Τέσσερις εργάτες δολοφονήθηκαν και η κυβέρνηση έστειλε στρατό και πλοία για να καταστείλει την απεργία…

Ξημερώματα 8ης Απριλίου 1896. Στα μεταλλεία του Λαυρίου 1.800 εργάτες ανέβηκαν από το μεταλλευτικό φρέαρ – βάθους 182 μέτρων όπου δούλευαν, έκλεισαν όλες τις εισόδους, περικύκλωσαν τον χώρο και κήρυξαν απεργία.

Διεκδικούσαν από τον Ιταλό εργοδότη τους, τον αδίστακτο Σερπιέρι, το αυτονόητο:

Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και έγκαιρη μεταφορά τους στο νοσοκομείο όταν τραυματίζονταν για να μην πεθαίνουν στο δρόμο. Αύξηση του μισθού τους και κατάργηση των λεγόμενων εργολάβων. Οι  εργολάβοι ήταν μεσάζοντες που έπαιρναν το έργο μιας στοάς από τη διεύθυνση της εταιρείας και φρόντιζαν να βάζουν τους εργάτες να δουλεύουν για λογαριασμό τους.

Η εταιρεία τους έδινε και το μεροκάματο των εργατών, αλλά εκείνοι έδιναν ψίχουλα στους μεταλλωρύχους….

[Ο Ιταλός διευθυντής των μεταλλείων του Λαυρίου Σερπιέρι…]

Η δολοφονία δύο εργατών

Οι απεργοί  θέλησαν από την πρώτη στιγμή να διαπραγματευτούν ειρηνικά τα αιτήματα τους με τη διεύθυνση. Όταν όμως πλησίασαν τα γραφεία της εταιρείας δέχτηκαν πυροβολισμούς από τους φύλακες. Εξαγριωμένοι οι εργάτες άρχισαν να  τους λιθοβολούν.

Τα ορυχεία του Λαυρίου μετατράπηκαν σε πεδίο μάχης, ώσπου δύο εργάτες σκοτώθηκαν από τους φύλακες. Οργισμένοι οι μεταλλωρύχοι μπροστά στη θέα των δολοφονημένων συναδέλφων τους,  όρμηξαν και έσπασαν τα γραφεία, έσκισαν τα έγγραφα και έβαλαν φωτιά στο κτίριο με δυναμίτες, με αποτέλεσμα να εξοντωθούν όλοι οι φύλακες εκτός από έναν. Ο Σερπιέρι που κρυβόταν στην πολυτελή βίλα του, λίγα μέτρα πιο μακριά από τα μεταλλεία, φυγαδεύτηκε και σώθηκε την τελευταία στιγμή, μεταμφιεσμένος σε παπά….

Η αιματηρή καταστολή της απεργίας

Τις επόμενες μέρες έφτασαν ενισχύσεις της αστυνομίας για να υπερασπιστούν τα συμφέροντα του Ιταλού επιχειρηματία.  Οι απεργοί όμως δεν έκαναν πίσω. Τότε η κυβέρνηση έστειλε στρατό για να καταστείλει την απεργία και ένα πολεμικό πλοίο για να τους τρομοκρατήσει!

Στις νέες συμπλοκές που ακολούθησαν σκοτώθηκαν άλλοι δύο εργάτες, τραυματίστηκαν πολλοί, ενώ συνελήφθησαν και δικάστηκαν δεκαπέντε απεργοί. Υπήρχαν εντάλματα για άλλους δέκα, αλλά πρόλαβαν και έφυγαν. Έτσι στις 21 Απριλίου, μετά από 14 μέρες έληξε βίαια η απεργία. Το μόνο που πέτυχαν οι εργάτες ήταν μια μικρή αύξηση του μεροκάματου από 2.5 δραχμές σε 3.5 ενώ όλα τα υπόλοιπα αιτήματα ξεχάστηκαν από την εργοδοσία.

Μετά την απεργία, εγκαταστάθηκε μόνιμα στα μεταλλεία του Λαυρίου  στρατιωτικό σώμα, προκειμένου να αποτρέψει τους εργάτες από νέες εξεγέρσεις. Οι εργάτες δούλευαν κάτω από  καθεστώς στρατιωτικής τρομοκρατίας. Παρόλα αυτά ο Σερπιέρι αντιλήφθηκε ότι το εργατικό δυναμικό είχε πλέον απαιτήσεις και η ηρεμία στην τάξη των μεταλλωρύχων πολύ εύκολα μπορούσε να ανατραπεί….

[ΠΗΓΗ: https://infonewstime.wordpress.com, από mixanitouxronou.gr, 8/4/2019]

Διαβάζω με έκπληξη μια ανάρτηση του ομότιμου στο Παρατηρητήριο, όπου σχολιάζει την άποψη πως η Ακρόπολη και ο Παρθενώνας δεν θα υπήρχαν χωρίς τα μεταλλεία του Λαυρίου… Το επιχείρημά του για τα μεταλλεία Κασσάνδρας είναι πως «σιγά μη δούμε την φορολόγηση των κερδών της Χαλκιδικής». Δηλαδή; Τι εννοεί ο ποιητής; Θα το κρύψουν; Δεν θα το αποδώσουν τσαμπουκά; Δεν μπορεί να το εισπράξει το κράτος; Δεν θα υπάρχει κέρδος;

«[…] Τότε λοιπόν, στα αρχαία χρόνια, ότι και όσο μέταλλο παραγόταν πήγαινε κατευθείαν στο δημόσιο ταμείο -για το χτίσιμο του Παρθενώνα και για τις εκστρατείες, των Αθηναίων ή του Μεγαλέξανδρου. Τώρα, ναι μεν οι μεταλλωρύχοι δεν είναι δούλοι, όμως τα λειτουργικά έξοδα δεν τα βάζει το κράτος των Αθηνών ή των Μακεδόνων, αλλά τα ξένα αφεντικά. Και δεν τα βάζουν αυτοί για να χτίζουμε εμείς Παρθενώνες ή για να κάνουμε εκστρατείες, αλλά για να αυγατίσουν για χάρη τους. Στην καλύτερη περίπτωση λοιπόν, αν είναι να κτιστεί κάποιος καινούργιος Παρθενώνας αυτός θα γίνει μάλλον στο Βανκούβερ, και η όποια εκστρατεία γίνει θα είναι από τα ξένα αφεντικά για νέα μεταλλευτικά πεδία σ” άλλη γη σ” άλλα μέρη. Με τις λίγες θέσεις εργασίες και τις τρίχες κατσαρές της δήθεν φορολόγησης επί των κερδών (σιγά μην τη δούμε) των ξένων αφεντικών, Παρθενώνες δεν κτίζονται και σιγά μην ζωντανέψει ο βασιλιάς Αλέξανδρος.»

Για τις «λίγες θέσεις εργασίας» δες τα ανούμερα…. Για το «Παρθενώνες δεν κτίζονται», το συζητάμε…. Όσο γι’ αυτό το «ξένα αφεντικά», σιγά ρε Σαράντη… Έγινες κι εσύ σούπερ-«αριστερός» και  λαϊκίζεις; Κρίμα… Πανεπιστημιακός άνθρωπος…

Από την αρχαιότητα η εξορυκτική δραστηριότητα στα μεταλλεία, ορυχεία και λατομεία είχε πάντα σημαντική θέση στην οικονομική ζωή της Ελλάδας.

Η αρχαία Αθήνα χρησιμοποίησε τον άργυρο από τα μεταλλεία του Λαυρίου και τα μάρμαρα της Πεντέλης για να χτίσει τον Παρθενώνα. Παρομοίως και ο Μέγας Αλέξανδρος στηρίχθηκε στον χρυσό του Παγγαίου και της Χαλκιδικής για να χρηματοδοτήσει την εκστρατεία του κατά των Περσών. Η δυνατότητα κοπής χρυσών νομισμάτων και όχι μόνο αργυρών, όπως ήταν συνηθισμένο για εκείνη την εποχή, έδωσε την ώθηση για να επεκταθεί και να επικρατήσει το Μακεδονικό Βασίλειο έναντι των υπολοίπων πόλεων – κρατών της εποχής.

Στα νεότερα χρόνια, τα μεταλλεία του Λαυρίου και τα μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική αποτέλεσαν τους πρώτους βιομηχανικούς χώρους της Ελλάδας. Τα μικτά θειούχα κοιτάσματα της ΒΑ Χαλκιδικής (Στρατώνι, Ολυμπιάδα), η σμύριδα στην Νάξο, τα σιδηρομεταλλεύματα στην Σέριφο και στην Θάσο, τα αργυρομεταλλεύματα και η βαρυτίνη στη Μύκονο, ο λευκόλιθος στο Μαντούδι, και ο χρωμίτης και ο αμίαντος στην Κοζάνη αποτέλεσαν σημαντική πηγή εισοδημάτων για την χώρα για πολλές δεκαετίες, αλλά και αφορμή σημαντικών κοινωνικών αλλαγών.

Το 1946 ιδρύθηκε η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το 1989 λειτούργησε και το Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Στις δεκαετίες 70 και ’80 η εξορυκτική δραστηριότητα προσέφερε περίπου το 10% του ΑΕΠ. Σήμερα, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες Ευρωπαϊκές χώρες που παράγουν βωξίτη, σιδηρονικελιούχα μεταλλεύματα, μικτά θειούχα μεταλλεύματα, λευκόλιθο, μπεντονίτη, ελαφρόπετρα (θηραϊκή γη), μάρμαρα και άλλα μεταλλικά και μη μεταλλικά (βιομηχανικά) ορυκτά. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το 56% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην Ελλάδα προέρχεται από την καύση λιγνίτη, ο οποίος εξορύσσεται σε λιγνιτωρυχεία της Βορείου Ελλάδας και της Πελοποννήσου. Η σπουδαιότητα της μεταλλευτικής πιστοποιείται και από το γεγονός ότι οι πάσης φύσεως δραστηριότητες αυτές, είτε επιφανειακές (λατομεία), είτε υπόγειες (ορυχεία), διέπονται από τον Μεταλλευτικό Κώδικα, που αποτελεί ένα ξεχωριστό είδος Δικαίου, το λεγόμενο Μεταλλευτικό Δίκαιο.

Ανθρώπινα επιτεύγματα ανά τους αιώνες οφείλονται στην ύπαρξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας, γεγονός που αποδεικνύει την αναγκαιότητα της μεταλλευτικής ανάπτυξης για την οικονομική και πολιτιστική άνθιση μιας χώρας.

[ΠΗΓΗ: Μεταλλευτικά Νέα, Μάιος-Ιούνιος 2014, άρθρο της Χρύσας Στύλου]

Η Αγία Βαρβάρα γιορτάζεται στην Ευρώπη ως προστάτιδα των εργαζομένων στα Μεταλλεία και Ορυχεία από το μεσαίωνα. Στην Ελλάδα η γιορτή της προστάτιδας των Ορυχείων ξεκίνησε από τα μεταλλεία Λαυρίου στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ως Προστάτιδα του Πυροβολικού καθιερώθηκε το 1828 όπου και αναφέρεται η πρώτη σχετική τελετή με δοξολογία και παράθεση στη συνέχεια γεύματος όπου έλαβαν μέρος αξιωματικοί και οπλίτες πυρβολητές.

Ας δούμε τον βίο της Μεγαλομάρτυρος και Παρθενομάρτυρος.

Η Αγία Βαρβάρα ήταν το μοναδικό παιδί του πλούσιου Έλληνα ειδωλολάτρη Διόσκουρου, Σατράπη της Νικομήδειας και γεννήθηκε στην Ηλιούπολη της Συρίας το 218 μ.Χ. Παρόλο ότι ανατράφηκε σε φανατικά ειδωλολατρικό περιβάλλον, η Αγία φωτίστηκε από την αλήθεια του Θείου Λόγου, μέσω του Ωριγένη και του Βαλεντινιανού, και ασπάστηκε το Χριστιανισμό σε νεαρή ηλικία. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την οργή του πατέρα της. Γνωρίζουμε από το βίο της Αγ. Βαρβάρας ότι προσπαθώντας να ξεφύγει από τον ειδωλολάτρη πατέρα της που ήθελε να τη σκοτώσει, ένας βράχος άνοιξε κατά τρόπο θαυμαστό και κρύφτηκε μέσα. Γι’ αυτό οι ανθρακωρύχοι όλου του κόσμου την θεωρούν προστάτριά τους.

Η Αγία Μεγαλομάρτυρας Βαρβάρα πέθανε για το Χριστό από το χέρι του ίδιου της του πατέρα, ο οποίος την αποκεφάλισε επειδή ομολόγησε την Αγ. Τριάδα. Ο πατέρας της όταν διέταξε να χτιστεί για αυτή ένα λουτρό, ούτως ώστε να μην χρειάζεται να χρησιμοποιεί τα δημόσια λουτρά, και ενώ το σχέδιο για το λουτρό προέβλεπε αρχικά δύο παράθυρα, η Βαρβάρα εγκατέστησε άλλο ένα για να τιμήσει την Αγία Τριάδα εκμυστηρευόμενη τον λόγο στον πατέρα της. Τότε ο πατέρας της, βλέποντας αυτή την αλλαγή, έγινε έξαλλος και διέταξε να την παραδώσουν στον Ρωμαίο Έπαρχο Μαρκιανό, σε εποχές διωγμού των Χριστιανών. Ο Έπαρχος θαυμάζοντας την ομορφιά της προσπάθησε στην αρχή να την μεταπείσει, βλέποντας όμως ότι εκείνη ήταν ανένδοτη την υπέβαλε σε μαρτύρια, περισσότερο για να την σώσει από την οργή του πατέρα της που ήθελε να φονευθεί. Τελικά ο Έπαρχος διέταξε τον αποκεφαλισμό της, και όρισε την ποινή να εκτελέσει ο ίδιος ο πατέρας της που ήταν και επιθυμία του. Σύμφωνα με τον βιογράφο αυτής Συμεών ο ίδιος ο πατέρας της την αποκεφάλισε ως “πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελείωσιν δέχεται“. Την στιγμή όμως που είχε αποτελειώσει το έγκλημά του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό κατά θεία δίκη. Κατ’ άλλη εκδοχή κεραυνός σκότωσε και τον Μαρκιανό.

Αυτοί οι κεραυνοί έκαναν τους πυροβολητές και τους πυροτεχνουργούς να τη θεωρούν προστάτιδά τους. Παρότι τα λείψανα της βρίσκονται από το 1909 (επειδή για εννιά αιώνες βρίσκονταν στον Αγ. Μάρκο στη Βενετία, όπου τα είχαν φέρει από την Κωνσταντινούπολη) στη Μονή Σαν Τζιοβάνι ντιν Τορτσέλο, κοντά στη Βενετία, η λατρεία της είναι έντονη σε περιοχές με ανθρακωρυχεία: Σαξωνία, Σιλέτζια, Βοημία, Λορένα, Τιρόλ, Βάλεα Ζίουλουι και Τιργκου Οκνα-Ρουμανία, όπου βρίσκεται ένας μοναδικός ναός πολλά μέτρα κάτω από τη γη και που την έφτιαξαν ανθρακωρύχοι σκάβοντας σ’ ένα αλατωρυχείο.

Στη Ορθόδοξη εικονογραφία ζωγραφίζεται πολλές φορές μ’ ένα ποτήρι στο χέρι όντας προστάτιδα ενάντια στο αιφνίδιο θάνατο και μη θέλοντας να στερηθούν οι ετοιμοθάνατοι την θεία κοινωνία. Συχνά τη συναντούμε κοντά σ΄ έναν πύργο (με τρία παράθυρα) ή κρατώντας ένα βιβλίο (για τους ετοιμοθάνατους) ή ένα κλαδί φοίνικα.

Το έθιμο της «Βαρβάρας»

Κατά την παράδοση η Αγία Βαρβάρα είναι προστάτιδα και των παιδιών και τα φυλάει από τις κακές παιδικές αρρώστιες, όπως την ευλογιά και άλλες. Για να την “γλυκάνουν” σε πολλά μέρη του τόπου μας την ημέρα της γιορτής της προσέφεραν μελόπιτες ή κολυβόζουμο, που στην Θράκη τόλεγαν “Βαρβάρα”. Το έθιμο πανάρχαιο και θυμίζει την πανσπερμία. Στους Χριστιανούς η παρασκευή της “Βαρβάρας” καθιερώθηκε από το εξής περιστατικό, όπως το έχει καταγράψει η θρησκευτική παράδοση.

Ο σατανικός νους του Διόσκουρου, είχε συλλάβει ένα σατανικό και αποτρόπαιο σχέδιο για την εξόντωση των Χριστιανών της περιοχής του. Κάλεσε όλους τους αρτοποιούς της περιοχής του και τους έδωσε εντολή να βάλουν δηλητήριο στο ψωμί που θα παρασκεύαζαν και οι πωλητές τροφίμων στα τρόφιμα που θα πωλούσαν.

Το μυστικό αυτό το έμαθε η κόρη του η Βαρβάρα, και ειδοποίησε τους χριστιανούς να μην αγοράσουν ψωμί και τρόφιμα, και να πορευτούν με τα υπολείμματα που είχαν στα σπίτια τους. Έτσι κάθε Χριστιανική οικογένεια μαγείρεψε ότι πρόχειρο της βρέθηκε στο σπίτι. Επειδή όμως τα τρόφιμα που τους είχαν απομείνει ήταν πολύ λίγα και κάθε είδος από μόνο του δεν έφτανε για μια σωστή μαγειριά, έβαλαν στην κατσαρόλα λίγο από όλα. Δηλαδή, λίγο στάρι, μερικά φασόλια, κουκιά, σταφίδες και ότι άλλο σχετικό είχαν, κι όλα μαζί τα μαγείρεψαν. Έτσι χάρη στη Βαρβάρα σώθηκαν και από τότε σε ανάμνηση αυτού του περιστατικού καθιερώθηκε στη γιορτή της να μαγειρεύουν το παρασκεύασμα αυτό που είναι γλυκό και φαγητό μαζί και λέγεται

Στη Θράκη χρησιμοποιούν εννέα είδη για την παρασκευή της Βαρβάρας: σιτάρι, μύγδαλα, καρύδια, ρόδια, σταφίδες, κανέλα, σουσάμι, ταχίνι και φρούτα ψιλοκομμένα, κυρίως μήλα σκληρά. Στην περιοχή της Μακράς Γέφυρας και της Αδριανούπολης για γούρι έριχναν μέσα 3 έως 4 κουκιά και όποιος τα έβρισκε θεωρούταν… καλότυχος.

[ΠΗΓΕΣ: http://www.thrakiki.gr, http://orthodoxigynaika.blogspot.gr]