απλά την Μ.Π.Ε. αλλά την ξετινάξαμε. Προσωπικά είχα την ευτυχία να ξενυχτήσω πολλά βράδυα παρέα με αυτήν την χαριτωμένη κυρία, την ΜΠΕ.  Από τα πράγματα, δεν έστεκε φυσικά, να κάνει το ίδιο η κ. Ιγγλέση.

Έπιασαν πάλι δουλειά οι «επιστήμονες» του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων… Αλήθεια τι έχουν σπουδάσει; Πάντως Μεταπτυχιακά στην Παραπληροφόρηση έχουν σίγουρα κάνει…

Ούτε λίγο ούτε πολύ γράφουν ότι κάνοντας μπάνιο στο Στρατώνι θα μολυνθούμε από βαρέα μέταλλα(!). Και μάλιστα –όπως συνηθίζουν– βάζουν τα παιδάκια μπροστά… «Έστω λοιπόν πως ένα ωραίο καλοκαιρινό πρωινό, ένας οικογενειάρχης συμβουλεύεται την Ειδική Γραμματεία Υδάτων για το πού μπορούν να κολυμπήσουν και επιλέγει την παραλία του Στρατωνίου. Βουτάνε μια χαρά, όλα φαίνονται ρόδινα, η γαλάζια σημαιούλα κυματίζει στην ήσυχη παραλία κι όλοι είναι ευχαριστημένοι. Εκτός ίσως από τα παιδάκια του, που θα χουν καταπιεί το μισό νταμάρι σε βαρέα μέταλλα. Γιατί πουθενά δεν υπάρχει ταμπέλα που να λέει πως απαγορεύεται το κολύμπι.»

Όπως βέβαια όλοι γνωρίζουν (εκτός από τους «επιστήμονες» του Παρατηρητηρίου) τα βαρέα μέταλλα εισάγονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των τροφίμων, του πόσιμου νερού και του αέρα. Δηλητηρίαση από τα βαρέα μέταλλα μπορεί να προκύψει, παραδείγματος χάριν, από τη μόλυνση πόσιμου νερού (π.χ. σωλήνες μολύβδου), υψηλές συγκεντρώσεις στο περιβάλλοντα αέρα κοντά σε πηγές εκπομπής, ή εισαγωγή μέσω της τροφικής αλυσίδας. Τα βαρέα μέταλλα είναι επικίνδυνα επειδή τείνουν να βιοσυσσωρεύονται και αποθηκεύονται γρηγορότερα από ότι διασπώνται (μεταβολίζονται) ή εκκρίνονται.

Ακόμα και στην Μιναμάτα της Ιαπωνίας το 1956, όπου οι βιομηχανίες έριχναν τεράστιες ποσότητες υδραργύρου στη θάλασσα, οι άνθρωποι δηλητηριάζονταν επειδή έτρωγαν μολυσμένα ψάρια, όχι επειδή βούταγαν στην θάλασσα… Αλλά ούτως η άλλως στο Στρατώνι δεν έχει ούτε υδράργυρο ούτε τοξικά βαρέα μέταλλα… Σκωρίες και λάσπη ίσως… Ο όρος “τοξικό” δεν είναι δόκιμος στη μεταλλευτική. Τα μεταλλευτικά απόβλητα χαρακτηρίζονται ως «ουδέτερα», «μη επικίνδυνα» και «επικίνδυνα». Τα απόβλητα που υπάρχουν στην περιοχή του Στρατωνίου είναι όλα χαρακτηρισμένα ουδέτερα ή μη επικίνδυνα.

Τώρα για παιδάκια που κάνουν μπάνιο και γεμίζει το συκώτι στους βαρέα μέταλλα μόνο ένα blog σαν του Παρατηρητηρίου θα μπορούσε να γράψει, με έφεση στην λογοτεχνία και δη στην επιστημονική φαντασία…

Προς το παρόν άκαρπη απέβη η προσπάθεια της κας Λιάνας Κανέλλη με το αίτημα προσωρινής διαταγής για αναστολή εργασιών από την Ελληνικός Χρυσός στο ρέμα του Καρατζά, το οποίο θα εκδικαζόταν χθες στο Μονομελές Πρωτοδικείο Πολυγύρου. Παρ’ όλη τη σιγή στα διάφορα Blog, οι δικές μας πληροφορίες λένε ότι το πρωτοδικείο αποφάνθηκε πως δεν μπορεί να εκδώσει διαταγή για αναστολή εργασιών, η οποία να αφορά εργασίες που έχουν ήδη… ανασταλεί! Να περιμένουν όλοι την κανονική εκδίκαση της υπόθεσης. Έτσι αποκαλύφθηκε ότι όλη η υπόθεση δεν ήταν παρά ένα πολιτικό πυροτέχνημα για την προβολή της κας Κανέλλη, αφού κανείς δεν πιστεύει ότι οι δικηγόροι που κατέθεσαν το αίτημα αγνοούσαν την νομοθεσία…

Αλλά έχει προκύψει κι άλλο θέμα με το συγκεκριμένο αίτημα… Ως γνωστόν, υπογράφεται από πάνω από 1.000 «μόνιμους» κατοίκους του Δήμου Αριστοτέλη, αλλά ψιθυρίζεται ότι πολλοί από αυτούς δήλωσαν έκπληξη μόλις πληροφορήθηκαν ότι το όνομά τους συμπεριλαμβάνεται στην μακριά λίστα…