L

Για όσους “κόπτονται” για τα δέντρα που θα κοπούν στις Σκουριές έχουμε να αναφέρουμε τα εξής: Στην εγκριθείσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της επένδυσης στην Χαλκιδική, και συγκεκριμένα στο άρθρο 17, γίνεται λόγος για τις εκτάσεις που πρέπει να αποψιλωθούν για τις ανάγκες εγκατάστασης των έργων υποδομής. Αναφέρεται λοιπόν εκεί: «Ειδικώς όσον αφορά στο εργοστάσιο μεταλλουργίας, η χωροθέτησή του γίνεται εξ ολοκλήρου εντός της βιομηχανικής ζώνης, συνεπάγεται δε κατάληψη βλαστήσεως που υπάγεται εξ ολοκλήρου στη ζώνη αειφύλλων πλατυφύλλων και οικοτόπων χωρίς υψηλή οικολογική αξία. Συνολικά το ποσοστό των εκτάσεων που πρόκειται να αποψιλωθούν (3.238,28 στρέμματα) αντιστοιχεί στο 0,44% της ευρύτερης περιοχής μελέτης (740.000 στρέμματα)…». Αν παρ’ όλα αυτά τα 3.300 στρέμματα σας φαίνονται πολλά για την εγκατάσταση ενός εργοστασίου, δίκιο έχετε. Σύμφωνα με την Ελληνικός Χρυσός, η πραγματική έκταση που θα υλοτομηθεί δεν υπερβαίνει τα 1.800 στρέμματα, αφού η υπόλοιπη δεσμευμένη έκταση απλά θα χρησιμοποιηθεί για την μετακίνηση από την μία εγκατάσταση στην άλλη, και για μεταφορά του εξοπλισμού. Άρα αυτό το 0,44% αφορά την παραχωρημένη έκταση και όχι αυτή που πρόκειται να υλοτομηθεί. Το ποσοστό της προς υλοτόμηση έκτασης σύμφωνα με τα ανωτέρω μειώνεται ακόμη περισσότερο και φτάνει μόλις το 0,24% της ευρύτερης περιοχής μελέτης των 340.000 στρεμμάτων.

Όπως προβλέπεται και περιγράφεται στην εγκεκριμένη μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της επένδυσης στην Χαλκιδική, η υλοποίηση του έργου προβλέπει την ενσωμάτωση της αρχής της Παράλληλης Αποκατάστασης. Σύμφωνα με αυτήν, οι περιοχές στις οποίες ολοκληρώνονται τα επί μέρους έργα αποκαθίστανται περιβαλλοντικά άμεσα και παράλληλα με την εξέλιξη των υπόλοιπων έργων. Να θυμηθούμε ότι το φυτώριο στην Ολυμπιάδα ανήκει στην εταιρεία Ελληνικά Φυτώρια Α.Ε. Σκοπός της ίδρυσης των φυτωρίων είναι η προμήθεια φυτευτικού υλικού για εργασίες αποκατάστασης του τοπίου, οι οποίες εκτελούνται παράλληλα με τη μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή. Με την δημιουργία επιτόπου φυτωρίων υπάρχει πάντα διαθέσιμο φυτευτικό υλικό άριστης ποιότητας, το οποίο παράγεται με την μέθοδο του πολλαπλασιασμού ειδών που συλλέγονται από την ίδια την περιοχή του έργου, ώστε να υπάρχει καλύτερη προσαρμογή των φυτών στις τοπικές εδαφοκλιματολογικές συνθήκες και έτσι τα έργα αποκατάστασης να προχωρούν ταχύτατα χωρίς αστοχίες που εγκυμονεί η εισαγωγή ξενικών ειδών.

Έτσι στην επένδυση των μεταλλείων Χαλκιδικής εισάγεται μια νέα αντίληψη και μια νέα στρατηγική στην προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, με τη χρήση εργαλείων περιβαλλοντικής διαχείρισης και την εφαρμογή καινοτομιών για την αντιμετώπιση των θεμάτων που αφορούν στην ανάγκη αποκατάστασης του τοπίου. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και η εταιρεία δεσμεύεται απέναντι στους αρμόδιους φορείς και την τοπική κοινωνία πως με την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου ολόκληρη η περιοχή θα παραδοθεί πλήρως αποκατεστημένη στην τοπική κοινωνία.

Η επένδυση του χρυσού στην Χαλκιδική δεν προβλέπει μόνο μια μονοδιάστατη εκμετάλλευση του υπεδάφους της περιοχής αλλά και παράλληλες ενέργειες αποκατάστασης βασισμένες στις αρχές της περιβαλλοντικής διαχείρισης. Για παράδειγμα, το έργο αποκατάστασης των παλαιών τελμάτων στην Ολυμπιάδα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ορθολογικής και βιώσιμης διαχείρισης, μια κίνηση η οποία θα πετύχει ταυτόχρονα την αποκατάσταση του περιβάλλοντος με την δευτερογενή εκμετάλλευση παλαιότερων αποθέσεων. Το έργο αφορά τον καθαρισμό του χώρου απόθεσης των παλαιών τελμάτων Ολυμπιάδας, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 600 μέτρων βορειοδυτικά των υφιστάμενων εγκαταστάσεων εμπλουτισμού. Ο συγκεκριμένος χώρος τέθηκε σε λειτουργία το 1976 από την τότε ιδιοκτήτρια εταιρεία Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. για τη διάθεση των στερεών καταλοίπων (τελμάτων) εμπλουτισμού του μεταλλεύματος μικτών θειούχων. Το τέλμα του εργοστασίου οδηγούνταν με αντλίες στη λίμνη τέλματος. Τα στερεά του τέλματος, με φυσική καθίζηση, αποθηκεύονταν στη λίμνη ενώ το νερό του τέλματος, διαυγές πλέον, επαναχρησιμοποιούνταν στην παραγωγική διαδικασία του εργοστασίου.

Οι προβλεπόμενες εργασίες περιλαμβάνουν απομάκρυνση των παλαιών τελμάτων από το χώρο απόθεσης με συμβατικά μηχανικά μέσα και μεταφορά στο υφιστάμενο παρακείμενο εργοστάσιο εμπλουτισμού για καθαρισμό τους από τον περιεχόμενο αρσενοπυρίτη και σιδηροπυρίτη-κοινώς συμπύκνωμα πυριτών, με τη μέθοδο της επίπλευσης. Από τον καθαρισμό των τελμάτων θα παραχθούν δύο υλικά, ένα εμπορεύσιμο συμπύκνωμα πυριτών 340 Κt με περίπου 20 g/t Au και ένα επίσης εμπορεύσιμο υπόλειμμα, 2,1 Mt. Το σημαντικό είναι ότι παράλληλα με τις εργασίες απομάκρυνσης και καθαρισμού των τελμάτων, προβλέπονται και εργασίες σταδιακής αποκατάστασης του χώρου που θα ελευθερώνεται. Οι εργασίες αυτές περιλαμβάνουν την αποκατάσταση του υποβάθρου ώστε αυτό να μετατραπεί σε έδαφος κατάλληλο για φύτευση και  την επακόλουθη αποκατάσταση με αυτόχθονα είδη βλάστησης της περιοχής. Το χρονοδιάγραμμα του έργου προβλέπει ολοκλήρωση εντός τριών ετών από την έναρξη των εργασιών και τρία επιπλέον χρόνια για εργασίες συντήρησης της βλάστησης που θα φυτευτεί, προκειμένου να διασφαλισθεί η επιτυχία της αποκατάστασης. Με τη συγκεκριμένη αποκατάσταση σταματούν οι όποιες επιπτώσεις έχουν δημιουργήσει ή συνεχίζουν να δημιουργούν τα συσσωρευμένα εξορυκτικά απόβλητα στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της άμεσης αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Να σημειωθεί ότι η εν λόγω έκταση αντιστοιχεί στο 40% του συνόλου των επιφανειακών μεταλλευτικών εγκαταστάσεων Ολυμπιάδας. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το ανωτέρω έργο αποκατάστασης προβλέπεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου στα Μεταλλεία Χαλκιδικής.

Η Ελληνική Δασολογική Εταιρεία είναι αντίθετη με τις εξορυκτικές δραστηριότητες στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Χαλκιδική, στο Κιλκίς και στην Αλεξανδρούπολη. Θεωρεί ότι αυτές αποτελούν βίαια επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον της χώρας μας, η οποία θα προκαλέσει μόνιμες και μη αντιστρεπτές ζημιές στο περιβάλλον και σε ανακοίνωσή της παραθέτει μια σειρά υποτιθέμενων επιπτώσεων οι οποίες δεν διαφέρουν σε τίποτα από την επιχειρηματολογία των αντιδρώντων στην επένδυση περί καταστροφής πολύτιμων φυσικών αρχέγονων δασών, παραγωγικών εδαφών, υδάτινων πόρων, τοξικών ρυπαντών, ποιότητας της ατμόσφαιρας, θέσεων εργασίας στη γεωργία, στη δασοπονία, στη μελισσοκομία, στην αλιεία, στο εμπόριο, στον τουρισμό και οικοτουρισμό, στο χώρο της κατοικίας, κ.λπ, κ.λπ….

Σε απάντηση της ανακοίνωσης της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρίας και επί των αιτιάσεων που αναφέρονται σε αυτή, η Εταιρεία Ελληνικός Χρυσός A.E. απαντά σημείο-σημείο και τονίζει τα παρακάτω:

Όσον αφορά την «Καταστροφή πολύτιμων φυσικών δασών κάποια από τα οποία έχουν τα χαρακτηριστικά των αρχέγονων δασών» που αναφέρετε στην ανακοίνωσή σας και ιδιαίτερα για το χαρακτηρισμό τους ως αρχέγονα θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα δάση της ευρύτερης περιοχής αλλά και αυτά της περιοχής Σκουριών είναι πρεμνοφυώς διαχειριζόμενα με παρακρατήματα εδώ και πολλές δεκαετίες. Πιθανόν να γνωρίζετε ότι για να χαρακτηριστεί ένα δάσος ως αρχέγονο θα πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις όπως: α) η ανθρώπινη επιρροή να μην έχει γίνει αισθητή ποτέ κατά το παρελθόν, προϋπόθεση που δεν υπάρχει για τα οικοσυστήματα της περιοχής. Αυτό εξάγεται από πολλές μελέτες που έγιναν από διάφορους επιστήμονες κυρίως του ΑΠΘ σε ανύποπτο χρόνο, καθώς και από όσα αναφέρονται στις εγκεκριμένες Δασικές Διαχειριστικές Μελέτες, και την φωτοερμηνεία των αεροφωτογραφιών από το 1945 και μετά, β) οι φυτοκοινότητες να βρίσκονται στο στάδιο διαδοχής climax, προϋπόθεση που δεν υπάρχει για τα οικοσυστήματα της περιοχής, όπως εξάγεται από πολλές μελέτες και έρευνες που έγιναν από διάφορους επιστήμονες κυρίως Δασολόγους του ΑΠΘ. Γνωρίζετε, κύριοι της Δασολογικής Εταιρίας, ότι στη διαχειριστική μελέτη αναφέρεται, επίσης, ότι με την πάροδο του χρόνου και καθώς εφαρμόζονται τα διάφορα διαχειριστικά μέτρα διαπιστώνονται ενδείξεις διαδοχής της βλάστησης που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι προοδευτική, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ακόμη και οπισθοδρομική. Η τελευταία παρατηρείται στις περιοχές στις οποίες η ζωτικότητα της δρυός μειώνεται και εκεί όπου παρατηρείται καταστροφή του υπορόφου λόγω της επανειλημμένης βόσκησης, όπως συμβαίνει σε περιοχές της Βαρβάρας και του Στανού, με αποτέλεσμα η δρυς να εμφανίζεται με θαμνώδη μορφή. γ) Διαμόρφωση της κομοστέγης (δομή της συστάδας να είναι πολυεπίπεδη), να υπάρχει μεγάλη διακύμανση στο ύψος και στη διάμετρο των δέντρων, να υπάρχει μεγάλος αριθμός ιστάμενων νεκρών δένδρων, ο δασικός τάπητας να αποτελείται από φυτικά υπολείμματα στα οποία να συνυπάρχουν και νεκρά δένδρα με διάφορο βαθμό αποσύνθεσης, προϋποθέσεις που δεν παρατηρούνται στην περιοχή.

Αλήθεια τι από όλα αυτά συμβαίνει στην περιοχή. Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι αν έχετε γνώση των συνθηκών της περιοχής. Πολλοί ειδικοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι στη Δυτική Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν υπάρχουν περιοχές με αρχέγονα δάση, λόγω της γεωργικής καλλιέργειας των πυρκαγιών και των υλοτομιών. Ακόμη και τα γνωστά αμερικανικά δάση με το είδος Sequoia gigantea στην Καλιφόρνια, χαρακτηρίζονται από τους Αμερικανούς ειδικούς επιστήμονες ως παλαιά δάση και όχι ως αρχέγονα.

Γνωρίζετε, κύριοι της Δασολογικής Επιστήμης, ότι η κατάσταση των δασών της περιοχής περιγράφεται με άριστο τρόπο στη διαχειριστική μελέτη που έχει συνταχθεί από την Δασική Υπηρεσία και έχει εγκριθεί από το ΥΠΑΑΤ. Η Διαχειριστική Μελέτη που αφορά τη διαχείριση των δασών όλου του δασικού συμπλέγματος Αρναίας στο οποίο σύμπλεγμα περιλαμβάνονται και τα δάση της περιοχής των μεταλλείων, αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «Παλαιότερα τα δάση του συμπλέγματος υπέστησαν σοβαρή υποβάθμιση.» Η υποβάθμιση αυτή σύμφωνα με στοιχεία της Δασικής Υπηρεσίας προερχόταν από: 1) την υπερβόσκηση (κυρίως), 2) την κλαδονομή, 3) τις λαθροϋλοτομίες και 4)τις εκχερσώσεις.

Γνωρίζετε κύριοι ότι λόγω της υποβάθμισης των δασών της περιοχής, η Δασική Υπηρεσία έχει προβεί σε ένα ευρύ πρόγραμμα ενρητίνωσης των δασών της περιοχής κατά την περίοδο 1968-1975. Μάλιστα κατά την ενρητίνωση αυτή χρησιμοποιήθηκαν ξενικά είδη όπως: θαλασσία πεύκη (Pinus maritimα ) με προέλευση σπόρου από τις Κανάριους νήσους, ακτινωτή πεύκη (Pinus radiata), η οποία 10 έως 15 χρόνια μετά τη φύτευση ξηράθηκε σε μεγάλη έκταση, κυπαρίσσι της αριζόνας (Cupressus arizonica), κέδρο (Cedrus atlantica και Cedrus libani), ή ειδών από άλλες περιοχές της Ελλάδος που δεν εμφανίζονται με φυσικό τρόπο στην περιοχή, όπως είναι η μαύρη πεύκη (Pinus nigra) κ.α. (στοιχεία από το αρχείο της Δασικής Υπηρεσίας). Πώς λοιπόν από τη μια ισχυρίζεστε ότι τα δάση έχουν τα χαρακτηριστικά των αρχέγονων δασών και ταυτόχρονα δεν σας προβληματίζουν οι δραστικές επεμβάσεις στα οικοσυστήματα της περιοχής που έχουν συμβεί κατά το παρελθόν; Αλήθεια, έχετε υπολογίσει την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων της περιοχής από την πρακτική αυτή; Έχετε υπολογίσει την απώλεια του εδάφους από την κατασκευή των βαθμίδων που έγιναν σε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα στην περιοχή κατά την ενρητίνωση;
Αναφέρεστε κύριοι στην ανακοίνωσή σας «στην απώλεια παραγωγικών εδαφών τα οποία διαχρονικά και κατά αειφορικό τρόπο στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες». Πιθανόν όμως δεν γνωρίζετε ότι πολλοί επιστήμονες του κλάδου σας αναφέρουν ότι τα εδάφη της περιοχής είναι ανώριμα και υποβαθμισμένα λόγω της προηγούμενης χρήσης τους. Γνωρίζετε ότι στην εγκεκριμένη από το ΥΠΑΑΤ Δασική Διαχειριστική Μελέτη αναφέρεται ότι τα δάση της περιοχής του συμπλέγματος είναι γενικώς υποβαθμισμένα (σελ. 85 της Διαχειριστικής Μελέτης) και ως αιτία αναφέρεται η κακή ποιότητα του εδάφους. Ο χαρακτηρισμός αυτός των δασών βασίζεται στην αξιολόγηση της ποιότητάς τους. Μάλιστα πολλοί ειδικοί του κλάδου σας σε ανύποπτο χρόνο σε σημαντικές εργασίες γράφουν ότι η ανόρθωση των οικοσυστημάτων αυτών προχωρά βαθμιαία και σε αριθμό και έκταση ανάλογα με τη δυνατότητα άρσης των αιτιών που έχουν προκαλέσει την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων αυτών.

Γνωρίζετε, κύριοι της Δασολογικής Εταιρίας, ότι σύμφωνα με μελέτη του Ομότιμου εδώ και χρόνια Καθηγητού της Δασοκομίας της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, τα δάση της περιοχής υπέστησαν κακοποίηση κατά τη διάρκεια της κατοχής και αμέσως μετά από αυτή, γιατί αποτέλεσαν την μοναδική πηγή θερμικής ενέργειας (καυσόξυλα-κάρβουνα) με αποτέλεσμα να μετατραπούν σε αρκετές περιπτώσεις σε πρινώνες; Πώς λοιπόν ισχυρίζεστε ότι τα δάση της περιοχής είναι παραγωγικά και στηρίζουν την τοπική οικονομία, όταν μάλιστα υπάρχουν και αεροφωτογραφίες που τεκμηριώνουν τα παραπάνω. Έχετε κάνει φωτοερμηνεία για να δείτε την κατάσταση των δασών;

Γνωρίζετε, κύριοι, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της εγκεκριμένης Δασικής Διαχειριστικής Μελέτης της Δασικής Υπηρεσίας φαίνεται ότι από το σύνολο του Δασικού Συμπλέγματος της Αρναίας στο οποίο υπάγεται και το δάσος στις Σκουρίες, υλοτομούνται ετησίως 55.000 κ.μ. ξυλώδους όγκου δρυός, οξιάς κά. Από την ποσότητα αυτή ποσοστό 20% είναι ξυλεία κατασκευαστική ενώ το υπόλοιπο είναι καυσόξυλα. Η ετήσια παραγωγή σε καυσόξυλα κατά μέσο όρο από το σύμπλεγμα ανέρχεται σε 48.000 χωρικά μέτρα, ενώ οι ετήσιες ανάγκες των κατοίκων (6.520 οικογένειες) ανέρχονται σε 51.246 χωρικά, σύμφωνα με στοιχεία της Δασικής Υπηρεσίας, δηλαδή δεν καλύπτονται ούτε καν τις ατομικές ανάγκες των κατοίκων. Η διαφορά μεταξύ του παραγόμενου καυσόξυλου και αυτού των ατομικών αναγκών συμπληρώνεται από το σύμπλεγμα των δασών του Χολομώντα. Μπορείτε να μας πληροφορήσετε πόση είναι η αξία των παραγόμενων δασικών προϊόντων της περιοχής όλου του δασικού συμπλέγματος της περιοχής και ποια είναι η εισφορά του στην τοπική κοινωνία. Αν δεν διαθέτετε στοιχεία μπορείτε να τα αντλήσετε από την εγκεκριμένη Διαχειριστική Μελέτη.

Γνωρίζετε κύριοι ποια είναι η εισφορά των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στις περιοχές Σρατωνίου, Ολυμπιάδας, Νεωχωρίου, Παλαιοχωρίου, Σταυρού, Μεγάλης Παναγιάς, Γοματίου και Στανού; Μήπως μπορείτε να μας πείτε πόσες είναι οι γεωργικές εκτάσεις των περιοχών που αναφέρονται παραπάνω; Αν όχι, μπορείτε να συμβουλευτείτε τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας και του ΥΠΑΑΤ. Με βάση λοιπόν τα στοιχεία της εγκεκριμένης Δασικής Διαχειριστικής Μελέτης της περιοχής της Αρναίας Χαλκιδικής, αναφέρουμε ότι, από όλη την έκταση του δασικού συμπλέγματος έχουν παραχωρηθεί κατά κυριότητα αλλά και κατά τη χρήση, από το έτος 1929 έως σήμερα, δασικές εκτάσεις 41.150 στρεμμάτων για γεωργοδενδροκομική καλλιέργεια. Οι παραχωρήσεις αυτές έγιναν με 3148 παραχωρητήρια. Στις εκτάσεις αυτές απαγορεύεται η αλλαγή της χρήσης τους με βάση τα παραχωρητήρια, γεγονός που πολλές φορές δεν τηρείται. Από τις παραπάνω αναφερόμενες εκτάσεις, οι περισσότερες ανήκουν στη κοινότητα Γοματίου (11047 στρ.). Από τα παραπάνω στοιχεία καθώς και από τα στοιχεία που συγκεντρώνουν οι αντίστοιχες Γεωργικές Υπηρεσίες της περιοχής, φαίνεται ότι η γεωργική παραγωγή και δραστηριότητα στη περιοχή είναι πολύ περιορισμένη.

Όσον αφορά τη ρύπανση των εδαφών που ισχυρίζεστε ότι θα προκληθεί, σας γνωρίζουμε ότι στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων προβλέπεται η λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων και στρατηγικών που περιορίζουν τον κίνδυνο της διασποράς των ρύπων στο περιβάλλον και κατά συνέπεια περιορίζουν τον κίνδυνο ρύπανσης.

Δεν γνωρίζετε όμως ότι σε περιπτώσεις ρύπανσης των εδαφών από τη προηγούμενη μεταλλευτική δραστηριότητα ή δημιουργίας νέας ρύπανσης των εδαφών επιβάλλεται εφαρμογή μεθόδων εξυγίανσης. Τώρα, για το εάν αυτά είναι επί χάρτου ή όχι, καλό θα είναι να ενημερώνεστε από επιστημονικές ανακοινώσεις που αφορούν στην αποκατάσταση των περιοχών που διαταράσσονται. Οι αποκαταστάσεις δε γίνονται πάντοτε μέσα στα πλαίσια των ευρύτερων περιβαλλοντικών ρυθμίσεων.

Σε ό,τι αφορά στα υπόλοιπα που ανακριβώς ισχυρίζεστε, σας παραπέμπουμε στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στις γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων τις Πολιτείας.

Επιφυλασσόμαστε για την άσκηση κάθε νομίμου δικαιώματός μας σχετικά με την εκ μέρους σας αναφορά σε αναληθή στοιχεία με σκοπό την παρεμπόδιση άσκησης της νόμιμης δραστηριότητάς μας, η οποία σημειωτέον, έχει τύχει όλων των απαραίτητων εγκρίσεων των αρμόδιων Υπηρεσιών, και κυρίως προς αποκατάσταση της αλήθειας