Η θαυμαστή διάσωση του χωριού από καταστροφή
Η μνήμη των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων τιμήθηκε και φέτος στο Γομάτι του Δήμου Αριστοτέλη, στη Χαλκιδική. Το πρωί του Σαββάτου τελέσθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Μητροπολίτη Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου Θεόκλητου.
Στο χωριό υπήρχε μετόχι της Μονής Ξηροποτάμου. Η κτηματική περιουσία του μετοχίου απαλλοτριώθηκε και παραμένει μόνον ο ναός προς τιμήν των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, που υπάγεται στην ενορία Γοματίου. Η εορτή των αγίων Τεσσαράκοντα είναι και η κυρία εορτή της ενορίας.
Τη Θεία Λειτουργία παρακολούθησαν οι βουλευτές Χαλκιδικής, Κατερίνα Ιγγλέζη και Γιώργος Βαγιωνάς, ο Δήμαρχος Αριστοτέλη Γιώργος Ζουμπάς, ο Αντιδήμαρχος και υποψήφιος Δήμαρχος Αργύρης Τσακνής, ο Περιφερειακός Σύμβουλος και υποψήφιος Δήμαρχος Αριστοτέλη, Στέλιος Βαλιάνος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος, Δημήτρης Τζηρίτης και πλήθος κόσμου.
Αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία παρατέθηκε τράπεζα (κουρμπάνι) σε όλους τους προσκυνητές, την οποία ευλόγησε νωρίτερα ο Μητροπολίτης.
Σύμφωνα με Αγιορείτικη Μαρτυρία που συμπεριλαμβάνεται στην τριμηνιαία έκδοση της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου και καταγράφηκε από τον Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού Αρχιμ. Χρυσόστομο Μαϊδώνη, οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες συνδέονται με μία θαυμαστή διάσωση του χωριού από βέβαιη καταστροφή, η οποία διασώζεται στην προφορική παράδοση των κατοίκων.
Βρισκόμαστε στα 1905, όταν Τούρκοι στρατιώτες ήλθαν απεσταλμένοι από τον Μαντέμ Αγά της Στρατονίκης να πάρουν άνδρες για τα μεταλλεία.
Ως γνωστόν τότε όλα τα χωριά της Βορείου Χαλκιδικής (Μαντεμοχώρια), ήσαν υποχρεωμένα να στέλνουν άνδρες στα μεταλλεία. Οι κάτοικοι όμως του Γοματίου αντέδρασαν βίαια στην στρατολόγηση εργατών και σκότωσαν τους Τούρκους στρατιώτες.
Αυτό όμως εξώργισε τους Τούρκους και ο Σουλτάνος διέταξε να καεί το χωριό και να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι κάτοικοι.
Ξεκίνησε λοιπόν σώμα στρατού από την Θεσσαλονίκη με κατεύθυνση το Γομάτι και σκοπό να εκτελέσουν τα διαταχθέντα. Μόλις όμως έφθασαν κοντά στο χωριό, όπου ευρίσκεται ο ναός των αγίων Τεσσαράκοντα, συνέβη κάτι το θαυμαστό.
Ο επικεφαλής αξιωματικός λυπήθηκε τον κόσμο και άλλαξε γνώμη:
—Γιατί να τους τιμωρήσω με τέτοιο σκληρό τρόπο;
Έφθασε στην πλατεία του χωριού και εκεί συγκέντρωσε όλους τους Χριστιανούς, οι οποίοι τρομοκρατημένοι περίμεναν την δίκαιη τιμωρία τους.
Τότε ο Τούρκος αξιωματικός ρώτησε:
—Δεν μου λέτε, τι άγιος είναι η εκκλησία που είναι έξω από το χωριό σας;
—Άγιοι Σαράντα, απάντησαν οι κάτοικοι.
—Αλήθεια; Είναι άγιοι Σαράντα; Ξέρετε πώς με λένε έμενα; Με λένε Σαράντο. Ας είμαι Τούρκος. Κατάγομαι από την Σεβάστεια της Μικράς Ασίας, όπου μαρτύρησαν οι άγιοι Σαράντα. Η μητέρα μου έκανε παιδιά, άλλα κανένα δεν ζούσε. Μια χριστιανή είπε στη μάνα μου να με τάξη στους Αγίους Σαράντα. Εκεί στη Σεβάστεια κατοικούσαν Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι. Εγώ είμαι το παιδί που έταξε η μάνα μου στους αγίους Σαράντα και ζω και έχω και το όνομά τους. Ε, οι άγιοι Σαράντα που έσωσαν εμένα, έσωσαν και σας. Γιατί μόλις έφθασα μπροστά στο εκκλησάκι τους άλλαξα γνώμη. Εμπρός, συνέχισε, πάμε όλοι μαζί να τους ευχαριστήσουμε.
Όλοι μαζί γεμάτοι ευγνωμοσύνη και εμπρός ο Τούρκος κατευθύνθηκαν στο μετόχι των αγίων Σαράντα. Τότε ο Τούρκος γονάτισε μπροστά στην εικόνα των αγίων και γεμάτος συγκίνηση έβγαλε μια χρυσή λίρα και την κρέμασε στην εικόνα.
[ΠΗΓΗ: https://www.halkidikifocus.gr/, του Χρήστου Πέτρου, 10/3/2019]