Θεωρούμε σημαντικό να αναδημοσιεύσουμε ένα εξαιρετικό κείμενο του Δόκτωρος Γεωλογίας Κου Νικολάου Αρβανιτίδη, το οποίο βρήκαμε και στην σελίδα της Πρωτοβουλίας Πολιτών Δήμου Αριστοτέλη και στο προσωπικό blog του Κου Αρβανιτίδη.

” Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο όφελος από τις μεταλλευτικές επενδύσεις, όπως αυτή της Χαλκιδικής, είναι η απασχόληση δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση. Μπορεί να προκύπτουν η μια ή άλλη δυνατότητα παραγωγικής οικονομίας και φορολογικών ή άλλων εισφορών για την χώρα, όμως οι σημερινές και αυριανές εργασιακές θέσεις μαζί με την πολλαπλάσια αναπτυξιακή δυναμική που αποκτά η περιοχή, έχουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Αφορούν στην αντιμετώπιση της ανεργίας, προσδίδουν ελπίδα δημιουργίας στους νέους, και καταλήγουν στο οικογενειακό εισόδημα και στη βελτίωση του επιπέδου ζωής. Αξίες, δικαιώματα και προσδοκίες που πρέπει να αποτελούν αυτονόητες έννοιες αλλά απουσιάζουν ολοένα και περισσότερο από την καθημερινή ζωή. Στις «μεταλλευτικές» κοινωνίες της ΒΑ Χαλκιδικής δεν χρειάζεται πλέον να περιμένουν άλλο. Εκεί τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους και οι πολίτες έχουν βρει την λύση, έχουν κάνει τις επιλογές τους, κρατάνε τις εξελίξεις στα χέρια τους και λένε ΝΑΙ στην λειτουργία των μεταλλείων. Γιατί ζουν το αποτέλεσμα και ξέρουν ότι το αύριο θα είναι καλύτερο. Ήδη η μεταλλευτική επένδυση απασχολεί 719 εργαζόμενους, μεταξύ των οποίων 77 επιστήμονες (μηχανικοί, γεωλόγοι, δασολόγοι, αρχαιολόγοι)), 341 ειδικά καταρτισμένοι τεχνίτες, 235 μεταλλωρύχοι και εργάτες επιφανείας και 66 διοικητικοί και οικονομικοί υπάλληλοι. Και το εκπληκτικό είναι ότι το 60% περίπου στο σύνολο των εργαζομένων είναι νεότεροι των 40 χρονών. Ακόμη πιο εντυπωσιακό το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό μεταξύ των επιστημόνων ανέρχεται στο 75%. Ποια λοιπόν υγιώς σκεπτόμενη και προοδευτική κοινωνία μπορεί να αγνοήσει και να ακυρώσει τα δεδομένα αυτά? Τι άλλο μπορεί να συγκριθεί με τον ανθρωπισμό που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα? Τελικά σε αυτή τη χώρα όλα, τα πάντα πρέπει να γίνονται αντίθετα από τη λογική και ανάποδα από την πρακτική που εφαρμόζονται στον υπόλοιπο κόσμο? Και φυσικά πως μπορούν «μακρινοί» πρυτάνεις και καθηγητές, δήμαρχοι, βουλευτές, περιφερειάρχες και άλλοι, να επιδιώκουν την επιστροφή της περιοχής και της χώρας στο αναπτυξιακό τέλμα? Γιατί κανονικά θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, όταν για παράδειγμα οι τελειόφοιτοι γίνονται επαγγελματίες και εργαζόμενοι. Αυτή άλλωστε είναι η κανονική ροή των πραγμάτων. Εκτός και αν πιστέψουμε στα αριστερά κόμματα (αλήθεια αυτά δεν είναι θεωρητικά υπέρ των εργαζομένων) που στην προκείμενη περίπτωση έχουν μπερδέψει όρους και έννοιες, όπως είναι η ιστορική συνθηματολογία περί εργατικής αλληλεγγύης ή το άλλο περί πάλης ενάντια στην αστική τάξη. Τελικά είναι μάλλον δύσκολο να καταλάβει κάποιος με ποιους είναι κάθε φορά. Το σίγουρο είναι ότι η δύναμη των εργαζομένων στην ΒΑ Χαλκιδική μεγαλώνει και επεκτείνεται. Έχουν καταλάβει ότι τα αποκαλούμενα κόμματα των εργαζομένων δεν είναι ούτε θα είναι δίπλα τους αλλά μάλλον απέναντι τους. Γι’ αυτό όταν μετρούν τους φίλους τους αυτά βρίσκονται έξω από τους υπολογισμούς που κάνουν. Και φυσικά οι πολιτικοί σκέφτονται μόνο την πολιτική, ενώ νυν και εκκολαπτόμενοι εξουσιάρχες προτιμούν να αγοράζουν πολιτικό μέλλον. Τουλάχιστον έτσι νομίζουν.”

9. Και πως διασφαλίζεται το ότι θα τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι;

Προβλέπεται ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης του έργου και της ποιότητας του περιβάλλοντος (ατμόσφαιρα, νερά, έδαφος, ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις, ακτινοβολίες, χλωρίδα, πανίδα). Τα στοιχεία θα υποβάλλονται στις αρμόδιες υπηρεσίες και  θα δημοσιοποιούνται και άμεσα στο διαδίκτυο. Ο δήμος θα ενημερώνεται για την πορεία του έργου με ειδική ετήσια έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Επίσης προβλέπεται η σύσταση, με κοινή υπουργική απόφαση, Επιστημονικής Επιτροπής Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων με συμμετοχή και εκπροσώπου του δήμου. Ακόμη, η εταιρεία εξόρυξης είναι υποχρεωμένη να συστήσει εσωτερική Επιστημονική Ομάδα Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων.

Στο άρθρο 6 της απόφασης του ΣτΕ περιγράφεται διεξοδικά ο μηχανισμός εξασφάλισης της τήρησης των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων: «[…]Περαιτέρω, οργανώνεται ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης του έργου και της ποιότητας του περιβάλλοντος με αναλυτική καταγραφή των μεταβλητών που θα καταγράφονται για κάθε υποέργο και για κάθε περιβαλλοντικό μέσο (ατμόσφαιρα, ύδατα επιφανειακά/υπόγεια/θαλάσσια, έδαφος, ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις/ακτινοβολίες, χλωρίδα/πανίδα) και καθορισμό της συχνότητας των μετρήσεων, τα σχετικά δε στοιχεία, πέραν της υποβολής τους στις αρμόδιες υπηρεσίες, δημοσιοποιούνται άμεσα στο διαδίκτυο, ώστε να είναι προσιτά στο ευρύ κοινό, ενώ ετησίως ο οικείος Δήμος ενημερώνεται για την πορεία του έργου με ειδική έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης (βλ. όρους δ4.6 και δ4.11.ii-iii). Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο μηχανισμό ελέγχου της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων, προς τούτο δε προβλέπεται η σύσταση, με κοινή υπουργική απόφαση, Επιστημονικής Επιτροπής Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων με συμμετοχή και εκπροσώπου του δήμου όπου υπάγεται το έργο, η οποία θα ελέγχει, μέσω των ετήσιων εκθέσεων που θα εκπονεί ο φορέας του έργου και των τεχνικών μελετών και των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που κατατίθενται στις αρμόδιες υπηρεσίες, τον τρόπο υλοποίησης της προσβαλλόμενης απόφασης, αλλά και εσωτερικής Επιστημονικής Ομάδας Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων που υποχρεούται να συστήσει προς το σκοπό αυτό ο φορέας του έργου (βλ. περιβαλλοντικούς όρους δ1.39 και δ1.40). Εξ άλλου, σε συμφωνία με την αρχή της περιβαλλοντικής ευθύνης, η προσβαλλόμενη απόφαση επιβάλλει την κατάθεση εγγυητικής επιστολής ύψους 50.000.000 ευρώ, την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη στο πλαίσιο του π.δ. 148/2009, καθώς και πρόσθετη ασφαλιστική κάλυψη τουλάχιστον 1.500.000 ευρώ ετησίως για την εγκατάσταση απόθεσης αποβλήτων στον Κοκκινόλακκα, ενώ προβλέπει την υποχρέωση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων ή προσθήκης νέων σε περίπτωση που δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ειδικοί περιβαλλοντικοί όροι έχουν τεθεί προς διασφάλιση της κοινωνικής διάστασης της επίμαχης δραστηριότητας και της διοχέτευσης των κοινωνικοοικονομικών ωφελειών, κατά βάση, προς την τοπική κοινωνία».

8. Και τι γίνεται με το αρσενικό που προκύπτει από την επεξεργασία;

Το αρσενικό, πριν πάει σε χώρο απόθεσης, μετατρέπεται μέσω μιας τεχνικής σε ένα στερεό κρυσταλλικό και πολύ σταθερό ορυκτό, τον κρυσταλλικό σκοροδίτη,. Έτσι πηγαίνει για απόθεση μικρότερη ποσότητα και η απόθεση γίνεται με ασφάλεια, διότι ο κρυσταλλικός σκοροδίτης διαλύεται πολύ δύσκολα.

Λεπτομέρειες θα βρούμε στο άρθρο 13 της απόφασης του ΣτΕ: «[…] Για τη βέλτιστη περιβαλλοντική διαχείριση του αρσενικού που παράγεται ως απόβλητο από τη μεταλλουργική επεξεργασία των χρυσοφόρων πυριτών επελέγη η βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική της μετατροπής του αρσενικού σε κρυσταλλικό σκοροδίτη, με την οποία επιτυγχάνεται μείωση της προς απόθεση ποσότητας και ασφάλεια της απόθεσης λόγω της μικρής διαλυτότητας του ορυκτού και της μακροχρόνιας σταθερότητας της ορυκτολογικής δομής του, για τη βελτιστοποίηση δε της τεχνικής αυτής έχει εκτελεστεί εκτεταμένο πρόγραμμα εργαστηριακών δοκιμών στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, καθώς και στα ερευνητικά εργαστήρια της Outotec. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, η επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου καθίσταται δυνατή λόγω της δυνατότητας αξιοποίησης του κοιτάσματος Σκουριών που περιέχει θειούχο χαλκό, ορυκτό απαραίτητο για τη λειτουργία της μεθόδου, η δε εφαρμοσιμότητά της στα συγκεκριμένα συμπυκνώματα των μεταλλείων Κασσάνδρας και ειδικότερα στους δυσκατέργαστους αρσενοπυρίτες της Ολυμπιάδας έχει ήδη δοκιμασθεί επιτυχώς σε ημιβιομηχανική κλίμακα βάσει δοκιμών που διενεργήθηκαν στα εργαστήρια της φινλανδικής εταιρείας Outotec, η οποία έχει αναπτύξει τη μέθοδο».