9. Και πως διασφαλίζεται το ότι θα τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι;

Προβλέπεται ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης του έργου και της ποιότητας του περιβάλλοντος (ατμόσφαιρα, νερά, έδαφος, ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις, ακτινοβολίες, χλωρίδα, πανίδα). Τα στοιχεία θα υποβάλλονται στις αρμόδιες υπηρεσίες και  θα δημοσιοποιούνται και άμεσα στο διαδίκτυο. Ο δήμος θα ενημερώνεται για την πορεία του έργου με ειδική ετήσια έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Επίσης προβλέπεται η σύσταση, με κοινή υπουργική απόφαση, Επιστημονικής Επιτροπής Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων με συμμετοχή και εκπροσώπου του δήμου. Ακόμη, η εταιρεία εξόρυξης είναι υποχρεωμένη να συστήσει εσωτερική Επιστημονική Ομάδα Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων.

Στο άρθρο 6 της απόφασης του ΣτΕ περιγράφεται διεξοδικά ο μηχανισμός εξασφάλισης της τήρησης των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων: «[…]Περαιτέρω, οργανώνεται ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης του έργου και της ποιότητας του περιβάλλοντος με αναλυτική καταγραφή των μεταβλητών που θα καταγράφονται για κάθε υποέργο και για κάθε περιβαλλοντικό μέσο (ατμόσφαιρα, ύδατα επιφανειακά/υπόγεια/θαλάσσια, έδαφος, ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις/ακτινοβολίες, χλωρίδα/πανίδα) και καθορισμό της συχνότητας των μετρήσεων, τα σχετικά δε στοιχεία, πέραν της υποβολής τους στις αρμόδιες υπηρεσίες, δημοσιοποιούνται άμεσα στο διαδίκτυο, ώστε να είναι προσιτά στο ευρύ κοινό, ενώ ετησίως ο οικείος Δήμος ενημερώνεται για την πορεία του έργου με ειδική έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης (βλ. όρους δ4.6 και δ4.11.ii-iii). Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο μηχανισμό ελέγχου της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων, προς τούτο δε προβλέπεται η σύσταση, με κοινή υπουργική απόφαση, Επιστημονικής Επιτροπής Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων με συμμετοχή και εκπροσώπου του δήμου όπου υπάγεται το έργο, η οποία θα ελέγχει, μέσω των ετήσιων εκθέσεων που θα εκπονεί ο φορέας του έργου και των τεχνικών μελετών και των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που κατατίθενται στις αρμόδιες υπηρεσίες, τον τρόπο υλοποίησης της προσβαλλόμενης απόφασης, αλλά και εσωτερικής Επιστημονικής Ομάδας Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων που υποχρεούται να συστήσει προς το σκοπό αυτό ο φορέας του έργου (βλ. περιβαλλοντικούς όρους δ1.39 και δ1.40). Εξ άλλου, σε συμφωνία με την αρχή της περιβαλλοντικής ευθύνης, η προσβαλλόμενη απόφαση επιβάλλει την κατάθεση εγγυητικής επιστολής ύψους 50.000.000 ευρώ, την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη στο πλαίσιο του π.δ. 148/2009, καθώς και πρόσθετη ασφαλιστική κάλυψη τουλάχιστον 1.500.000 ευρώ ετησίως για την εγκατάσταση απόθεσης αποβλήτων στον Κοκκινόλακκα, ενώ προβλέπει την υποχρέωση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων ή προσθήκης νέων σε περίπτωση που δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ειδικοί περιβαλλοντικοί όροι έχουν τεθεί προς διασφάλιση της κοινωνικής διάστασης της επίμαχης δραστηριότητας και της διοχέτευσης των κοινωνικοοικονομικών ωφελειών, κατά βάση, προς την τοπική κοινωνία».

Μετά τα νέα επεισόδια στην τοποθεσία “Καλογερικό” και “Κούφιος Πλάτανος” με θέμα την παράνομη υλοτόμηση, κρίνουμε απαραίτητο να επαναλάβουμε το πλαίσιο νομιμότητας των εργασιών που ορίζεται από την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας. Παρακαλούμε λοιπόν απλά να διαβάσετε.

Στο άρθρο 17 της απόφασης του ΣτΕ περί απόρριψης της προσφυγής κατά της έγκρισης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των μεταλλείων Χαλκιδικής, το θέμα ξεκαθαρίζει και κάθε περαιτέρω συζήτηση δεν έχει κανένα νόημα.

Όπως προκύπτει από τη Μ.Π.Ε. και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, η εκμετάλλευση των εντοπισθέντων κοιτασμάτων και η χωροθέτηση των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων στις θέσεις Σκουριές και Μαντέμ Λάκκο χωροθετούνται σε δάση και δασικές εκτάσεις. Η επιλογή των θέσεων των αναγκαίων συνοδών μονάδων και δομών έγινε, κατόπιν εξετάσεως εναλλακτικών λύσεων, με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια, κατά τρόπο ώστε να προκρίνονται οι λύσεις που έχουν τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις τόσο στη βλάστηση και τα οικοσυστήματα, όσο και στα περιβαλλοντικά μέσα της περιοχής. Ειδικώς όσον αφορά στο εργοστάσιο μεταλλουργίας, η χωροθέτησή του γίνεται εξ ολοκλήρου εντός της βιομηχανικής ζώνης, και καταλαμβάνει βλάστηση που υπάγεται εξ ολοκλήρου στη ζώνη αειφύλλων πλατύφυλλων και οικοτόπων χωρίς υψηλή οικολογική αξία. Συνολικά το ποσοστό των εκτάσεων που πρόκειται να αποψιλωθούν (3.238,28 στρέμματα) αντιστοιχεί στο 0,44% της ευρύτερης περιοχής μελέτης (740.000 στρέμματα), τα είδη δε που πρόκειται να θιγούν είναι κατά βάση δρυοδάση, σε ποσοστό 0,01% του συνόλου της έκτασης που καταλαμβάνουν στην ευρύτερη περιοχή μελέτης, δάση οξιάς, σε ποσοστό 2,2% και εκτάσεις αείφυλλης πλατύφυλλης και σκληροφυλλικής βλάστησης, σε ποσοστό 0,29%, ενώ ουδεμία επέμβαση προβλέπεται στα δάση καστανιάς. Στην περιοχή του Στρατωνίου δεν πλήττονται οικότοποι με υψηλή οικολογική αξία, ενώ οι αναδασώσεις με ξενικά κωνοφόρα και τα δάση αριάς με χαρακτηριστικά μακκίας βλάστησης μπορούν να επαναδημιουργηθούν χωρίς δυσκολία.

Το ανώτατο δικαστήριο απεφάνθη… τα επιχειρήματα κατερρίφθησαν και έμειναν μόνο τα συνθήματα και τα επεισόδια για κατανάλωση στα media.

Με μία αιτιολόγηση 20.000 λέξεων και πλέον, το ΣτΕ απέρριψε εχθές την προσφυγή κατοίκων και φορέων της Χαλκιδικής κατά της της υπ’ αριθμ. 201745/26.7.2011 κοινής αποφάσεως των Υπουργών ΠΕΚΑ, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Πολιτισμού και Τουρισμού περί εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του έργου της εξόρυξης στην Χαλκιδική.

Στα 32 άρθρα που εμπεριέχονται στο μακροσκελές κείμενο, αναλύεται και απαντιέται κάθε σημείο της προσφυγής, ενώ παρατίθεται η πλήρης αιτιολόγηση κάθε απάντησης.

Διαβάζοντας προσεκτικά την απάντηση του ΣτΕ παρατηρεί κανείς ότι όλες οι κατά καιρούς δημοσιευμένες αιτιάσεις υπέρ του έργου έχουν υιοθετηθεί, ενώ η στήριξη των περισσοτέρων απαντήσεων στα στοιχεία της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δείχνει την εγκυρότητα της μελέτης και ακυρώνει όποια προσπάθεια χαρακτηρισμού της ως ελλιπούς, μονομερούς και ανεπαρκούς.

Αρκεί να μεταφέρουμε ένα από τα κύρια σημεία του κειμένου της απόφασης του ΣτΕ, ενδεικτικά του τρόπου σκέψης του ανώτατου αυτού θεσμικού οργάνου, το οποίο σημειωτέον είναι ιδιαίτερα αυστηρό σε θέματα περιβάλλοντος. Μην ξεχνάμε ότι το ΣτΕ ήταν αυτό που είχε σταματήσει την εξορυκτική δραστηριότητα της εταιρείας ΤVX το 2002 για περιβαλλοντικούς λόγους.

Χωροθέτηση έργου και δασικές εκτάσεις

Άρθρο 17: όπως προκύπτει από τη Μ.Π.Ε. και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, η εκμετάλλευση των εντοπισθέντων κοιτασμάτων και η χωροθέτηση των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων στις θέσεις Σκουριές και Μαντέμ Λάκκο λαμβάνουν χώρα σε δάση και δασικές εκτάσεις. Η επιλογή των θέσεων των αναγκαίων συνοδών μονάδων και δομών έγινε, κατόπιν εξετάσεως εναλλακτικών λύσεων, με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια, κατά τρόπο ώστε να προκρίνονται οι λύσεις που έχουν τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις τόσο στη βλάστηση και τα οικοσυστήματα, όσο και στα περιβαλλοντικά μέσα της περιοχής. […] Ειδικώς όσον αφορά στο εργοστάσιο μεταλλουργίας, η χωροθέτησή του γίνεται εξ ολοκλήρου εντός της βιομηχανικής ζώνης, συνεπάγεται δε κατάληψη βλαστήσεως που υπάγεται εξ ολοκλήρου στη ζώνη αειφύλλων πλατυφύλλων και οικοτόπων χωρίς υψηλή οικολογική αξία (βλ. σελ. 7.5-5 και 7.5-8). Συνολικά το ποσοστό των εκτάσεων που πρόκειται να αποψιλωθούν (3.238,28 στρέμματα) αντιστοιχεί στο 0,44% της ευρύτερης περιοχής μελέτης (740.000 στρέμματα), τα είδη δε που πρόκειται να θιγούν είναι κατά βάση δρυοδάση, σε ποσοστό 0,01% του συνόλου της έκτασης που καταλαμβάνουν στην ευρύτερη περιοχή μελέτης, δάση οξιάς, σε ποσοστό 2,2% και εκτάσεις αείφυλλης πλατύφυλλης και σκληροφυλλικής βλάστησης, σε ποσοστό 0,29%, ενώ ουδεμία επέμβαση προβλέπεται στα δάση καστανιάς. Στην περιοχή του Στρατωνίου δεν πλήττονται οικότοποι με υψηλή οικολογική αξία, ενώ οι αναδασώσεις με ξενικά κωνοφόρα και τα δάση αριάς με χαρακτηριστικά μακκίας βλάστησης μπορούν να επαναδημιουργηθούν χωρίς δυσκολία.