«Και αν κάποιοι πίστευαν πως ακόμη υπάρχει ελπίδα, σίγουρα την Πέμπτη 16/6/2016, την έχασαν μετά από την ομιλία του πρωθυπουργού στο Μουσείο της Ακρόπολης περί “δίκαιης ανάπτυξης”»!
Η θεωρία μας λέει πως οικονομική κρίση είναι το φαινόμενο κατά το οποίο μια οικονομία χαρακτηρίζεται από μια διαρκή και αισθητή μείωση της οικονομικής της δραστηριότητας. Με τον όρο «οικονομική δραστηριότητα» εννοούμε συνοπτικά όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας (απασχόληση, εθνικό προϊόν, επενδύσεις, κ.λπ.). Να σημειώσουμε πως ο βασικότερος δείκτης οικονομικής δραστηριότητας είναι οι επενδύσεις, οι οποίες, όταν αυξομειώνονται, συμπαρασύρουν μαζί τους και όλα τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη.
Η οικονομική κρίση αποτελεί τη μία από τις δύο φάσεις των οικονομικών διακυμάνσεων και συγκεκριμένα τη φάση της καθόδου, όταν δηλαδή η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται σε μια συνεχή συρρίκνωση. Οι οικονομικές διακυμάνσεις ονομάζονται και κυκλικές διακυμάνσεις ή οικονομικοί κύκλοι. Οι Βρετανοί χρησιμοποιούν τον όρο «business cycles», ακριβώς για να τονίσουν την ιδιαίτερη βαρύτητα των επενδύσεων στην εξέλιξη του οικονομικού κύκλου. Από στατιστικές παρατηρήσεις πολλών χρόνων διαπιστώθηκε ότι οι οικονομικοί κύκλοι διαρκούν περίπου από 7 έως 11 χρόνια («Economic and Financial Affairs: Economic crisis inEurope: Causes, consequences and responses». European Economy, Brussels. Pp.1-87, Tab. Graph. Bibliogr, 2009).
Ωραία… Εδώ, στην χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, διανύουμε αισίως τον 7ο χρόνο κρίσης και –προσωπικά τουλάχιστον– δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία της κυβέρνησης για το άμεσο μέλλον, ούτε βλέπω στον ορίζοντα κάποια ευοίωνα σημάδια ανάκαμψης. Αντιθέτως, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται κατά γενική ομολογία νέο κύμα «λουκέτων» σε επιχειρήσεις που κρατιούνται μέχρι σήμερα από τις τράπεζες στη ζωή με ένα σύστημα «τεχνητής υποστήριξης», το οποίο συνίσταται σε συνεχείς αναδιαρθρώσεις δανείων και άλλων οικονομικών υποχρεώσεων. Αυτό σημαίνει πως οι αντοχές επιχειρήσεων αλλά και τραπεζικού συστήματος θα δοκιμαστούν στα όριά τους και οι προειδοποιήσεις εκ μέρους των τραπεζών είναι σαφείς: Μέχρι το τέλος του 2016 πρέπει να βάλουμε σε εφαρμογή όλα αυτά τα αναπτυξιακά μέτρα και εργαλεία, που συνεχώς «προαναγγέλλουμε», όπως για παράδειγμα τον περίφημο επενδυτικό νόμο, τον οποίο πολλά τέρμινα περιμέναμε και ελπίζουμε να μην είναι σαν τον προηγούμενο (2011-2013) στον οποίο προκρίθηκαν 1.300 έργα και υλοποιήθηκαν 50, με ρυθμό υπαγωγής 30(!) μήνες για κάθε επενδυτικό φάκελο…
Να μη λέμε όμως μόνο τα άσχημα… Η πρώτη αξιολόγηση τελείωσε και όπως και να το δει κανείς, αυτό από μόνο του αποτελεί επιτυχία. Τώρα, επειδή πολλές φορές έχουμε γίνει στο ίδιο έργο θεατές, δεν κρατάω και μεγάλο καλάθι. Η απλή λογική υπαγορεύει πως η ακολουθία των γεγονότων που θα πρέπει να συμβούν για να βγούμε από το τούνελ, είναι η εξής: Για μερικούς μήνες δεν συμβαίνουν major πολιτικά γεγονότα στην Ελλάδα και η θεσμική μεταρρύθμιση προχωράει χωρίς σκαμπανεβάσματα και διαφωνίες με τους δανειστές. Οι φίλοι μας στις Βρυξέλες βάζουν ένα χέρι και ο κεντρικός τραπεζίτης επαναφέρει το waiver και βάζει στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης τα ελληνικά ομόλογα. Εννοείται πως, παράλληλα, τα capital controls χαλαρώνουν όλο και περισσότερο. Οι αγορές πιάνουν το υπονοούμενο και η εμπιστοσύνη αποκαθίσταται. Από εδώ και πέρα αφήστε την φαντασία σας να δουλέψει. Οι πιθανότητες για την ανάκαμψη της οικονομίας αυξάνονται εκθετικά και όλα μπορούν να συμβούν, ακόμη και το θαύμα…
Και τώρα η κρίσιμη ερώτηση: Μπορούν να γίνουν όλα αυτά με το παρόν πολιτικό προσωπικό; Μην απαντάτε, ρητορική ήταν η ερώτηση…
Και αν κάποιοι πίστευαν πως ακόμη υπάρχει ελπίδα, σίγουρα την Πέμπτη 16/6/2016, την έχασαν μετά από την ομιλία του πρωθυπουργού στο Μουσείο της Ακρόπολης περί «δίκαιης ανάπτυξης»! Συγχαρητήρια σε όποιον σύντροφο εφηύρε τον νέο όρο για το μοντέλο που περιέγραψε ο κος Τσίπρας, και τον οποίο θα ακούμε από σήμερα όλο και συχνότερα… Έχει μέσα τη λέξη «ανάπτυξη» που είναι “must” τις μέρες που ζούμε, αλλά και τη λέξη «δίκαια», που έχει έναν αέρα αριστερό, τον οποίο τόσο τον έχει ανάγκη η κυβέρνηση… Ίσως ήταν σημαδιακό που η εκδήλωση για τη «δίκαιη ανάπτυξη», στο Μουσείο της Ακρόπολης προγραμματίστηκε την ημέρα που ψηφίστηκε ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος.
Ο πρωθυπουργός παρουσίασε έναν «προοδευτικό μετασχηματισμό της κοινωνίας» που θα ολοκληρωθεί σε μια πενταετία διαμορφώνοντας το όραμα της «Ελλάδας του 2021». Ο ορισμός της «δίκαιης ανάπτυξης», όπως την αντιλαμβάνεται το κυβερνητικό σχήμα, εμπεριέχει πάμπολλα στοιχεία επιστημονικής αλλά και ηρωικής φαντασίας: βαθιά αντιγραφειοκρατικό δημόσιο τομέα (!), μειωμένα ποσοστά ανεργίας (!) και μεγάλα έργα υποδομών και ενέργειας(!).
Ανάλογη και η δήλωση του πρωθυπουργού: «Για εμάς ανάπτυξη σημαίνει εκ νέου ένταξη της οικονομίας μας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, δημιουργία οικονομίας με παραγωγική εξειδίκευση, επούλωση τραυμάτων του κοινωνικού κράτους, ευρύ φάσμα παραγωγικών δραστηριοτήτων, συνεργατικά σχήματα κοινωνικής οικονομίας, επιχειρηματικότητα που προσανατολίζεται στην παραγωγή βιώσιμων και αξιοπρεπώς αμειβομένων θέσεων εργασίας».
Τι να υποθέσω δηλαδή; Ότι στα μέσα Ιουνίου 2016 η κυβέρνηση καταστάλαξε επιτέλους σε ένα θαυματουργό αναπτυξιακό μοντέλο και θα ξεκινήσει να πειραματίζεται και με αυτό, μήπως και σταματήσει την ελεύθερη πτώση της οικονομίας; Κοίταξε κανείς αν όση ώρα μιλούσε ο πρωθυπουργός είχε σταυρωμένα τα δάκτυλα πίσω από την πλάτη του;