Πανάρχαια έθιμα αναβιώνουν ανήμερα τα Θεοφάνια σε όλη τη βόρεια Ελλάδα. Αμέσως μετά τον καθαγιασμό των υδάτων κάτοικοι από τον Έβρο ως την Καστοριά προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανή τη λαϊκή παράδοση. Στα χωριά του Έβρου οι ιερείς ανήμερα τα Φώτα, αμέσως μετά τη ρίψη του Σταυρού στο νερό, ραντίζουν με αγιασμό τα σπίτια για να φύγουν οι καλικάντζαροι.

Την ίδια μέρα οι κάτοικοι του Έβρου μαγειρεύουν την Μπάμπω. Πρόκειται για φαγητό που παρασκευάζεται από παχύ έντερο γουρουνιών γεμισμένο με ψιλοκομμένο κρέας, πράσο, ρύζι και μυρωδικά. Πανάρχαια έθιμα αναβιώνουν σήμερα από τον Έβρο ως την Καστοριά που αποτελεί καθιερωμένο φαγητό των Φώτων στα περισσότερα χωριά του ακριτικού νομού.

Στην Καλή Βρύση Δράμας αναβιώνει το έθιμο Μπαμπούγερα. Μικροί και μεγάλοι κάτοικοι του χωριού μεταμφιέζονται φορώντας μάσκες από δέρματα ζώων που έχουν τη μορφή τράγου. Ξεχύνονται στους δρόμους και τραγουδούν, ενώ προκαλούν αναστάτωση με εκκωφαντικούς ήχους από κουδούνια, που κρεμούν στη μέση τους. ΣτηΓαλάτιστα Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο της Καμήλας και της Νύφης. Το έθιμο έχει ης ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και βασίζεται στην αρπαγή της πεντάμορφης Μανιώς από τον αγά του χωριού. Τα παλικάρια του χωριού πήραν πίσω την κοπέλα, αφού σοφίστηκαν το τέχνασμα της Καμήλας, κάτι παρόμοιο με τον Δούρειο Ίππο.

Στο Παλαιόκαστρο Χαλκιδικής η νεολαία αναβιώνει το δρώμενο των Φωτάρων ανήμερα τα Θεοφάνια. Το έθιμο αρχίζει παραμονή των Φώτων από μια ομάδα καλανδιστών, που εκλέγει τον βασιλιά της. Όλοι μαζί πηγαίνουν στην εκκλησία του χωριού, όπου ο βασιλιάς κάνει μετάνοιες μπροστά στην εικόνα του αγίου Αθανασίου. Αμέσως μετά χτυπά η καμπάνα και η ομάδα ψάλλει τα κάλαντα σε όλο το χωριό. Των Φώτων ο «βασιλιάς» και οι «Φωτάροι», κρατώντας μεγάλα ξύλινα σπαθιά, χορεύουν στην πλατεία του χωριού.

Στην Καστοριά αναβιώνουν τα Ραγκουτσάρια. Οι συμμετέχοντες μεταμφιέζονται σε ζώα ή οι άνδρες μεταμφιέζονταν σε γυναίκες και οι γυναίκες σε άνδρες. Αμέσως μετά τον αγιασμό των υδάτων τα Ραγκουτσάρια ξεχύνονται κατά μπουλούκια στις γειτονιές της Καστοριάς, τραγουδώντας και χορεύοντας.

[ΠΗΓΗ: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, του Θάνου Χερχελετζή, 06/01/2017]